Ο Ερντογάν για την πολιτική του σωτηρία μπορεί τις Παρασκευές να κάνει γονυκλισίες στον «Αλλάχ» μέσα στην Αγία Σοφία , όμως ξέρει καλά ότι ανατολικά του ξεπροβάλει η Ελλάδα , η «Ωραία Πύλη» της Δύσης που είναι η μοναδική σωτηρία για τον λαό του...
Ο Ερντογάν δεν είναι χαζός αλλά παίκτης!
Αλήθεια:
- Πόσο θυμωμένος είναι πραγματικά ο Ερντογάν με το Ελληνοαιγυπτιακό Σύμφωνο και ειδικότερα με την Ελλάδα - το «κακομαθημένο παιδί της Ευρώπης» όπως την αποκαλεί- που υποτίθεται ότι δεν σεβάστηκε την διαμεσολαβητική προσπάθεια της Μέρκελ ;
Ο Γιαννης Πρετεντέρης αποφαίνεται ότι είναι εξοργισμένος ο Ερντογάν για να υποστηρίξει την ελληνική διπλωματική επιτυχία στο Κάιρο , ωστόσο ο πτέραρχος Στυλιανός Πετρουλάκης υπασπιστής του Ανδρέα Παπανδρέου που τον είχε μάθει ο πολιτικός ηγέτης να διαβάσει «ανάποδα» τις δηλώσεις και να αναζητεί τον διάβολο στις λεπτομέρειες των εγγράφων, προειδοποιεί : «Μην τσιμπάτε. Ο μεγάλος θυμός των Τούρκων (για το ελληνοαιγυπτιακο σύμφωνο) μπορεί να είναι και ψεύτικος»....
- Πόσο δίκιο μπορεί να έχει ο Αλ. Τσιπρας οταν στο iEidiseis.gr λέει ότι «μία συμφωνία άρον - άρον με την Αίγυπτο δημιουργεί επικίνδυνα προηγούμενα για τις εθνικές μας θέσεις» και πως «η κυβέρνηση βιάστηκε να αποδεχθεί μειωμένη επήρεια για την Κρήτη, το μεγαλύτερο νησί του Αιγαίου, αλλά και να κάνει αποδεκτή τη μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ της Ρόδου.»
- Και πόσο εφικτό είναι αυτό που υποστηρίζει η Ντορα Μπακογιάννη ότι : «Γνωρίζαμε πως η τμηματική συμφωνία δεν θα εμπεριέχει την έκταση πέραν του 28ου μεσημβρινού. Αλλά αυτό θα συζητηθεί στο προσεχές μέλλον. Η συμφωνία δεν το αποκλείει...»
Απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα θα δώσει η ίδια η ζωή και οι περαιτέρω γεωστρατηγικές εξελίξεις στην περιοχή.
Ωστόσο σε ένα πράγμα θα πρέπει να συμφωνήσουμε εδώ στην Ελλάδα : Η εξωτερική μας πολιτική δεν θα πρέπει να σκιάζεται από την όποια επιθετική ρητορική ή στάση του αντιπάλου, είτε σε διπλωματικό , είτε σε στρατιωτικό επίπεδο.
Είμαστε μια χώρα ναι μεν μικρή όμως ισχυρή με αξιόμαχο οπλοστάσιο διπλωματικό και στρατιωτικό. Το αποδεικνύουμε καθημερινά...
Παρεμβαίνει δυναμικά
Ας δούμε όμως τα πράγματα κατάματα. Στην προκειμένη περίπτωση ο «αντίπαλος», δηλαδή ο Ερντογάν -αν μη το άλλο- είναι παίκτης στην εξωτερική πολιτική. Δεν παρακολουθεί μοιρολατρικά , με σταυρωμένα τα χέρια τις εξελίξεις στο Παγκόσμιο γεωστρατηγικό περιβάλλον.
Ειδικότερα στα θέματα που αφορούν της Τουρκία ή που θα μπορούσαν να την επηρεάσουν στον μέλλον παρεμβαίνει δυναμικά . Συγκρούεται , ελίσσεται , συνθηκολογεί , επιτίθεται , υποχωρεί αναλόγως με τις περιστάσεις και τα νέα δεδομένα που καθημερινά προκύπτουν στο διεθνές στερέωμα.
- Ποιος είναι τέλος πάντων αυτός ο Ερντογάν που «όλα τα σφάζει και όλα τα μαχαιρώνει» στην διπλωματικό πεδίο ;
- Είναι «αναθεωρητική» η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν όπως υποστηρίζει ο Νίκος Κοτζιάς ή μήπως είναι «ευκαιριακή» και «αλλοπρόσαλλη» χωρίς στρατηγικό βάθος , όπως θεωρούν ορισμένοι Δυτικοί διπλωματικοί παρατηρητές ;
Στην παγκόσμια σφαίρα
Καταρχάς δεν πρέπει να παραβλέψουμε την βασική αρχή ότι: Οι αλλαγές σε Διεθνές και Περιφερειακό επίπεδο επηρεάζουν την εσωτερική και την εξωτερική πολιτική καθενός κράτους. Όπως επίσης μια αλλαγή στην εγχώρια δομή ενός κράτους μπορεί να επηρεάσει την ισορροπία στην περιφερειακή και διεθνή τάξη.
Αυτό ισχύει και με την Τουρκία, που μάλιστα δεν είναι μια μικρή χώρα, αλλά μια περιφερειακή δύναμη στην περιοχή.
Σχεδόν παντού και πάντα , βάσει της παγκόσμιας εμπειρίας , το 95% των δράσεων εξωτερικής πολιτικής διαμορφώνονται σε καθημερινή βάση ως αντίδραση σε εθνικές, περιφερειακές ή παγκόσμιες αλλαγές...
Αυτό ισχύει και με την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας η οποία την τελευταία εικοσαετία μπορεί να χαρακτηριστεί ως απάντηση στα εσωτερικά δρώμενα αλλά και τις ευρύτερες εξελίξεις τόσο σε Παγκόσμιο όσο και σε Περιφερειακό επίπεδο.
- Στην παγκόσμια σφαίρα :
* Η δυναμική εμφάνιση νέων μη Δυτικών παραγόντων, κυρίως Κίνα και Ρωσία.
* Η έναρξη των αραβικών εξεγέρσεων στα τέλη του 2010.
* Οι εσωτερικές κρίσεις εντός της ευρωπαϊκής τάξης.
* Η μείωση του ηγεμονικού ρόλου των ΗΠΑ.
* Η ανάπτυξη της κουρδικής παρουσίας στα τουρκικά σύνορα .
Ήταν οι βασικοί λόγοι που αύξησαν τις δυνατότητες ελιγμών της Τουρκίας στην εξωτερική της πολιτική η οποία επηρεάστηκε περαιτέρω από τρεις κύριες εξελίξεις:
• Η ρωσική στρατιωτική συμμετοχή στη Συρία στα τέλη του 2015, η οποία άλλαξε ριζικά την Πολιτική Ασφάλειας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής .
• Η εκλογή Τραμπ το 2016, ο οποίος συνέχισε την πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης Ομπάμα έναντι των κουρδικών στοιχείων στη Συρία.
• Η απόπειρα πραξικοπήματος του 2016.
Έμφαση στη Μέση Ανατολή
Η Τουρκία στην εξωτερική της πολιτική δίνει την μεγαλύτερη έμφαση στην Μέση Ανατολή λόγω του κουρδικού κινδύνου. Στην Συρία επιχειρεί για 3η φορά μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Στην τελευταία φάση, η Τουρκία επέλεξε μια στρατηγική σκληρής δύναμης βασισμένη στις στρατιωτικές της ικανότητες αλλά και τις περιφερειακές συμμαχίες με τη Ρωσία και το Ιράν. Έτσι, για την τουρκική εξωτερική πολιτική , η προτεραιότητα εκδίωξης του καθεστώτος Άσαντ μετατοπίστηκε στην εξάλειψη της κουρδικής ανεξάρτητης οντότητας.
Δεδομένου ότι η Τουρκία δεν σχεδιάζει να υποχωρήσει ή να αποσυρθεί από την Συρία, φαίνεται ότι θα συνεχίσει να διαμορφώνει την εξωτερική της πολιτική στην περιοχή, σε συνάρτηση με την εκεί παρουσία της Ρωσίας και του Ιράν. Μια συνεργασία / συμβίωση που κάθε άλλο παρά εύκολη είναι. Τα πρώτα «σύννεφα» στην συνεργασία τους εμφανίστηκαν όταν η Ρωσία έπρεπε να πείσει την Τουρκία να αλλάξει το αρχικό της σχέδιο και να μειώσει το μέγεθος του διαδρόμου στα ανατολικά του ποταμού Ευφράτη στη βορειοανατολική Συρία. Η Τουρκία προσπάθησε να αποκλείσει τις μονάδες προστασίας των κουρδικών λαών (YPG). Αρχικά, η Τουρκία ήθελε να δημιουργήσει μια περιοχή πλάτους 30 έως 40 χιλιομέτρων και μήκους 440 χιλιομέτρων, από τον Ευφράτη έως τα σύνορα του Ιράκ. Τελικώς μετά από δυναμική παρέμβαση της Ρωσίας , μειώθηκε η «τουρκική σφήνα» σε πλάτος μόλις 10 χιλιομέτρων και μήκος 220 χιλιομέτρων. Επιπλέον, η Άγκυρα αρχικά ήθελε να περιπολεί και να ελέγχει αποκλειστικά η Τουρκία αυτή την περιοχή, αλλά η Μόσχα την έπεισε να το πράξει σε συνεργασία με ρωσικά στρατεύματα.
Η Τούρκο-ρωσική συνεργασία αντιμετώπισε επίσης δυσκολίες στο Idlib επειδή η βασική φιλοσοφία συνεργασίας των δύο πλευρών είναι διαφορετική. Ο στόχος της Τουρκίας ήταν να επεκτείνει όσο το δυνατόν περισσότερη προστασία σε ορισμένες τοπικές ομάδες , ενώ η Ρωσία - μαζί με τη συριακή κυβέρνηση - ήθελε να εξαλείψει μια για πάντα αυτές τις ομάδες .
Υπήρξε επίσης μια βασική διαφορά στην κάλυψη της κατάπαυσης του πυρός που συμφωνήθηκε με το ψήφισμα 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο καλεί όλες τις χώρες «να αποτρέψουν και να καταστείλουν πράξεις που διαπράχθηκαν ειδικά από την Daesh και το μέτωπο Al-Nusra ( άτομα, ομάδες, επιχειρήσεις και οντότητες που συνδέονται με την Αλ Κάιντα).
Τα μέτωπα
Η Τουρκία προστάτευε αυτό το μέτωπο της Al-Nusra και δεν μπορούσε να το εξαρθρώσει. Στις 5 Μαρτίου, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Ρώσος ομόλογός του Βλαντιμίρ Πούτιν συμφώνησαν να καθαρίσουν έναν διάδρομο 6 χιλιομέτρων και στις δύο πλευρές του αυτοκινητόδρομου Μ4 και να τον δώσουν στην κυκλοφορία. Οι διαπραγματεύσεις στη Μόσχα διήρκεσαν έξι ώρες και χαρακτηρίστηκαν από τον Πούτιν ως «τεταμένες, δύσκολες αλλά εποικοδομητικές». Η Ρωσία διαμαρτύρεται κατά καιρούς ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη εκπληρώσει την υπόσχεσή της.
• Το Ιράκ είναι ένα άλλο πεδίο όπου η Τουρκία βλέπει την κουρδική παρουσία ως απειλή για την εθνική της ασφάλεια. Και εδώ, η παρουσία και η επιρροή του Ιράν είναι ένας σημαντικός παράγοντας που το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας παρακολουθεί στενά....
• Τελευταίο πεδίο δράσης της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής είναι η Λιβύη χρησιμοποιώντας και εδώ την στρατιωτική ισχύ καταφέρνει να συγκεντρώσει επάνω της το παγκόσμιο ενδιαφέρον περισσότερο απ ότι στην Συρία .Βεβαίως στην περίπτωση της Λιβυης η Τουρκία έρχεται αντιμέτωπη με τα συμφέροντα της ΕΕ -κυρίως της Γαλλίας και της Ελλάδας- αλλά και της Ρωσίας και της Αιγύπτου...
Σχετική αποδυνάμωση του δυτικού αποπροσανατολισμού
Όμως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σχετική αποδυνάμωση του Δυτικού προσανατολισμού της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Δεδομένης της επιδείνωσης των σχέσεων με τους μηχανισμούς του βαθέως αμερικανικού κράτους και της εξασθένισης των ελπίδων ένταξης στην ΕΕ, οι Τούρκοι υπεύθυνοι χάραξης εξωτερικής πολιτικής εστίασαν την προσοχή τους στην εξασφάλιση στενότερων δεσμών με τη Ρωσία και την Κίνα. Οι οικονομικοί περιορισμοί στο εσωτερικό της Τουρκίας οδήγησαν επίσης σε νέες περιφερειακές ευθυγραμμίσεις.
Η Τουρκία αναγνωρίζει ότι οι στόχοι της εξωτερικής πολιτικής που θέτει δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς γεωστρατηγικές συνεργασίες γι αυτό και τις επιδιώκει.
Για την ενίσχυση δε της δυτικής διάστασης στην τουρκική εξωτερική πολιτική , απαιτείται μια συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας για τη δημιουργία ενός μακροπρόθεσμου, αμοιβαίου ενδιαφέροντος πλαισίου, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων που σχετίζονται με την ενέργεια, τα θαλάσσια σύνορα, το Αιγαίο , την Κύπρο, τους Συριακούς πρόσφυγες και τη Λιβύη.
Και φυσικά όλα αυτά παίρνουν μέσα από την Ελλάδα...
Επομένως η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν , της ίδιας της Τουρκίας δεν θα έχει στρατηγικό βάθος και δημιουργικό μέλλον χωρίς να διαβεί την «Ωραία Πύλη» της Δύσης που δεν είναι άλλη από την Ελλάδα.
Ο Ερντογάν είπαμε ότι είναι παίκτης και μάλιστα δυνατός παίκτης στο παγκόσμιο Στάδιο της Διπλωματίας και γι αυτόν η «Ωραία Πύλη» της Δύσης είναι ορατή και πολύ κοντά του για να την διαβεί και όχι για να την γκρεμίσει.