Πριν από 125 χρόνια, στις 6 Απριλίου1896 αναβίωναν στην Αθήνα οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Με πρωτεργάτες ιδίως τον Pierre de Coubertin και τον Δημήτριο Βικέλα ξεκινούσε ένα καινούριο γοητευτικό ταξίδι που έκανε την ανθρωπότητα να ανατρέξει πάλι πίσω στον χρόνο. Εκεί, στην ιερή γη της Ολυμπίας, όπου το 776 π.Χ., σύμφωνα με την παράδοση, ο Ιφιτος ο Ηλείος μαζί με τον Κλεισθένη και τον Λυκούργο συμφώνησαν στην εκεχειρία με επίκεντρο την απρόσκοπτη διοργάνωση των Αγώνων εκείνων που έμελλε να μεγαλουργήσουν για 1200 περίπου χρόνια.
Το 1993 , η 48ηΓενικήΣυνέλευση του ΟΗΕ , μετά από ιστορική πρωτοβουλία της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, προχώρησε σε ιστορικό ψήφισμα(Α/RES/48/11)για την στήριξη της ολυμπιακής εκεχειρίας με ευρύτατη αποδοχή από τα κράτη-μέλη του. Στα χρόνια που ακολούθησαν, αλλά και παλαιότερα, έγιναν σημαντικές προσπάθειες σε αυτήν την κατεύθυνση, όπως η δημιουργία του Διεθνούς Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας. Από το παρελθόν στο σήμερα, αφού μεσολάβησε και η Ολυμπιάδα του 2004 στην Ελλάδα, οι επόμενοι Ολυμπιακοί Αγώνες θα φιλοξενηθούν στο Τόκυο της Ιαπωνίας υπό ειδικές συνθήκες λόγω πανδημίας.
Στη παρούσα συγκυρία οι Ολυμπιακοί Αγώνες παραμένουν πάντα κορυφαίο γεγονός. Οι διαχρονικές αξίες του ευ αγωνίζεσθαι, της ειρήνης ,της συνεργασίας, της ίσης μεταχείρισης, του αλληλοσεβασμού, της κοινωνικής αλληλεγγύης αποτελούν ιστορική παρακαταθήκη για όλους τους λαούς της γης. Η παγκοσμιοποίηση των προβλημάτων απαιτεί οικουμενικές λύσεις με επίκεντρο τον Άνθρωπο και τις πραγματικές ανάγκες του. Η διεθνής υγειονομική κρίση που ταλανίζει την ανθρωπότητα καταδεικνύει του λόγου το αληθές. Σε ένα τέτοιο τοπίο η πλούσια κληρονομιά των Αγώνων είναι πολύτιμη.
Οι καταλυτικές παράμετροι της σημασίας του Ολυμπισμού είναι ευρύτατης εμβέλειας:
- Η Αθλητική διάσταση με έμφαση στην ανάγκη στήριξης της συμμετοχής όλων στον αθλητισμό και ευρύτερα στον αθλητικό τρόπο ζωής ως στοιχείο υγείας (σωματικής-ψυχικής) και γενικότερα ευεξίας, λαμβανομένης μάλιστα υπόψη της παρούσας έκτακτης συγκυρίας
- Η Πολιτιστική διάσταση υπό την έννοια ότι οι Αγώνες με την εκπληκτική παράδοση αιώνων πρέπει να συνεχίσουν να παράγουν πολιτισμό εμπλουτίζοντας, μεταξύ άλλων, την μαθησιακή διαδικασία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης
- Η Αναπτυξιακή διάσταση υπό την έννοια της ενίσχυσης της υγιούς και δίκαιης οικονομικής ανάπτυξης για όλες τις χώρες και όλους τους λαούς ,αλλά και για τη χώρα μας, με ευφυή αξιοποίηση - προς όφελος όλων των πολιτών - και των νέων τεχνολογιών στην εποχή της τηλεργασίας, της ρομποτικής και ευρύτερα της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και με έμφαση στη μείωση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων ‘ άλλωστε, ενδεικτικά, η Ολυμπία ως γενέτειρα των Αγώνων καθώς και ευρύτερα η Ηλεία , αλλά και απομακρυσμένες ορεινές η νησιωτικές περιοχές μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να αποτελέσουν ευνοϊκούς χώρους ανάλογου τύπου ανάπτυξης (με έμφαση για παράδειγμα στην ενίσχυση του πολιτιστικού, αθλητικού και λοιπού θεματικού τουρισμού μετά την επάνοδο στη κανονικότητα).
- Η Κοινωνική διάσταση με ανάδειξη σύγχρονων προτεραιοτήτων για έναν υγιή και ασφαλή τρόπο ζωής , με προστασία του περιβάλλοντος, καινοτομία, αξιοκρατία, αξιοπρέπεια στηρίζοντας ιδίως την ένταξη και ευημερία των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού , ιδίως σε περιόδους κρίσεων ( οικονομικών, υγειονομικών κ.α.).Εν προκειμένω, η αξιοποίηση του ρόλου της διασποράς σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης , αλλά και του αξιόλογου επιστημονικού και εν γένει ανθρώπινου δυναμικού της χώρας μπορεί να συμβάλλει θετικά μαζ ί με την ενσυνείδητη κοινωνία των πολιτών.
Η αξία του Ολυμπισμού έγκειται λοιπόν σήμερα στη διατύπωση ενός ελκυστικού ανθρωποκεντρικού οράματος που θα εμπνέει και θα απευθύνεται αποτελεσματικά και ιδίως αξιόπιστα στη πράξη σε όλους τους πολίτες της γης , χωρίς διακρίσεις ή αποκλεισμούς στην καθημερινή ζωή τους, μακριά από φανατισμούς, προκαταλήψεις ή μισαλλοδοξία. Τα ιδεώδη των Ολυμπιακών Αγώνων αποτελούν άλλωστε κτήμα ολόκληρης της ανθρωπότητας και μπορούν να σηματοδοτήσουν ένα νέο ξεκίνημα δημιουργίας μετά την πάροδο της πανδημίας. Την επόμενη μέρα ο ρόλος θεσμών ευρύτερης αποδοχής, που θα ενώνουν αντί να χωρίζουν λαούς και κοινωνίες μπορεί να αποβεί καθοριστικός για την εξασφάλιση ενός σταθερού πλαισίου ειρηνικής συνύπαρξης και κοινωνικής συνοχής . Προφανώς οι αντιθέσεις θα συνεχίσουν να υπάρχουν σε όλα τα επίπεδα, τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, διεθνές.
Όμως η αρχαιοελληνική διαλεκτική σκέψη που αναλύεται στο τρίπτυχο θέση-αντίθεση- σύνθεση δείχνει τον δρόμο: ιδίως στις μέρες μας η απαραίτητη σύνθεση σε επίπεδο κοινωνίας προϋποθέτει , πέραν των άλλων, κάποιες κοινές αξίες ευρύτερης αποδοχής σε όλα τα ως άνω επίπεδα. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, ανανεωμένοι ως θεσμός και λειτουργία , μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για έναν οικουμενικό ουσιαστικό, συστηματικό και γόνιμο διάλογο σε εγχώριο, αλλά και διεθνές επίπεδο, με συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, της τοπικής αυτοδιοίκησης ,αλλά και της κοινωνίας των πολιτών , με σκοπό την ειρηνική συνύπαρξη σε συνδυασμό με την δίκαιη ανάπτυξη για όλους τους πολίτες με αλληλεγγύη και αξιοπρέπεια. Η χώρα μας μπορεί και αξίζει να πρωταγωνιστήσει σε αυτήν την δημιουργική πορεία, τιμώντας τον ιστορικό της ρόλο...
Ο Γιώργος Βλασσόπουλος είναι Διδάκτωρ Νομικής, Μέλος Ερευνητικού Εργαστηρίου Κοινωνικής Διοίκησης Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ)