Τριάντα επτά (37) χρόνια στο στρατιωτικό ρεπορτάζ έχουν δει πολλά τα μάτια μου στον δαιδαλώδη χώρο των προμηθειών.
Στημένοι διαγωνισμοί , υπερτιμολογήσεις, μίζες, καταγγελίες, δικαστικές έρευνες, στημένα κατηγορητήρια, προφυλακίσεις , καταδίκες, επισκέψεις σε φυλακές , συναντήσεις με αλυσοδεμένους πρώην υπουργούς! Μια ταινία Ζωής, με σενάριο και πλοκή που ούτε ο πιο ευφάνταστος κινηματογραφικός νους δεν θα μπορούσε να συλλάβει...
Πριν από μερικά χρόνια αφήνοντας πίσω μου τις φυλακές Κορυδαλλού με ανάμεικτα συναισθήματα που βάρυναν τον ψυχισμό μου, φτάνοντας εκεί στο ύψος του Κηφισού ποταμού -προφανώς για να ξαλαφρώσω
από την τραυματική εμπειρία που μόλις είχα βιώσει- μονολογώντας κατέληγα στο συμπέρασμα : «Τουλάχιστον θα παραδειγματιστούν οι επόμενοι»...
Αμ δε ! Κανένας δεν παραδειγματίστηκε, απεναντίας ορισμένοι ξεσάλωσαν και εξακολουθούν να ξεσαλώνουν σαν να μην διδάχτηκαν από το παρελθόν , σαν να μην υπάρχει αύριο, ούτε έλεγχος, ούτε Νόμοι, ούτε Δικαιοσύνη...
Τολμώ να το πω - και να καταγραφεί στα πρακτικά, παρακαλώ- τα όσα ανορθόδοξα και παράδοξα συμβαίνουν τούτη την περίοδο στον χώρο των εξοπλισμών δεν έχουν ματασυμβεί...
Παίρνω ως μέτρο τις δυο τελευταίες εξοπλιστικές περιόδους, εκείνη μετά την Κρίση των Ιμίων και την τρέχουσα μετά την Κρίση του 2020. Δεν υπάρχει σύγκριση !
Κατά την περίοδο 1996-2006 οι διαδικασίες για όλες τις κύριες προμήθειες -τουλάχιστον- κινούνταν με «θρησκευτική ευλάβεια» βάσει της νομοθεσίας και των κανονισμών που ορίζουν τα Επιτελεία , διότι η αντιπολίτευση (ΝΔ) καραδοκούσε και ασκούσε τον θεσμικό της ρόλο, του ελέγχου, ως όφειλε ! Μέσα από τον κοινοβουλευτικό έλεγχο εκείνης της εποχής αναδείχτηκαν και τα οικονομικά σκάνδαλα, οι εξεταστικές επιτροπές , οι δίκες και οι καταδίκες...
Τώρα όλα γίνονται «αεροπλανικά» και ανεξέλεγκτα. Fast track διαδικασίες , αποφάσεις , προκαταβολές... Colpo grosso σε πλήρη εξέλιξη ! Και από την αντιπολίτευση - μέχρι στιγμής τουλάχιστον- κανένας έλεγχος, καμία αντίδραση. Η στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης απέχει παρασάγγας από εκείνη της ΝΔ που ως αντιπολίτευση πυροβολούσε διαρκώς και σκανδαλολογούσε ακόμη και για την παραμικρή κίνηση στον χώρο των εξοπλισμών όλες τις κυβερνήσεις είτε ήταν του ΠΑΣΟΚ , είτε του ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ...
Είναι νωπές οι δράσεις και η αντιπολιτευτική σκόνη που σήκωνε η ΝΔ επί προεδρίας Κυριάκου Μητσοτάκη σε κάθε απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης όπως για τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3 ή των F-16 με αποκορύφωμα την προσπάθεια Καμμένου τα πουλήσει στην Σαουδική Αραβία τα εν αχαριστία βλήματα του Ελληνικού Στρατού.
Απεναντίας η παρούσα κυβέρνηση της ΝΔ προβαίνει σε συγκεκριμένες πράξεις στον χώρο των εξοπλισμών που βγάζουν ...μάτι και η αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ - ΚΙΝΑΛ) σφυρίζει αδιάφορα. Το πρόβλημα είναι διαδικαστικό και οικονομικό. Καιρό τώρα έρχονται στο φως της δημοσιότητας χειροπιαστά στοιχεία περί υπερβάσεων εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ ως προς το τελικό κόστος συμβάσεων που υπογράφονται και φύλλο δεν κουνιέται....
Εγκαίρως αποκαλύπτει η δημοσιογραφική έρευνα ότι σε μια προς υπογραφή σύμβαση υπάρχει «καπέλο» 1/2 δις ευρώ σε σχέση με το αρχικό κόστος που είχε παρουσιαστεί στην Επιτροπή Εξοπλισμών της Βουλής προ τριμήνου και τα μέλη της Επιτροπής κωφεύουν με αποτέλεσμα η σύμβαση να υπογράφει με το πανάκριβο “σομπρέρο” και “ούτε γάτα, ούτε ζημιά”... .
Δεν γνωρίζω γιατί το κοινοβουλευτικό και δικαστικό σύστημα παραμένει σε χειμερία νάρκη... Θυμάμαι μόνο τους «Πουαρό» της Εισαγγελίας κατά της Διαφθοράς πως άνοιγαν τις υποθέσεις και πως τις έκλειναν . Πως ξετίναζαν τους Πασόκους και πως τους καθίζαν στο σκαμνί , με τι κατηγορητήρια τους τύλιγαν σε μια κόλλα χαρτί και τους άφηναν να ταλαιπωρούνται για δεκαετίες...
Αλήθεια που βρίσκονται όλοι αυτοί οι θαρραλέοι εισαγγελείς ; Δεν βλέπουν όλα αυτά που συμβαίνουν στις μέρες μας στον χώρο των εξοπλισμών ; Άνοιξε η γη και τους κατάπιε;
Δεν γνωρίζω και δεν με ενδιαφέρει εάν παρασκηνιακά γίνονται ή όχι «νταραβέρια». Εάν ο νταραβεριτζής λέγετε Λαβράκιος ή Ακάκιος...
Με ενδιαφέρει και με ανησυχεί -όπως και τον κάθε πολίτη- ότι όλα αυτά γίνονται κάτω από την μύτη του Επιτελικού Κράτους...
Και για να μην νομίζετε ότι υπερβάλω σας παραθέτω τις πέντε σημαντικότερες προμήθειες που έχουν υπογράφει εκτός της ισχύουσας νομοθεσίας περί αμυντικών προμηθειών :
1. Η σύμβαση για την υποστήριξη των αεροσκαφών Μιράζ πέρασε “αεροπλανικά” από την Βουλή με ειδικό νόμο ώστε να μην μπορεί κανένας εισαγγελέας να αποδώσει ευθύνες στο μέλλον. Διάρκεια σύμβασης 7 έτη. Κόστος 280 εκ ευρώ.
Τρείς συμβάσεις σε έναν νόμο με τις εταιρείες Dassault (διμικά μέρη) – Thales (ηλεκτρονικά μέρη) – Safran (κινητήρες). Άντε τώρα βγάλε άκρη...
2. Αγορά 18 μαχητικών Rafale. Σύμβαση που εγκρίθηκε από τη Βουλή με ειδικό νόμο !
Αφορά προμήθεια 18 αεροσκαφών και υποστήριξη τους για 4 χρόνια. Επιπλέον ένας προσομοιωτής πτήσεων, πιστοποίηση.
Exocet , βλήματα meteor. Συνολικό κόστος 2,49 δις. Πληρωμές 1,509 δις ευρώ εντός 2021 και τα υπόλοιπα μέχρι το 2025. Άντε τώρα βγάλε άκρη εάν υπήρξε «κύκλος προσευχής» ή όχι... Σύμβαση 2,5 δις χωρίς δυνατότητα ελέγχου αφού έχει περάσει με ειδικό νόμο όπου η Βουλή λειτουργεί ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ. -Τι δεν καταλαβαίνετε ; Ξέρω , ξέρω κύριε Εισαγγελέα αφού η σύμβαση είναι νόμος του Κράτους δεν μπορείτε να την αγγίξετε και να αποδώσετε τυχόν κατηγορίες όπως κάνατε με τις προηγούμενες συμβάσεις του ΠΑΣΟΚ όπου τηρήθηκαν οι διαδικασίες. Ας πρόσεχαν οι Πασόκοι !
3. Σύμβαση με Ισραηλινή εταιρία για δημιουργία Αεροπορικού Εκπαιδευτικού Κέντρου Καλαμάτας. Δαπάνη 1,84 δις ευρώ με υπέρβαση 1/2 δις από τον αρχικό υπολογισμό που παρουσίασε το υπουργείο Άμυνας το περασμένο Δεκέμβριο στην Επιτροπή Εξοπλισμών της Βουλής.
Η σύμβαση υπογράφεται με αστραπιαίες και καταδρομικές διαδικασίες του Επιτελικού Κράτους. Εντός ενός 24ωρου γίνεται η έγκριση προανάληψης πιστώσεων, αυθημερόν μια προμήθεια κοντά στα 2 δις λαμβάνει την έγκριση του ΚΥΣΕΑ, δια περιφοράς. Λόγω επίσπευσης των διαδικασιών δεν έχουν προβλεφθεί από την ΥΠΕΘΑ/ΓΔΟΣΥ οι κρατήσεις που πρέπει να γίνουν και άρα αποτελεί θέμα συζήτησης εάν πρέπει ή όχι να επιβαρύνεται με ΦΠΑ.
Αλήθεια πέστε μου !
- Πως μπορείς να σιωπήσεις όταν η επιτροπή εξοπλισμών της βουλής, προ τριμήνου, είχε γνωμοδοτήσει θετικά για δαπάνη ύψους 1,2 δις και τελικώς υπογράφουν σύμβαση με ύψους 1,84 δις ;
- Πως μπορείς να σιωπήσεις όταν στην εισήγηση για την Κεντρική Γνωμοδοτική Επιτροπή της ΓΔΑΕΕ υπήρχαν σοβαρά αρνητικά σχόλια τα οποία προφανώς δεν ελήφθησαν υπ΄ όψιν κατά την συνεδρίαση της Δευτέρας 12 Απριλίου.
- Πως μπορείς να σιωπήσεις όταν έχεις μπροστά σου το «Ημερολόγιο Θυελλης» του
Επιτελικού Κράτους και βλέπεις ότι :
* Τετάρτη 14 Απριλίου “Μαξίμου καλεί Πεντάγωνο” για άμεση υπογραφή της Σύμβασης...
* Πέμπτη 15 Απριλίου έγκριση της δαπάνης από από τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών.... η έγκριση της δαπάνης
* Παρασκευή 16 Απριλίου υπογραφή σύμβασης μεταξύ της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών και αντίστοιχης Ισραηλινής SIBAT.
4. Σύμβαση Φρεγατών που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη με μανούβρες, απόνερα και χωρίς κανένα “φως” για το μέλλον των ελληνικών ναυπηγείων.
Εύλογα ερωτηματικά δημιουργούνται αφού:
- Από το 2017 η ελληνική πλευρά ήταν σε συζητήσεις με την Γαλλία για τις Belh@ra.
Με την επιστροφή του Κυρ. Μητσοτάκη από το πρώτο του ταξίδι στο Παρίσι, λίγες εβδομάδες μετά τις εκλογές δίνει άμεση εντολή να προχωρήσουν οι διαδικασίες πρόσκτησης των γαλλικών φρεγατών και μάλιστα εκφράζει την δυσαρέσκεια του για την καθυστέρηση της προηγούμενης κυβέρνησης !
- Μετά από κάποιους λίγους μήνες εν αγνοία του Πολεμικού Ναυτικού το νεοσύστατο Επιτελικό Κράτος ερωτοτροπεί με τις αμερικανικές φρεγάτες MMCS. Το ΠΝ αντιδρά, τις αποκαλεί “αλουμινότρατες” και τις χαρακτηρίζει επιχειρησιακά ακατάλληλες. Το Επιτελικό Κράτος επιμένει στην αμερικανική πρόταση και αποσπά απόφαση των ναυάρχων (ΑΝΣ) με την αιτιολογία της συνολικής λύσης των εξοπλισμών του ΠΝ με πλοία (πρόσκτηση φρεγατών , ενδιάμεση λύση για τις φρεγάτες και αναβάθμιση των γερμανικών φρεγατών ΜΕΚΟ)
- Για την αναβάθμιση των φρεγατών ΜΕΚΟ το Πολεμικό Ναυτικό προκρίνει την λύση εταιρείας χώρας της Β. Ευρώπης εως την πλέον συμφέρουσα επιχειρησιακά και οικονομικά.
- Κορυφαία στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού ομολογούν ότι τα προσφερόμενα από τους Αμερικάνους πλοία δεν είναι ότι καλύτερο πλην όμως δίνουν λύση πακέτο ( μεταχειρισμένα ως “ενδιάμεση λύση” )
Και εδώ εγκυμονεί ο κίνδυνος με τις αμερικανικές φρεγάτες MMCS -το υπογραμμίζω εγκαίρως για να μην μου πείτε ότι δεν σας είχα ενημερώσει - σε μια προμήθεια 5 δις που περιλαμβάνει τρία διαφορετικά προγράμματα θα έχουμε προμήθεια αξίας 3,5 δις για φρεγάτες που δεν ικανοποιούν το Πολεμικό Ναυτικό , συν 1 δις για την ενδιάμεση λύση (LCS) και 0,5 δις για αναβάθμιση των φρεγατών ΜΕΚΟ...
Σε ότι αφορά το πρόγραμμα των φρεγατών το Αμερικανικό ενδιαφέρον δεν είναι μονοσήμαντο. Εκτός από τις φρεγάτες MMCS (αλουμινότρατες) είχε υποβληθεί και άλλη μια πρόταση για Arleigh Burke της GIBBS & COX η οποία ως δια μαγείας είχε ...παραπέσει όχι μόνο στο υπουργείο Άμυνας αλλά και στο αρμόδιο γραφείο της Αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα με αποτέλεσμα την περασμένη βδομάδα η G&C απέστειλε εξώδικα στην Αθήνα μιλώντας για «αθέμιτο ανταγωνισμό» και προειδοποιώντας για συνέπειες βάσει της Αμερικανικής Νομοθεσίας. Το θέμα της ολιγωρίας ως προς την προώθηση και στήριξη της πρότασης για τις Arleigh Burke έχουν ήδη ενημερωθεί μέλη της αρμόδιας επιτροπής του Κογκρέσου, όπως και για άλλη περίπτωση ολιγωρίας ως προς την προώθηση ελληνικού αιτήματος για ανάλογο
εξοπλιστικό πρόγραμμα.
Κοινώς μύλος !
5. Για τρία αμερικανικά ελικόπτερα Romeo ασκήθηκε το δικαίωμα προαίρεσης υποτίθεται για να έχουμε προνομιακή τιμή. Αξίζει να δει και να διαπιστώσει η αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή σε πόσο καλύτερη τιμή πήραν τα ίδια ελικόπτερα άλλες χώρες !
Νομίζω έγινε κατανοητός ο θυμός και η αγωνία μου για τα διαδραματιζόμενα στον σκοτεινό χώρο των εξοπλισμών. Προσωπικά τα είπα και τα έγραψα και έχω ήσυχη την συνείδηση μου. Και μην βρεθεί κανείς μετά από χρόνια - εφόσον ζούμε- να μου πει ότι ήξερα και δεν μιλούσα... Μακριά από μένα το αΒαβα.....
(Ο Δήμος Βερύκιος είναι δημοσιογράφος)