Το τελευταίο αντίο είπαν σήμερα το μεσημέρι συγγενείς και φίλοι στην Ειρήνη Παππά, με την κηδεία να πραγματοποιείται στο Χιλιομόδι Κορινθίας, τον τόπο που μεγάλωσε.
Πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, μέσα και έξω από τον ναό, για να πουν το τελευταίο αντίο στη μεγάλη ηθοποιό που έφυγε από τη ζωή στα 96 της χρόνια. Ανάμεσα τους, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο υφυπουργός Νίκος Ταγαράς, η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου, ο σκηνοθέτης Μανούσος Μανουσάκης, ο σκηνογράφος Διονύσης Φωτόπουλος, οι ηθοποιοί Γιώργος Βογιατζής, Νίκος Βερλέκης και Αίας Μανθόπουλος, ο οποίος ήταν και ανιψιός της εκλιπούσας, αλλά και πολλοί κάτοικοι του Χιλιομοδίου, όπου γεννήθηκε και έζησε σχεδόν ως την ενηλικίωσή της η Ειρήνη Παπά.
Η σπουδαία ηθοποιός άφησε την τελευταία της πνοή την Τετάρτη σε ηλικία 96 ετών, ενώ τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας εξαιτίας της ασθένειας Αλσχάιμερ.
«Ήμουν μαθήτρια της μητέρας της, ήταν μια υπέροχη δασκάλα. Γνώριζα την Ειρήνη, ήμουν ένα ξανθό κοριτσάκι κι εκείνη με έπαιρνε, καθώς ήταν λίγα χρόνια μεγαλύτερη από εμένα, και μου κατσάρωνε τα μαλλιά», λέει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ η κυρία Αγγελική, συνταξιούχος νηπιαγωγός.
Η ίδια περιγράφει την Ειρήνη ως ένα «ζωντανό πλάσμα» και «επιβλητική προσωπικότητα», κόρη ενός αυστηρού και καλλιεργημένου δασκάλου, που για να σκληραγωγήσει τις τέσσερις κόρες του και τον μοναδικό του γιο, τους υποχρέωνε να περπατήσουν ξυπόλυτοι από το τοπικό μοναστήρι έως το σπίτι τους στο χωριό.
Από την πλευρά της, η 25χρονη Ευγενία, κόρη οικογένειας φίλων της οικογένειας Λελέκου, όπως ήταν το πατρικό όνομα της Ειρήνης, μιλάει για έναν δυναμικό χαρακτήρα που έδωσε προσωπικό αγώνα για να αποκτήσει ένα υπαίθριο θέατρο ο γενέθλιος τόπος της. «Την θαύμαζα, ήταν μια σπουδαία γυναίκα» λέει.
Σε αυτό το κράμα δυναμικότητας και ευαισθησίας αναφέρθηκαν και όσοι αποχαιρέτησαν την Ειρήνη Παπά στο τέλος της νεκρώσιμης ακολουθίας. Η Λίνα Μενδώνη μίλησε για μια «πρέσβειρα του Ελληνισμού»: «Γνωριστήκαμε το 1999 όταν ανέλαβα τη θέση του γενικού γραμματέα στο υπουργείο Πολιτισμού.
Ένα από τα πρώτα πράγματα που μου είπε, ήταν να δώσουμε τα αρχαία θέατρα για να φιλοξενήσουν παραστάσεις, όπως συνέβαινε στην Ιταλία με τα θέατρα της ελληνιστικής περιόδου. Δεν κάμφθηκε όταν κάποιος που ήταν παρών στη συζήτηση επισήμανε πως θα έχουν αντιρρήσεις οι αρχαιολόγοι. "Είστε κι εσείς αρχαιολόγος, να τους πείσετε", επέμενε» ανέφερε η Λίνα Μενδώνη. Δέκα χρόνια αργότερα, η Ειρήνη Παπά θα επανερχόταν: «Καλά τα έχετε καταφέρει έως τώρα, αλλά έχετε να κάνετε πολλά ακόμη» της είπε.
«Μου είναι αδύνατον να μιλήσω για την Ειρήνη σε παρελθόντα χρόνο. Είσαι πάντα στο νου μας και την καρδιά μας. Καλό παράδεισο Ειρήνη» είπε συγκινημένος στον δικό του αποχαιρετισμό ο Μανούσος Μανουσάκης.
Η νεκρώσιμη ακολουθία θα ολοκληρωνόταν λίγο αργότερα με το εκκλησίασμα να ψέλνει το «Υπερμάχω στρατηγώ», τον ύμνο που με περίσσευμα θάρρους είχε ψάλλει η Ειρήνη Παπά μέσα στην Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και το «Ω γλυκύ μου έαρ»: «Υμνον τη ταφή σου προσφέρουσι, Ειρήνη».
Η πομπή της σορού της μεγάλης ηθοποιού προς το κοιμητήριο του Χιλιομοδίου ξεκίνησε με τις καμπάνες να κτυπούν πένθιμα αλλά και με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής του δήμου Κορίνθου. Συγγενείς, φίλοι και εκαντάδες κάτοικοι του Χιλιομοδίου συνόδευσαν την Ειρήνη Παπά έως την τελευταία της κατοικία, όπου θα αναπαύεται από σήμερα. Εκεί, στον οικογενειακό τάφο της οικογένειας Λελέκου, ο Μανούσος Μανουσάκης αποχαιρέτησε την Ειρήνη Παπά με μια χούφτα χώμα, αλλά και με μια λέξη που βγήκε από το στόμα όλων και θα την συνοδεύει για πάντα: «Αθάνατη».
Ο Μανούσος Μανουσάκης
Νίκος Βερλέκης
Γιώργος Βογιατζής
Ο Μανούσος Μανουσάκης με τον Γιώργο Λιάνη και τη Λίνα Μενδώνη
Ηλίας Ψινάκης
Ποια ήταν η σπουδαία ηθοποιός
Η Ειρήνη Παπά γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1926 στο Χιλιομόδι Κορινθίας ως Ειρήνη Λελέκου.
εννήθηκε σε οικογένεια δασκάλων, όπως ο παππούς της, οι γονείς της και η θεία της που την επηρέασαν στη μόρφωσή της. Η μητέρα της Ελένη Λελέκου, από το γένος Πρεβεζάνου, ήταν δασκάλα, από την οποία είχε ακούσει πολλά παραμύθια και ιστορίες.
Ο πατέρας της Σταύρος Λελέκος ήταν καθηγητής κλασικού δράματος, υπήρξε διευθυντής στο σχολείο του Σοφικού Κορινθίας και την έμαθε να διαβάζει αρχαίους Έλληνες.
Οι γονείς της είχαν τέσσερα κορίτσια. Αδελφές της είναι η Ευαγγελία Λελέκου-Μανθοπούλου (1925-), ιατρός ακτινολόγος, πρώην διευθύντρια του νοσοκομείου Άγιος Σάββας και η λογοτέχνιδα και ποιήτρια Δέσποινα Λελέκου-Τατάκη (1926- 2009).
Ο προπάππος της Σταύρος Λελέκος, γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα, έγραψε το πρώτο συντακτικό της ελληνικής γλώσσας (1881), όπως και άλλα βιβλία για την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι γονείς της είχαν αντιρρήσεις όταν στην εφηβεία της τους είπε ότι ήθελε να γίνει ηθοποιός.
Το 1947 παντρεύτηκε τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Άλκη Παππά (1922-2018), με τον οποίο χώρισαν το 1951, αλλά διατήρησε μέχρι και σήμερα το επίθετό του. Η ίδια προτιμούσε να γράφει το επίθετο με ένα «π», δηλαδή «Παπά» (όπως στα αγγλικά «Irene Papas»).
Η ίδια είχε αποκαλύψει το 2004 στην ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera, μετά τον θάνατο του Μάρλον Μπράντο, ότι υπήρξε μεταξύ τους μια μακρά και «μυστική αγάπη». Η ίδια είχε πει ότι είχαν συναντηθεί το 1954 στη Ρώμη. Όπως είπε τον εκτιμούσε πολύ, ήταν το «μεγάλο πάθος της ζωής της» και συναντήθηκαν για τελευταία φορά το 1999 στην Αθήνα.
Η σταδιοδρομία της
Ξεκίνησε από την ηλικία των 15 ετών ως ραδιοφωνική παραγωγός, τραγουδίστρια και χορεύτρια σε διάφορες εκδηλώσεις. Παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, που τότε ονομαζόταν Εθνική Σχολή Κλασικού Θεάτρου με σπουδαίους δασκάλους όπως τους Γιώργο Γληνό, Νικόλαο Παρασκευά, Λουκά Καρυντινό, Πέλο Κατσέλη, Δημήτρη Ροντήρη, κλπ.
Στο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε το 1948, στην επιθεώρηση των Σακελλάριου-Γιαννακόπουλου Άνθρωποι… Άνθρωποι, στη Λυρική Σκηνή, με τους σημαντικότερους ηθοποιούς της εποχής. Στην αυτοβιογραφία του ο Αλέκος Σακελλάριος, γράφει ότι την πρωτοείδε στο Σύνταγμα. Λόγω της εμφάνισής της, της ένδυσης και του περπατήματος της του έμοιαζε σαν «ζωντανή Καρυάτιδα». Την παρουσίασε στον Φίνο και έπαιξε στην πρώτη της ταινία το 1948, που ήταν οι Χαμένοι άγγελοι του Νίκου Τσιφόρου.
Το 1951 έγινε γνωστή διεθνώς με την κοινωνική δραματική ταινία Νεκρή Πολιτεία της Φίνος Φιλμ, στον Μυστρά, που προβλήθηκε, αντιπροσωπεύοντας την Ελλάδα, στο Φεστιβάλ των Καννών, του σκηνοθέτη Φρίξου Ηλιάδη και συμπρωταγωνιστή τον Γιώργο Φούντα (ο οποίος εμφανίζεται για πρώτη φορά στον κινηματογράφο) και διαδραματίζεται στον Μυστρά.Τρεις από τις ταινίες στις οποίες η Ειρήνη Παππά πρωταγωνίστησε προτάθηκαν για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, με την γαλλόφωνη Ζ του Κώστα Γαβρά να το κατακτά,[6] ενώ υποψήφιες υπήρξαν επίσης και δύο ελληνικές ταινίες, μεταφορές στην μεγάλη οθόνη αρχαίων τραγωδιών, η Ηλέκτρα και η Ιφιγένεια
Η Ειρήνη Παππά συμμετείχε σε πολλές χολιγουντιανές παραγωγές, ενώ πρωταγωνίστησε και στο θέατρο Μπρόντγουεϊ το 1967.
Το 1979 στο Ηρώδειο, όταν ήταν να παιχτεί το Αντώνιος και Κλεοπάτρα, βρέθηκε σε διαμάχη με τον Δημήτρη Χορν που είχε εκφραστεί απαξιωτικά εναντίον της.