Καθώς τα Χριστούγεννα πλησιάζουν, οι περισσότεροι από εμάς σκεφτόμαστε τι θα κοσμήσει φέτος το γιορτινό τραπέζι, καθώς, σε αντίθεση με άλλες γιορτές όπως είναι το Πάσχα -κατά το οποίο όλοι απολαμβάνουν τον παραδοσιακό οβελία-, εδώ οι απόψεις διίστανται.
Αν και συνήθως το κρέας είναι και ο πρωταγωνιστής στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, οι Έλληνες θα το απολαύσουν ψητό, ή μαγειρευτό, ανάλογα με τις ντόπιες παραδόσεις. Παράλληλα, το ζώο που επιλέγεται ποικίλει από το πιο κλασικό χοιρινό, μέχρι την ξενόφερτη γαλοπούλα ή ακόμα και τον κόκορα, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιλέγουν στις μέρες μας τα πιάτα με αρνί ψητό ή κοτόπουλο.
Τι τρώμε τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα
Όπως προαναφέρθηκε, οι συνταγές που χρησιμοποιούνται διαφέρουν από εποχή σε εποχή και από τόπο σε τόπο, ακόμα και εντός της Ελλάδας. Ωστόσο, ιστορικά, στο μεγαλύτερο μέρος της Ηπειρωτικής Ελλάδας τρώμε χοιρινό κρέας ανήμερα τα Χριστούγεννα.
Το έθιμο αυτό έχει ρίζες που εντοπίζονται ήδη στην αρχαιότητα, όταν κάθε χρόνο το χειμώνα, οι κτηνοτρόφοι θυσίαζαν τους χοίρους τους, προς τιμήν του Κρόνου και της θεάς Δήμητρας, παρακαλώντας τους για ευφορία της γης και εξαγνισμό των σπιτικών.
Συνήθως, το χοιρινό το απολαμβάνουμε ψητό στο φούρνο, μαζί με διάφορα συνοδευτικά όπως είναι οι πατάτες φούρνου, ενώ παραδοσιακά το γιορτινό τραπέζι κοσμούν και ορεκτικά όπως είναι οι λαχανοντολμάδες (που συμβολίζουν τα σπάργανα του Ιησού). Πιο σύγχρονες εκδοχές συνδυάζουν διάφορες σως με το κρέας, ενώ συχνά υπάρχουν και στο τραπέζι πιάτα με ζυμαρικά όπως είναι το φουφλέ, ή κρέπες.
Από την άλλη, στην βόρεια Ελλάδα και ιδίως στην Ήπειρο, πολλοί είναι εκείνοι που προτιμούν το χοιρινό μαγειρευτό (π.χ: σούπα χοιρινό με σέληνο/πράσο), καθώς και διάφορες πίτες όπως είναι η μπλατσάρα (πίτα με σπανάκι, φέτα και μυρωδικά), ή και η κρεατόπιτα. Αλλά και στη Θεσσαλία, συχνά την τιμητική της έχει η μπατζίνα, μια πίτα χωρίς φύλλο που αποτελείται από κολοκύθι και μπάτζο, ένα σκληρό αιγοπρόβειο τυρί.
Παραδοσιακά, καταναλώνουμε όλοι μελομακάρονα και κουραμπιέδες, καθώς και μελωμένες δίπλες, οι οποίες αποτελούν αγαπημένη λιχουδιά των Πελοποννησίων. Εντούτοις, ένα πιο ιδιαίτερο παραδοσιακό γλυκό, που μετράει πολλούς αιώνες ιστορίας, είναι τα σπάργανα: πρόκειται για ένα είδος τηγανίτας που ετοιμάζεται στο τζάκι, χωρίς λάδι, την παραμονή των Χριστουγέννων. Τα τελευταία χρόνια, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ολοένα στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι και διάφορα ξενόφερτα γλυκά, όπως είναι οι κορμοί σοκολάτας ή και οι μους με κάστανο.
Ποιοι τρώνε κόκορα τα Χριστούγεννα
Μακρόχρονη παρουσία στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι έχει και ο κόκορας, ο οποίος προέρχεται από τους Έλληνες της Μικράς Ασίας και οι ρίζες του εντοπίζονται στα βάθη των αιώνων.
Οι κάτοικοι του Ανατολικού Αιγαίου απολαμβάνουν τον κόκορα μαγειρευτό ή γεμιστό, με διάφορα συνοδευτικά, ενώ και στην Λευκάδα αρκετοί είναι εκείνοι που καταναλώνουν κόκορα κοκκινιστό με μακαρόνια (παστιτσάδα) τα Χριστούγεννα.
Μάλιστα, στην Κάλυμνο και τους Λειψούς, όταν οι πιστοί επιστρέφουν από την εκκλησία το πρωί των Χριστουγέννων, πίνουν το ζωμό από πετεινό ή τρώνε σούπα που γίνεται με το ζωμό αυτό.
Το έθιμο της γαλοπούλας
Είναι γνωστό πως στις ΗΠΑ, αλλά και σε ορισμένες χώρες της βορειοδυτικής Ευρώπης, όπως είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, το πιο εμβληματικό πιάτο στο των Χριστουγέννων, είναι η γαλοπούλα.
Ωστόσο, η γαλοπούλα αποτελεί μια αρκετά πρόσφατη προσθήκη στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, η οποία έγινε κατά τον 16ο αιώνα, λίγο αφότου ο Χριστόφορος Κολόμβος και οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες έφτασαν για πρώτη φορά στο Νέο Κόσμο και αντίκρισαν για πρώτη φορά τα συγκεκριμένα πτηνά, τα οποία είχαν εξημερώσει ιθαγενείς στο Μεξικό.
Το νόστιμο κρέας και η εύκολη ανατροφή της γαλοπούλας την κατέστησαν ιδιαιτέρως αγαπημένο έδεσμα ανάμεσα στους Ευρωπαίους κατακτητές, οι οποίοι αποφάσισαν να εξάγουν το εν λόγω πτηνό, που έφτασε στη Γηραιά Ήπειρο το 1520.
Γρήγορα, η γαλοπούλα κέρδισε την προτίμηση των αριστοκρατών, γεγονός που γρήγορα οδήγησε στη μεγάλη δημοφιλία της σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες -και ιδίως στη Γαλλία.
Πριν από την έλευση της γαλοπούλας, στην Ευρώπη προτιμούσαν το χοιρινό -εξαιρετική λιχουδιά θεωρείτο και το κεφάλι του αγριογούρουνου-, καθώς και διάφορα πτηνά όπως είναι το κοτόπουλο, η πάπια, η χήνα και το παγόνι.
Πλέον, στο δυτικό κόσμο η γαλοπούλα πολλές φορές ετοιμάζεται στο φούρνο, ενώ περιέχει γέμιση με σταφίδες και κάστανα. Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που επιλέγεται το χοιρινό, συχνά συνοδεύεται με σάλτσες που περιέχουν κόκκινο κρασί και διάφορα φρούτα όπως είναι τα δαμάσκηνα ή ακόμα και μέλι, κάτι που την τελευταία δεκαετία κερδίζει έδαφος και στην Ελλάδα.
