Η πρόληψη και η πρώιμη διάγνωση έπρεπε να ήταν εδώ και χρόνια η απόλυτη προτεραιότητα στη Δημόσια Υγεία. Δεν ήταν! Χθες ακούσαμε εξαγγελίες ότι θα γίνει! Μακάρι να συμβεί διότι η χώρα μας ούτε λειτουργική ΠΦΥ έχει επί του παρόντος, ούτε σοβαρά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, αλλά ούτε και απόλυτα δωρεάν και εύκολη πρόσβαση στις εξετάσεις που χρειάζεται κάθε ηλικία και κάθε φύλο…
Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι στη χώρα μας η πρόληψη είναι ιδιαίτερα υποβαθμισμένη διαχρονικά, με αποτέλεσμα το 75% των θανάτων να οφείλεται στα καρδιαγγειακά και τον καρκίνο, που είναι σε μεγάλο βαθμό νοσήματα τα οποία και να προληφθούν μπορεί σε ένα βαθμό αλλά και να διαγνωστούν σε πρώιμο στάδιο. Αποτέλεσμα αυτού είναι να χάνουμε κατά μέσο όρο 10 χρόνια από το προσδόκιμο της ζωής. Από τις έρευνες φαίνεται μάλιστα ότι, κατά τη διετία 2018-2020, μία στις τέσσερις γυναίκες δεν είχε κάνει test pap, μία στις δύο γυναίκες άνω των 40 ετών δεν είχε κάνει μαστογραφία, και μόνο ένα στα 10 άτομα άνω των 50 ετών είχε κάνει αιματολογική εξέταση κοπράνων για έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το ποσοστό των ατόμων που έκαναν προληπτικές εξετάσεις μειώθηκε δραματικά στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ παράλληλα, τα ποσοστά αυτά είναι κατά πολύ και δυστυχώς συστηματικά χαμηλότερα στα άτομα που ανήκουν σε χαμηλότερα κοινωνικό-οικονομικά στρώματα.
Με αυτές τις ανάγκες και τις ελλείψεις καταγεγραμμένες, το νέο Στρατηγικό Σχέδιο για τη Δημόσια Υγεία που έχει αναπτυχθεί σε τρεις βασικούς πυλώνες και 20 δράσεις, παρουσίασαν χθες στην Αριστοτέλους ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης και η αρμόδια γενική γραμματέας ΥΥΚΑ, Ειρήνη Αγαπηδάκη.
«Από σήμερα μπαίνει στη διαδικασία για την υλοποίηση το πρόγραμμα για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και υπάρχουν και άλλα δύο προγράμματα για το καρκίνο του παχέος εντέρου και για τις καρδιακές παθήσεις. Στο πλαίσιο αυτό σήμερα μάλιστα με τις κινητές μονάδες βρεθήκαμε και σε μια λέσχη φιλίας του Δήμου Αθηναίων και αυτό θα γίνει σε όλες τις περιοχές της χώρας, ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές, εκμεταλλευόμενοι και τις κινητές μονάδες που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του εμβολιασμού» σημείωσε ο υπουργός.
Η κ. Αγαπηδάκη από την πλευρά της αναφέρθηκε εκτενώς στη Δημόσια Υγεία και στα προγράμματα πρόληψης που θα υλοποιηθούν στον πληθυσμό το επόμενο διάστημα, ώστε η Πολιτεία να συμβάλλει καθοριστικά στην προαγωγή της υγείας, την προστασία και την πρόληψη.
«Χρησιμοποιούμε το 80% των πόρων μας για φάρμακα, θεραπείες, νοσηλείες και επεμβάσεις, τα οποία είναι μεν απαραίτητα για να μας εξασφαλίσουν περισσότερα χρόνια ζωής, όχι όμως υγεία. Έτσι, ζούμε μεν περισσότερο σε σχέση με παλαιότερες δεκαετίες, αλλά τα χρόνια αυτά είναι με νόσο, αναπηρία, περιορισμούς που επιφέρει η ασθένεια. Η επικέντρωση λοιπόν δεν είναι πλέον στη νόσο και στη μεμονωμένη εξάλειψη κάποιων συγκεκριμένων νοσημάτων αλλά σε όλο το φάσμα της υγείας και ευεξίας και καθόλη τη διάρκεια της ζωής, στην υγεία. Για αυτό, οι δράσεις δημόσιας υγείας έχουν ως στόχο όλο τον πληθυσμό ή ομάδες πληθυσμού» είπε χαρακτηριστικά η γενική γραμματέας.
Το Σχέδιο
Το πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης» περιλαμβάνει τρεις πυλώνες (Πρωτογενή και Δευτερογενή Πρόληψη, Αναμόρφωση του Συστήματος Δημόσιας Υγείας) και πάνω από 20 δράσεις, με συνολικό προϋπολογισμό άνω των 300 εκατ. ευρώ. «Με τον τρόπο αυτό, επιχειρούμε να θεραπεύσουμε τις στρεβλώσεις τόσων ετών και να προχωρήσουμε επιτέλους μπροστά. Θεμελιώνοντας ένα ισχυρό σύστημα δημόσιας υγείας για κάθε πολίτη με ισότιμη πρόσβαση και στόχο όχι απλώς περισσότερα χρόνια ζωής, αλλά περισσότερα χρόνια υγιούς ζωής» ανέφερε η κ. Αγαπηδάκη.
Προγράμματα:
- Πρόγραμμα Πρόληψης του καρκίνου του μαστού: 1,3 εκ γυναίκες ηλικίας 50-69 ετών, δωρεάν μαστογραφία, υπερηχογράφημα και κλινική εξέταση από ιατρό.
- Πρόγραμμα πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας: 2,5 εκ γυναίκες ηλικίας 21-65 ετών, τεστ παπ, hpv dna test, κολποσκόπηση, βιοψία.
- Καρδιαγγειακά: 5.5 περίπου εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες ηλικίας 30-70 και ετών, λιπιδαιμικό προφίλ, μεταβολικό σύνδρομο.
- Πρόγραμμα Πρόληψης καρκίνου παχέος εντέρου: 3,8 εκ άνδρες και γυναίκες, 50-70 ετών, κολωνοσκόπηση.
Ήδη έχει ξεκινήσει η υλοποίηση του προγράμματος «Φώφη Γεννηματά» για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, έχουν διενεργηθεί περί τις 60.000 μαστογραφίες και έχουν εντοπιστεί πάνω από 3000 γυναίκες με ευρήματα.
Ακολουθεί εντός του προσεχούς διαστήματος το πρόγραμμα πρόληψης για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, το οποίο αποτελεί μια από τις δύο βασικές δράσεις για να πετύχει η χώρα μας την εξάλειψη του καρκίνου που οφείλεται στον ιό HPV ως το 2030, στόχο που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και περιλαμβάνει:
- 90% των κοριτσιών να έχουν εμβολιαστεί πλήρως ως την ηλικία των 15 ετών έναντι του ιού HPV
- 70% των γυναικών ηλικίας ως 35 και 45 ετών να έχουν εξεταστεί με υψηλής αποδοτικότητας hpv dna test και
- 90% των γυναικών που εντοπίζονται με ασθένεια του τραχήλου, να λαμβάνουν κατάλληλη θεραπεία.
Αυτό το πρόγραμμα, σε συνδυασμό με τις επικαιροποιημένες κατευθυντήριες οδηγίες για τον εμβολιασμό έναντι του ιού hpv, αναμένουμε να οδηγήσει σε εξάλειψη των νέων περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου εξαιτίας του HPV ως το 2030.
Το πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης» χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, Ελλάδα 2.0 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης- Next Generation EU.
Παιδική παχυσαρκία
Περίοπτη θέση και σημασία δίνεται στο νέο Στρατηγικό Σχέδιο για τη Δημόσια Υγεία που αφορά στη παιδική παχυσαρκί, σύμφωνα με τα όσα επεσήμανε η γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας αφού χρηματοδοτείται με 40 εκατομμύρια ευρώ. Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια Ευρώπης και όπως εξήγησε η κυρία Αγαπηδάκη η προσέγγιση του ζητήματος θα γίνει πλέον με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
Όπως επεσήμανε «για τα παιδιά υπάρχουν δράσεις που θα γίνουν στο σχολείο αλλά όχι με τον τρόπο που γίνεται μέχρι σήμερα, δηλαδή να πάμε να κάνουμε μάθημα κλπ. Αυτή είναι μια ξεπερασμένη λογική. Έχουμε κατ’ αρχήν μια σειρά από δραστηριότητες ώστε να μάθουν τα παιδιά ποια είναι τα τοπικά προϊόντα. Μαθαίνουμε δηλαδή στο σχολείο ως κοινότητα τοπικούς παραγωγούς του δήμου. Επίσης άλλους τοπικούς φορείς της κοινωνίας των πολιτών, τα πανεπιστήμια ώστε να συμβάλλουν επιστημονικά σε τοπικό επίπεδο εκεί που χρειάζονται. Να έρθουμε σε επαφή με την τοπική παραγωγή φρούτων και λαχανικών. Να μάθουν τα παιδιά κάτι που μάλιστα γίνεται σε ορισμένα σχολεία και που είναι οι λαχανόκηποι. Γενικότερα στο να φύγουν τα παιδιά από αυτό τον καταναγκασμό λέει τρώω αυτό που πρέπει και να πάμε σε “ζω μια πιο ισορροπημένη ζωή που είναι απολαυστική”. Θα πρέπει να αλλάξουμε κουλτούρα με ανάπτυξη δεξιοτήτων ειδικά στα μικρά παιδιά».
Ειδικό κέντρο για την παχυσαρκία στο «Χαροκόπειο»
Η κυρία Αγαπηδάκη συμπλήρωσε ότι «δυστυχώς έχουμε και στη χώρα μας περιστατικά παιδιών Ε’ και Στ’ Δημοτικού που έχουν εμφανίσει υπέρταση, πολύ υψηλή χοληστερόλη δηλαδή που χρειάζονται θεραπεία», λόγω των περιττών κιλών.
Για την ολιστική αντιμετώπιση του προβλήματος, ο σχεδιασμός του υπουργείου Υγείας στηρίζεται σε τρεις πυλώνες:
- Την πρωτογενή πρόληψη, δηλαδή μέσω των σχολικών δομών να χτίσουν τα παιδιά υγιεινές συνήθειες με διάφορους τρόπους.
- Τη δευτερογενή, όπου οι γονείς και τα παιδιά, ειδικά στην εφηβεία, που θέλουν να έχουν μια πιο αυτόνομη διαδικασία βοήθειας να έχουν πρόσβαση σε διατροφολόγο δωρεάν και με τηλεσυνεδρίες.
- Την τριτογενή παρέμβαση, δηλαδή την παροχή κατάλληλης ιατρικής υποστήριξης στα παιδιά με ήδη εδραιωμένα προβλήματα υγείας λόγω του πλεονάζοντος σωματικού βάρους.
Άλλες προτεραιότητες για τα παιδιά
«Γίνεται δουλειά τους τελευταίους 12 μήνες που είναι πολύ εντατική ώστε να βγει αυτό το πρόγραμμα. Πάμε και εντοπίζουμε τα παιδιά τα οποία είναι είτε υπέρβαρα είτε παχύσαρκα. Δίνουμε υπηρεσίες, ψηφιακές και άλλες, για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε παράγοντες κινδύνου και επίσης στα παιδιά τα οποία έχουν αναπτύξει ήδη νόσημα να τα υποστηρίζουμε. Όπως για παράδειγμα με συσκευές στα παιδιά που έχουν διαβήτη για να κάνουν καλύτερη αυτοδιαχείριση του χρόνιου νοσήματος».
Στόχος του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι να εξαλειφθούν οι νέες διαγνώσεις του ιού ΗPV μέχρι το 2030. Προς την κατεύθυνση αυτή θα συμβάλλουν η αποζημίωση του εμβολιασμού έναντι του ιού HPV και για αγόρια ηλικίας έως 18 χρόνων, που θεσπίστηκε πρόσφατα. Σημαντικό θεωρείται το σκέλος του ελέγχου στην ηλικιακή ομάδα των γυναικών 21 έως 65 χρόνων (τεστ Παπ, thin prep, κολποσκόπηση, ανάλυση).
Τέλος, όπως αναφέρθηκε, από το επόμενο έτος θα ξεκινήσουν τα άλλα δύο προγράμματα προσυμπτωματικου ελέγχου, για τις καρδιαγγειακές παθήσεις και τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Το πρώτο αφορά 5,5 εκατ. άτομα, άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 30 έως 70 χρόνων και το άλλο 4 εκατ. άτομα ηλικίας 50 έως 70 χρόνων.
