Μια από τις γιορτές που έχει συνδεθεί με το Πάσχα είναι αυτή του Αγίου Γεωργίου, αλλά θεωρείται κινητή μιας και εξαρτάται άμεσα από το πότε πέφτει η Λαμπρή κάθε χρόνο. Έτσι, το Πάσχα είναι στις 16 Απριλίου 2023, επομένως ο Άγιος Γεώργιος εορτάζει στις 23 Απριλίου, ως είθισται βάσει του εκκλησιαστικού ημερολογίου, και φέτος συμπίπτει με την Κυριακή του Θώμα.
Πότε γιορτάζει τη Δευτέρα του Πάσχα και πότε στις 23 Απριλίου
Ο Άγιος Γεώργιος γιορτάζει στις 23 Απριλίου. Σε περίπτωση, όμως, που η 23η Απριλίου πέφτει πριν από το Πάσχα, η εορτή του Αγίου Γεωργίου μετατίθεται τη Δευτέρα του Πάσχα. Αυτό συμβαίνει καθώς κατά την περίοδο της Σαρακοστής, από Κυριακή απόγευμα μέχρι Παρασκευή πρωί, υπάρχει πένθος. Δεν γίνονται, δηλαδή, πανηγυρικοί εορτασμοί.
Επισημαίνεται ότι οι γιορτές που συμπίπτουν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή τη Μεγάλη Εβδομάδα, όπως για παράδειγμα η εορτή του Αγίου Γεωργίου ή του Αγίου Μάρκου, μετατίθενται την Κυριακή πριν από αυτές ή την εβδομάδα της Διακαινησίμου, δηλαδή την εβδομάδα μετά την Κυριακή του Πάσχα.
Ο βίος του Αγίου Γεωργίου
Οι ακριβείς λεπτομέρειες γύρω από τη γέννησή του δεν βρίσκουν σύμφωνους όλους τους ιστορικούς. Φαίνεται ο Γεώργιος να γεννήθηκε μεταξύ των ετών 275-285 μ.Χ., από τον Έλληνα Συγκλητικό Γερόντιο, στρατηλάτη στο αξίωμα κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Κατά την αγιογραφία, ο πατέρας του Γεωργίου, καταγόταν από πλούσια και επίσημη γενιά της Καππαδοκίας. Εκεί, κατά μία εξιστόρηση, σε ένα μοναστήρι της περιοχής, ο Γεώργιος δέχθηκε το Μυστήριο του Βαπτίσματος και έγινε μέλος της Εκκλησίας. Σε παλαιό χειρόγραφο αναφέρεται ότι γεννήθηκε στη Γεωργία, αρχικά ήταν ειδωλολάτρης και αργότερα έγινε Χριστιανός. Η μητέρα του ονομαζόταν Πολυχρονία, ήταν Χριστιανή και καταγόταν από τη γνωστό Λύδδα (Διάσπολη) της Παλαιστίνης. Όπως αναφέρουν οι χριστιανικές πηγές, η οικογένεια του Αγίου, όταν εκείνος ήταν σε μικρή ηλικία, μετοίκησε στη Λύδδα λόγω του θανάτου του πατρός του.
Σε νεαρή ηλικία, ο Γεώργιος κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό. Διακρίθηκε για την τόλμη και τον ηρωισμό του και έλαβε το αξίωμα του τριβούνου. Λίγο αργότερα, ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός τον έκανε δούκα (διοικητή) με τον τίτλο του κόμητος (συνταγματάρχη) στο Τάγμα τον Ανικιώρων της αυτοκρατορικής φρουράς· «πολλάκις πρότερον μεγαλοπρεπώς διαπρέψας του των σχολών μετά ταύτα πρώτου τάγματος κόμης κατ' εκλογήν προεβλήθη».
Το 303 μ.Χ., όταν άρχισαν οι διωγμοί του Διοκλητιανού, ο Γεώργιος δεν δίστασε να ομολογήσει τη χριστιανική του πίστη προκαλώντας το μένος του Διοκλητιανού, επειδή κατείχε μεγάλο αξίωμα και ήταν αγαπημένος του. Αρχικά, του έταξε πλούτη, γη και δούλους για να αλλαξοπιστήσει και όταν ο Γεώργιος αρνήθηκε, ελεεινολογώντας τους ειδωλολάτρες, τον υπέβαλε σε μια σειρά φρικτών βασανιστηρίων. Έτσι, έδεσαν τον Άγιο Γεώργιο σε ένα ξύλο και τον χτυπούσαν στην κοιλιά του με ένα κοντάρι. Η χριστιανική παράδοση περιγράφει ότι αφού τον λόγχισαν, ξέσκισαν τις σάρκες του με ειδικό τροχό από μαχαίρια. Έπειτα, τον έριξαν σε λάκκο με βραστό ασβέστη και κατόπιν τον ανάγκασαν να βαδίσει με πυρωμένα μεταλλικά παπούτσια. Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, από όλες αυτές τις δοκιμασίες, ο Θεός τον κράτησε θαυματουργά ζωντανό.
Ο Γεώργιος τελικά μαρτύρησε με αποκεφαλισμό, την Παρασκευή 23 Απριλίου του έτους 303 μ.Χ. Κατά τον υπολογισμό του χριστιανού ιστορικού και απολογητή Αγίου Ευσεβίου, η ημέρα αυτή αντιστοιχούσε στην Παρασκευή της Διακαινησίμου του Πάσχα. Οι Χριστιανοί πήραν το λείψανό του και το έθαψαν μαζί με αυτό της μητέρας του, η οποία μαρτύρησε την ίδια ή την επόμενη ημέρα. Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, ο πιστός υπηρέτης του Γεωργίου, Πασικράτης, εκτελώντας την επιθυμία του, παρέλαβε το λείψανο του Γεωργίου, μαζί με αυτό της μητέρας του και τα μετέφερε στη Λύδδα της Παλαιστίνης. Ο Μέγας Κωνσταντίνος έκτισε ναό πάνω στον τάφο του και, από εκεί, οι Σταυροφόροι τα μετέφεραν στη Δύση.
Η πίστη του Γεωργίου φαίνεται να γίνεται αφορμή να βαπτιστούν Χριστιανοί οι στρατιωτικοί Ανατόλιος και Πρωτολέων, Βίκτωρ και Ακίνδυνος, Ζωτικός και Ζήνωνας, Χριστοφόρος και Σεβιριανός, Θεωνάς, Καισάριος και Αντώνιος, των οποίων τη μνήμη εορτάζει η Εκκλησία στις 20 Απριλίου και η βασίλισσα Αλεξάνδρα, σύζυγος του Διοκλητιανού, μαζί με τους δούλους της Απολλώ, Ισαάκιο και Κοδράτο, των οποίων η μνήμη τιμάται στις 21 Απριλίου, καθώς και η Αγία Νίκη. Μετά τον θάνατο του Γεωργίου, μαρτύρησαν και οι συνδέσμιοί του Ευσέβιος, Νέων, Λεόντιος, Λογγίνος και άλλοι τέσσερις μαζί. Τη μνήμη τους τιμά η Εκκλησία στις 23 Απριλίου.