«Καμπανάκι» για τον τεράστιο κίνδυνο να ξεσπάσουν φωτιές που επικρατεί στη χώρα, ακόμα και μετά την πτώση της θερμοκρασίας, έκρουσε ο Θεόδωρος Γιάνναρος, μετεωρολόγος πυρκαγιάς και συνεργάτης ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr.
Σε ανάρτησή του στα social media, ανέφερε το εξής: «Η επίδραση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών στην ευκολία ανάφλεξης των δασικών καυσίμων είναι σωρευτική και επηρεάζει την ταχύτητα εξάπλωσης της φωτιάς σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιών.
Πάρα την υποχώρηση της θερμοκρασίας, λοιπόν, η ευκολία ανάφλεξης και η ταχύτητα εξάπλωσης παραμένουν υψηλές σε μεγάλο τμήμα της χώρας.
Η αναμενόμενη από αύριο ενίσχυση των βορείων ανέμων θα αυξήσει και την επικινδυνότητα συνολικά. Μεγάλη προσοχή από όλους, μέχρι και την Κυριακή τουλάχιστον».
Στον παρακάτω χάρτη που κοινοποίησε ο κ. Γιάνναρος, με κόκκινο χρώμα παρουσιάζονται οι περιοχές με πολύ υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς, όσον αφορά την εκτιμώμενη ευκολία ανάφλεξης και την εκτιμώμενη ταχύτητα εξάπλωσης.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=10161709884542450&set=a.10150191982407450
Δυσοίωνες οι προβλέψεις για τις φωτιές στην Ελλάδα: «Είμαστε 20 χρόνια πίσω»
Ολοένα και πιο έντονοι γίνονται οι καύσωνες στη Μεσόγειο και το ίδιο συμβαίνει και με τις μανιώδεις φωτιές της, αναφέρει η Washington Post σε εκτενές ρεπορτάζ της.
Στην Αλγερία τον περασμένο μήνα 34 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ στην Ελλάδα 19.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εκκενώσουν χωριά και οικισμούς κοντά στα οποία μαίνονται οι φλόγες. Οι Ιταλοί πυροσβέστες κατάφεραν να αντιμετωπίσουν 1.400 πυρκαγιές σε μόλις τρεις ημέρες την περασμένη εβδομάδα, ενώ στην Τυνησία, όπου οι θερμοκρασίες εκτινάχθηκαν, οικογένειες μαζεύουν τα κομμάτια τους αφού δεκάδες σπίτια και γεωργικές εκτάσεις τυλίχθηκαν από τις φλόγες.
Οι απαντήσεις για το τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, διέφεραν από χώρα σε χώρα. Μερικοί βασίστηκαν στονο εγχώριο στόλο αεροπλάνων πυρόσβεσης, άλλοι κάλεσαν βοήθεια. Τα πλουσιότερα κράτη είχαν πιο περίτεχνα σχέδια εκκένωσης και αντίδρασης από τα φτωχότερα κράτη στη Βόρεια Αφρική. Για τους ειδικούς, ωστόσο, όλα δείχνουν να διαμορφώνουν μια τρομακτική νέα πραγματικότητα: οι πυρκαγιές γίνονται πολύ έντονες, πολύ συχνές και επίμονες και μαίνονται σε μια πολύ μεγάλη περιοχή που δεν μπορεί να περιοριστεί χωρίς ισχυρά μέτρα πρόληψης. Και ο κίνδυνος εξαπλώνεται.
«Η Νότια Ευρώπη – Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Ιταλία – παλεύουν με τις πυρκαγιές, αλλά καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχίζεται, μιλάμε για πυρκαγιές και σεε δάση της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Σλοβενίας», δήλωσε ο Craig Clements, διευθυντής του Διεπιστημονικού Κέντρου Ερευνών Wildfire στο San José State University. «Συμβαίνει εδώ. Η Ευρώπη ξέρει ότι θα συμβεί. Ετοιμάζονται γι’ αυτό», συμπλήρωσε.
Καθώς οι πυρκαγιές εντείνονται, τα έθνη που κινδυνεύουν εγκλωβίζονται σε ένα παιχνίδι κάλυψης των πόρων. Ωστόσο, οι ειδικοί συμφωνούν ότι υπάρχουν όρια σε αυτές τις προσπάθειες. Καμία χώρα δεν θα έχει αρκετούς πόρους για να καταπολεμήσει μόνη της τις πυρκαγιές.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Η Ελλάδα θεωρείται ηγέτης στην περιοχή όσον αφορά την αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Υπάρχουν όμως κενά και εκεί.
Ο Clements —μιλώντας στη διάρκεια επίσκεψης στην Ελλάδα— είπε ότι αυτό που έμαθε ως επισκέπτης επιστήμονας στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών «είναι ότι είναι πολύ πίσω όσον αφορά τις τεχνολογίες πυρόσβεσης και τη χρήση της μετεωρολογίας και της πυροσβεστικής επιστήμης».
Μόνο μετά τις φονικές πυρκαγιές στο Μάτι, η Ελλάδα επισημοποίησε τη συνεργασία μεταξύ των δασικών και πυροσβεστικών υπηρεσιών της, ενώνοντας την πρόληψη και την καταστολή. Και μόλις πέρυσι η χώρα προσέλαβε την πρώτη της ομάδα αφοσιωμένων μετεωρολόγων πυρκαγιάς.
«Έχω δώσει μαρτυρία στο Κογκρέσο για το γιατί αυτό που κάνουμε [στις Ηνωμένες Πολιτείες] είναι φρικτό. Και αυτό που κάνουμε είναι πολύ καλύτερο από αυτό που κάνουν αυτοί», είπε ο Clements για την ετοιμότητα και την ανταπόκριση της Ελλάδας.
«Νομίζω ότι είναι 20 χρόνια πίσω, τουλάχιστον 10… όσον αφορά την παρακολούθηση», είπε ο Clements, επικαλούμενος συνομιλίες με τους Έλληνες ομολόγους του. «Χρειάζονται αυτά τα πράγματα που θεωρούμε δεδομένα στις ΗΠΑ», συνέχισε, αναφέροντας ως παραδείγματα εξελιγμένα συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης και παρακολούθησης. «Η Ελλάδα δεν το έχει αυτό – και ξέρετε, η Ελλάδα είναι κάπως ηγέτιδα στην Ευρώπη».
Προετοιμασία για τα «τέρατα»
Ο Θεόδωρος Γιάνναρος, μετεωρολόγος πυρκαγιάς και συνεργάτης ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, είπε ότι «όλη η πορεία» που αντιμετωπίζει η περιοχή με τις ακραίες πυρκαγιές πρέπει να αλλάξει.
«Πρέπει να καταλάβουμε ότι συχνά αυτά τα τέρατα είναι σχεδόν αδύνατο να σταματήσουν», είπε ο Γιάνναρος. «Δεν είναι μόνο πρόβλημα πόρων, εξοπλισμού και ανθρώπινου δυναμικού. Γιατί όταν λαμβάνετε δύο, τρία, τέσσερα μεγάλα γεγονότα πυρκαγιάς, δεν είμαι σίγουρος αν κάποιος μηχανισμός καταστολής πυρκαγιάς σε όλο τον κόσμο θα μπορούσε να το αντιμετωπίσει αυτό.
Ο Γιάνναρος πιστεύει ότι η έμφαση πρέπει να δοθεί σε προληπτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης που επιτρέπουν παρεμβάσεις «πριν γίνουν τέρατα».
Ωστόσο, η χρηματοδότηση τέτοιων πρωτοβουλιών συνεχίζει να καθυστερεί: «Οι δαπάνες για την καταστολή των δασικών πυρκαγιών σε πολλές χώρες που είναι επιρρεπείς στις πυρκαγιές εξακολουθούν να είναι έως και έξι φορές υψηλότερες από τις καταγεγραμμένες δαπάνες πρόληψης κινδύνου», σύμφωνα με μια έκθεση του 2023 από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.
Και η προτεινόμενη νομοθεσία με στόχο την ανάπτυξη ενός πλαισίου δασικής παρατήρησης σε ολόκληρη την ΕΕ έχει καθυστερήσει καθώς ορισμένες κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι η διαχείριση των δασών είναι εγχώριο θέμα.
Η Πορτογαλία ξεχωρίζει στην Ευρώπη για την προνοητική της προσέγγιση. Πριν από τις φονικές πυρκαγιές του 2017, μόνο το 20% του προϋπολογισμού της για την καταπολέμηση των πυρκαγιών κατευθυνόταν για την πρόληψη. Τώρα, οι δαπάνες για την πρόληψη και την καταστολή είναι σχεδόν ισοδύναμες. Η χώρα συνεργάζεται στενά με ερευνητές, οι οποίοι συλλέγουν ζωντανά δεδομένα και αξιολογούν τον καλύτερο τρόπο περιορισμού των πυρκαγιών κατά τη διάρκεια της υψηλής περιόδου.
«Έχουμε διαθέσιμη επιστημονική γνώση, έχουμε διαθέσιμες υπηρεσίες και εργαλεία, αλλά δυστυχώς αυτά δεν αξιοποιούνται στο έπακρο», είπε ο Γιάνναρος.
