Πλειάδα ερωτημάτων που χρήζουν απαντήσεων προκύπτουν από το ρεπορτάζ της δημοσιογραφικής ομάδας Reporters United, η οποία δημοσίευσε σήμερα (15/4) εκτενή έρευνά της (ολόκληρη εδώ) με τίτλο: «Εχθρός του Κράτους: Αποδεικνύουμε ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρακολουθούσε τον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη».
Υποστηρίζει, παραθέτοντας σειρά στοιχείων, ότι ο δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης αποτελεί θύμα παρακολούθησης από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), η οποία τελεί υπό την άμεση εποπτεία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Τόσο η ΕΣΗΕΑ όσο και οι διεθνείς ενώσεις Τύπου εξέδωσαν καταδικαστικές ανακοινώσεις.
Η ομάδα Reporters United επισημαίνει, λοιπόν, μεταξύ άλλων:
– Σύμφωνα με τα έγγραφα, την 1η Ιουνίου του 2020, με τη διάταξη υπ’ αριθμ. Ε2402/2020, η ΕΥΠ κατέθεσε στην Cosmote αίτημα για άρση του απορρήτου σε αριθμό κινητού που ο δημοσιογράφος διατηρούσε στον πάροχο. Η άρση του απορρήτου ζητήθηκε για δύο μήνες -από την 1η Ιουνίου έως την 1η Αυγούστου 2020- με την επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας.
– Στις 13 Ιουλίου η ΕΥΠ, με τη διάταξη υπ’ αριθμ. Ε3077/2020, ζητάει παράταση της άρσης του απορρήτου του ίδιου αριθμού, πάλι για λόγους εθνικής ασφάλειας και για διάστημα δύο μηνών, έως την 1η Οκτωβρίου 2020.
– Ωστόσο, έναν μήνα αργότερα, στις 12 Αυγούστου, η ΕΥΠ, με τη διάταξη υπ’ αριθμ. Ε3580/2020, ζητάει ξαφνικά παύση της άρσης του απορρήτου, πριν δηλαδή εκπνεύσει το δεύτερο δίμηνο των παρακολουθήσεων.
– Και οι τρεις διατάξεις -άρση απορρήτου, παράταση και παύση της άρσης- έγιναν μετά από άδεια που έδωσε η αρμόδια Εισαγγελέας, χωρίς την οποία είναι παράνομη η άρση του απορρήτου. Ωστόσο, η Εισαγγελέας που εκδίδει τις σχετικές διατάξεις άρσης του απορρήτου είναι η Εισαγγελέας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, θεσμός που στεγάζεται στο κτίριο της ΕΥΠ στην Κατεχάκη. Πρόκειται για τη Βασιλική Βλάχου, εισαγγελέα Εφετών. Οι διατάξεις της ΕΥΠ που αίρουν το απόρρητο των επικοινωνιών πολιτών για λόγους εθνικής ασφάλειας δεν αναφέρουν ούτε το όνομα του θιγόμενου ούτε εξειδικεύουν τους λόγους της άρσης του απορρήτου. Περιορίζονται στον αριθμό τηλεφώνου και στην αόριστη επίκληση της εθνικής ασφάλειας. Μόνο το 2021 εκδόθηκαν 13.751 τέτοιες άρσεις – με κάθε άρση να μπορεί να αντιστοιχεί σε παραπάνω από ένα τηλέφωνο.
– Στις 12 Αυγούστου 2020, τη μέρα που η ΕΥΠ ζήτησε να σταματήσει η άρση του απορρήτου του Κουκάκη, ο δημοσιογράφος κατέθεσε στην ΑΔΑΕ καταγγελία για να του γνωστοποιήσει αν παρακολουθούνται οι επικοινωνίες του σε δύο αριθμούς κινητών κι ένα σταθερό τηλέφωνο.
❗#Thread: Αποκάλυψη #ReportersUnited❗
Κρατικά έγγραφα τεκμηριώνουν: Η #ΕΥΠ παρακολουθούσε για μήνες τον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη (@nasoskook) επικαλούμενη «εθνική ασφάλεια».
Το Μαξίμου προσπάθησε να κρύψει τις υποκλοπές.
✍️ @boublis @Chondrogiannoshttps://t.co/LFNWMr9lPR
— Reporters United (@reporters_gr) April 15, 2022
Κουκάκης: «Πλέον η κυβέρνηση δεν μπορεί να συνεχίσει να ψεύδεται»
O δημοσιογράφος Θανάση Κουκάκης σχολίασε μέσω Twitter τις σημερινές αποκαλύψεις. «Δυστυχώς περιμένω ακόμη από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Β. Πλιώτα να με καλέσει, κάτι που έχω αιτηθεί από την Τετάρτη», τονίζει.
Ολόκληρη η ανάρτησή του:
Οι @Reporters_gr αποκαλύπτουν σήμερα έγγραφα που τεκμηριώνουν πως η παρακολούθηση μου έγινε από την ΕΥΠ για λόγους «εθνικής ασφαλείας». Ξεκίνησε στις 20/6/2020 και διεκόπη στις 12/8/2020, την ημέρα που υπέβαλα καταγγελία στην ΑΔΑΕ ότι με παρακολουθούν! Το θεσμικά αδιανόητο. Για να μην μου γνωστοποιήσει η ΑΔΑΕ ότι είχα τεθεί υπό παρακολούθηση, η κυβέρνηση προχώρησε στις 31 /03/2021 στην τροποποίηση του νόμου της Αρχής ο οποίος ίσχυε για 27 χρόνια!
Μετά την πρώτη παρακολούθηση και σχεδόν ένα χρόνο μετά, επιμολύναν το κινητό μου με το λογισμικό Predator της εταιρείας Cytrox (Intellexa). Αυτή ήταν η δεύτερη συνεχόμενη παρακολούθηση μου, η οποία όμως εντοπίστηκε πρώτη χρονικά με τη βοήθεια του @Citizenlab. Τα δημοσιεύματα των @insidestory και @Reporters_gr είναι τεράστιες δημοσιογραφικές επιτυχίες και ευχαριστώ ολόψυχα τους @e_triantafillou @telloglou @Chondrogiannos και @boublis που με την δουλειά του απέδειξαν πως δεν με παρακολουθούσαν «ιδιώτες», αλλά η ΕΥΠ.
Δυστυχώς περιμένω ακόμη από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Β. Πλιώτα να με καλέσει, κάτι που έχω αιτηθεί από την Τετάρτη. Θα αναμένω επίσης από την εισαγγελέα επόπτη της ΕΥΠ Βασιλική Βλαχου να τεκμηριώσει τους λόγους που υπέγραψε την παρακολούθησή μου. Πλέον η κυβέρνηση δεν μπορεί να συνεχίσει να ψεύδεται και υποχρεούται να ενημερώσει την κοινή γνώμη, σε Ελλάδα και εξωτερικό, γιατί «καταχράστηκε την εξουσία της» : ζητώντας την παρακολούθηση μου και νομοθετώντας για να αποκρύψει την παρακολούθηση. Σας ευχαριστώ όλους για την υποστήριξη. Ευχαριστώ το ΔΣ της ΕΣΗΕΑ και τις ξένες ενώσεις Τύπου.
Οι @Reporters_gr αποκαλύπτουν σήμερα έγγραφα που τεκμηριώνουν πως η παρακολούθηση μου έγινε από την ΕΥΠ για λόγους «εθνικής ασφαλείας». Ξεκίνησε στις 20/6/2020 και διεκόπη στις 12/8/2020, την ημέρα που υπέβαλα καταγγελία στην ΑΔΑΕ ότι με παρακολουθούν! 1/7 https://t.co/KcFqx1MDaw
— Thanasis Koukakis (@nasoskook) April 15, 2022
Σημερινή δήλωση Οικονόμου: «Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας αυτεπάγγελτα έχει παρέμβει προκειμένου να διερευνήσει τη σχετική καταγγελία. Και έχει ζητήσει τη συνδρομή σε τεχνικό επίπεδο της αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής, της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών. Συνολικά για το θόρυβο που έχει δημιουργηθεί θέλω να πως ότι οι ελληνικές αρχές δεν χρησιμοποιούν τα συγκεκριμένα λογισμικά τα οποία περιγράφονται στις καταγγελίες αυτές και ως εκ τούτου το ελληνικό δημόσιο δεν συναλλάσσεται με καμία από τις εταιρείες που κατασκευάζουν ή εμπορεύονται τέτοιου είδους λογισμικά. Παρόλα αυτά, πρόκειται για μια σοβαρή καταγγελία και ορθώς η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, σε ένα ευρωπαϊκό κράτος δικαίου παρενέβη αυτεπάγγελτα για να διερευνήσει το όλο θέμα».
Κίνημα Αλλαγής: Η προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών και η ελεύθερη άσκηση της δημοσιογραφικής έρευνας αποτελούν θεμελιώδη δικαιώματα και αντίστοιχα υποχρεώσεις της Πολιτείας. Καλούμε κάθε αρμόδια κρατική αρχή να ενεργήσει το ταχύτερο δυνατό και να ερευνηθεί το θέμα σε όλες του τις πτυχές.
Πώς άρχισαν όλα
Θυμίζουμε ότι για δύο μήνες περίπου, το κινητό του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη είχε μετατραπεί σε κοριό, που κατέγραφε κινήσεις και συνομιλίες. Το θέμα αποκαλύπτουν οι Ελίζα Τριανταφύλλου και Τάσος Τέλλογλου για το insidestory.gr.
Σύμφωνα με το εκτενέστατο ρεπορτάζ, ο δημοσιογράφος ενημερώθηκε για την παραβίαση στις 28 Μαρτίου 2022, όταν μετά από σχετικό αίτημα έλαβε επίσημη απάντηση από το Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο.
Σύμφωνα με την τρισέλιδη έκθεση του Citizen Lab, η τηλεφωνική συσκευή του Θανάση Κουκάκη, τουλάχιστον κατά το διάστημα 12 Ιουλίου με 24 Σεπτεμβρίου 2021, είχε μολυνθεί με το spyware Predator (αρπακτικό). Μάλιστα, στην έκθεση, το Citizen Lab διευκρινίζει πως «αυτό δεν αποκλείει το ενδεχόμενο και άλλων μολύνσεων».
Το Citizen Lab, πριν από την παραβίαση του κινητού του Κουκάκη, είχε ανιχνεύσει τις παραβιάσεις -με το ίδιο ή με άλλα λογισμικά- δεκάδων κινητών δημοσιογράφων, ακτιβιστών και πολιτικών, μεταξύ άλλων από τον πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας Μπιν Σαλμάν ή την κυβέρνηση της Ουγγαρίας, που εν τέλει είχε παραδεχτεί ότι χρησιμοποιούσε το λογισμικό παραβίασης του τηλεφώνου, όπως άλλωστε και η γερμανική κυβέρνηση.
Ένα τέτοιο λογισμικό χρησιμοποιήθηκε και στο κινητό του Θανάση Κουκάκη.
Η καταγγελία στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών
Ο δημοσιογράφος είχε απευθυνθεί στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), κάνοντας καταγγελία στις 12 Αυγούστου 2020.
Τον Μάρτιο του 2021 τροποποιήθηκε ο νόμος που έδινε τη δυνατότητα σε όσους παρακολουθούνται έστω και για λόγους εθνικής ασφαλείας να λαμβάνουν γνώση έστω και εκ των υστέρων
Τέσσερις μήνες μετά την αλλαγή του νόμου, η αρχή απαντάει στην πρώτη καταγγελία του Κουκάκη ότι «δεν διαπιστώθηκε κάποιο γεγονός που να συνιστά παραβίαση της κείμενης νομοθεσίας». Η απάντηση της ΑΔΑΕ ήρθε με μεγάλη καθυστέρηση, σχεδόν έναν χρόνο μετά, στις 29 Ιουλίου 2021, αφού είχε προηγηθεί η τροποποίηση του νόμου και 17 ημέρες αφού είχε επιβεβαιώσει την παρακολούθηση το Citizen Lab.
Αργότερα, στις 16 Δεκεμβρίου 2021, το Citizen Lab δημοσιοποίησε μία μακροσκελή έρευνα για ένα μέχρι τότε άγνωστο λογισμικό κατασκοπίας, με πελάτες πιθανώς (και) στη χώρα μας. Πρόκειται για το «Predator».
Τι μπορεί να κάνει το Predator
Σύμφωνα με το Inside Story, όπως αναφέρεται στο έγγραφο του Citizen Lab, «το Predator είναι ένα εργαλείο παρακολούθησης που προσφέρει στον χειριστή του πλήρη και διαρκή πρόσβαση στην κινητή [τηλεφωνική] συσκευή του στόχου. Το Predator επιτρέπει στον χειριστή να κάνει εξαγωγή μυστικών κωδικών [passwords], αρχείων, φωτογραφιών, ιστορικού περιήγησης στο διαδίκτυο, επαφών καθώς επίσης και δεδομένων ταυτότητας (όπως πληροφορίες για την κινητή συσκευή)».
Επίσης:
«Το Predator μπορεί να τραβήξει στιγμιότυπα οθόνης [screen captures], να καταγράφει τις καταχωρήσεις του χρήστη [στο κινητό του], καθώς επίσης μπορεί να ενεργοποιεί το μικρόφωνο και την κάμερα της συσκευής. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους επιτιθέμενους να παρακολουθούν οποιαδήποτε ενέργεια πραγματοποιείται μέσω συσκευής ή κοντά σε αυτήν, όπως τις συνομιλίες που γίνονται μέσα σε ένα δωμάτιο.
Το Predator επιτρέπει επίσης στον χειριστή του να καταγράφει γραπτά μηνύματα που αποστέλλονται ή λαμβάνονται (συμπεριλαμβανομένων αυτών που στέλνονται μέσω “κρυπτογραφημένων εφαρμογών”, ή εφαρμογών που επιτρέπουν την εξαφάνιση των μηνυμάτων, όπως είναι το WhatsApp ή το Telegram) καθώς επίσης απλών και VoIP τηλεφωνικών κλήσεων (συμπεριλαμβανομένων τηλεφωνικών συνομιλιών μέσω “κρυπτογραφημένων” εφαρμογών)».
Πώς «μόλυναν» το κινητό του Θανάση Κουκάκη
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η μόλυνση του κινητού του δημοσιογράφου έγινε με ένα SMS που έλαβε ο ίδιος το μεσημέρι της 12ης Ιουλίου 2021 από ελληνικό κινητό.
«Θανάση γνωρίζεις για αυτό το θέμα», έγραφε το μήνυμα που συνοδευόταν από ένα link. Αρκούσε ένα κλικ για να εγκατασταθεί το spyware.
