Με κεντρικό σύνθημα «Servare Intaminatum», που μεταφράζεται ως «να διατηρηθεί ανέπαφο» και βρίσκεται στην επιγραφή του εμβληματικού κτιρίου Σίνα, εκπρόσωποι και εργαζόμενοι του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, καθώς και επιστημονικών συλλόγων και ινστιτούτων, έδωσαν το «παρών» στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από τη Βουλή την Τρίτη 5/12, με αίτημα να μην υπαχθεί το Αστεροσκοπείο στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Υπάρχει δε, μια τεράστια αντίθεση ανάμεσα στο σχέδιο νόμου και την ερευνητική κοινότητα. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση παρουσίασε ελάχιστα επιστημονικά επιχειρήματα ως προς την ουσία του εγχειρήματος, το καθιστά, με βάση τους ειδικούς, «παράλογο». Αλλά η δουλειά ενός επιστήμονα αφορά, ως γνωστόν, στο ακριβώς αντίθετο!
Την ώρα που η κυβέρνηση εμμένει στην υπαγωγή του παλαιότερου ερευνητικού κέντρου της Ελλάδας στην Πολιτική Προστασία, παρά το κύμα των εγχώριων αλλά και διεθνών αντιδράσεων, σύσσωμο το ερευνητικό δυναμικό της χώρας εξηγεί γιατί το Άρθρο 19 είναι «καταστροφικό» για την ανεξάρτητη έρευνα. Επισημαίνουν ότι κύρια αποστολή του Αστεροσκοπείου είναι η βασική και εφαρμοσμένη έρευνα και μόνο το 15% των επιστημονικών θεματικών μπορούν να αξιοποιηθούν από την Πολιτική Προστασία.
Ακόμη, υποστηρίζουν ότι η απόφαση θα οδηγήσει σε «καταστροφικά αποτελέσματα», όπως το «brain drain» και η ανεργία, ενώ παράλληλα, υπογραμμίζουν ότι μέσω του νομοσχεδίου, επιχειρείται μια προσπάθεια πολιτικής χειραγώγησης και πειθάρχησης του Αστεροσκοπείου.
«Προχειρογραμμένο νομοσχέδιο χωρίς μελέτη και σχεδιασμό»
Ο Παναγιώτης Μπούμης, πρόεδρος του Συλλόγου Ερευνητών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην ΕΣΗΕΑ στο ψήφισμα που κατατέθηκε στη Βουλή, καθώς και σε όσα ειπώθηκαν εκ μέρους του Συλλόγου, ενάντια στην υπαγωγή του Αστεροσκοπείου στην Πολιτική Προστασία.
Στο ψήφισμα μεταξύ άλλων γίνεται λόγος για ένα προχειρογραμμένο νομοσχέδιο, το οποίο θα είναι καταστροφικό για το Εθνικό Αστεροσκοπείο. Ακόμη, τονίζεται πως η υπαγωγή δεν τεκμηριώνεται ούτε αιτιολογείται, αλλά γίνεται χωρίς μελέτη και σχεδιασμό και χωρίς διαβούλευση και εποικοδομητικό διάλογο με τη διοίκηση, τους επιστήμονες και το λοιπό προσωπικό του Αστεροσκοπείου.
Όπως τονίζεται επίσης, δεν γίνεται σαφές από το Άρθρο 19, σε τι ακριβώς συνίσταται η εποπτεία του υπουργείου αυτού, δεν γίνεται καμία αναφορά στην εργασιακή σχέση του υπηρετούντος προσωπικού και δεν αναφέρεται πουθενά σε ποια Γενική Γραμματεία θα ανήκει το Αστεροσκοπείο.
Ολόκληρο το ψήφισμα
«Δεν έγινε κανένας διάλογος»
Οι εκπρόσωποι των συλλόγων του Εθνικού Αστεροσκοπείου συνέχισαν λέγοντας πως δεν έχει πραγματοποιηθεί κανένας διάλογος και καμία διαβούλευση με όσους αφορά αυτό το νομοσχέδιο, δηλαδή τους εργαζόμενους, τους ερευνητές και όχι μόνο, καθώς αφορά γενικά την ερευνητική κοινότητα και το επιστημονικό προσωπικό της χώρας.
Διαφωνούν κάθετα με την απόσπαση του Αστεροσκοπείου από τον ερευνητικό ιστό γιατί το ζήτημα είναι εάν θα διατηρηθεί ο νόμος για την έρευνα, ο οποίος ορίζει τη λειτουργία των ερευνητικών κέντρων, την υλοποίηση, την εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων, τα οποία είναι απαραίτητα για τη δημιουργία έρευνας αιχμής, η οποία παράγει τα χρήσιμα εργαλεία και τις μεθόδους που χρειάζεται η πολιτεία για την πρόγνωση των καιρικών φαινομένων και γενικότερα των ζητημάτων που άπτονται στις θεματικές και του Αστεροσκοπείου.
Ενα ζήτημα μείζονος σημασίας, είναι το γεγονός πως στο μεγαλύτερο μέρος της η πηγή εσόδων του Εθνικού Αστεροσκοπείου, προέρχεται από τα ερευνητικά προγράμματα, τα οποία είναι ανταγωνιστικά προγράμματα και με την ικανότητά τους οι ερευνητές μπορούν και τα φέρνουν στο Αστεροσκοπείο. Έτσι, απασχολούν επιστημονικό και ειδικευμένο προσωπικό, οι οποίοι βρίσκονται ως έκτακτο προσωπικό και αποτελούν τα 2/3 του επιστημονικού δυναμικού. Τόσο το μόνιμο όσο και το έκτακτο προσωπικό λοιπόν, επιθυμούν να συνεχίσουν να εργάζονται, να παράγουν και να συνεχιστεί η εύρυθμη λειτουργία του Αστεροσκοπείου, υπογράμμισε η Φιόρη Μεταλληνού, πρόεδρος του συλλόγου προσωπικού του Εθνικού Αστεροσκοπείου.
Κώστας Λαγουβάρδος: «Να υπάρξει συνεργασία χωρίς να διαλύσουν το Αστεροσκοπείο»
Από την πλευρά του, ο διευθυντής ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου, Κώστας Λαγουβάρδος, σημείωσε μεταξύ άλλων πως «είμαστε διατεθειμένοι να παρέχουμε όλες τις υπηρεσίες που έχουμε τη δυνατότητα, αλλά τα στοιχεία αυτά να διατίθενται μέσω ενός μνημονίου συνεργασίας ή προγραμματικών συμφωνιών, χωρίς να διαλύσουν το Αστεροσκοπείο.
Πρέπει να αντιληφθούν ότι όλα αυτά τα χρήσιμα εργαλεία και υπηρεσίες είναι αποτέλεσμα έρευνας που γίνεται από μόνιμους, συμβασιούχους και νέους επιστήμονες που βρίσκονται στη χώρα μας. Αν διαλύσουμε τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουν, δεν θα μπορούν να συνεχίσουν μαζί μας, άρα και οι υπηρεσίες που ζητούνται θα σταματήσουν να υπάρχουν».
- «Εχει παρατηρηθεί σε αρκετές περιπτώσεις, όπου σημειώθηκαν ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας «Ελπίς» με τους εγκλωβισμένους οδηγούς στην Αττική Οδό, η κυβέρνηση να «πετά το μπαλάκι» των ευθυνών στους επιστήμονες, καθώς είχε αναφερθεί ότι «οι μετεωρολόγοι δεν είχαν προβλέψει ότι θα πέσει τόσο χιόνι». Θεωρείτε ότι στόχος του νέου νομοσχεδίου είναι, όταν υπάρχουν καταστροφικά αποτελέσματα από κακοκαιρίες, να στοχοποιούνται εν τέλει οι επιστήμονες;»
Στην ερώτηση του iEidiseis, ο Δημήτρης Κάσσης, Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Ερευνητικά Ινστιτούτα, απάντησε το εξής: «Ο νέος νόμος καθιστά στην ουσία συνυπεύθυνο το Αστεροσκοπείο και έτσι, θα μετατίθεται σε αυτό η ευθύνη από εκείνη του κρατικού μηχανισμού, να ανταπεξέλθει σε μεγάλες φυσικές καταστροφές. Θα υπάρχει το επιχείρημα «δεν φταίμε εμείς, οι προγνώσεις είναι λάθος, ή οι προγνώσεις ήταν υπερβολικές τελικά γι’ αυτό ενεργοποιήθηκε το 112 κλπ… Θα μετατίθενται οι ευθύνες για το πώς αντιμετωπίζει η Πολιτική Προστασία ζητήματα φυσικών καταστροφών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο και στην ΕΜΥ.
Με βάση και τη δήλωση που είχε κάνει ο πρωθυπουργός στη Βουλή, είχε πει ότι θα είμαστε και υπόλογοι σε ότι γίνεται. Αλλά ο επιστήμονας, όταν κάνει έρευνα, δεν μπορεί να είναι υπόλογος για την έρευνα. Για το πως θα αξιοποιηθούν τα αποτελέσματά της δεν οφείλουν να είναι υπόλογοι οι επιστήμονες».
- «Η υποστήριξη προς το Αστεροσκοπείο σε εθνικό επίπεδο είναι τεράστια. Σε διεθνές επίπεδο τι δράσεις έχουν γίνει;»
Στην ερώτηση του iEidiseis, η Διευθύντρια Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου, Βάσω Κοτρώνη, εξήγησε πως αναφορικά με τη διεθνή κινητοποίηση για τη συλλογή υπογραφών (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ), ενάντια στην απόφαση της κυβέρνησης για το Εθνικό Αστεροσκοπείο, έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους περισσότεροι από 2,5 χιλιάδες επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, συγκεκριμένα από 65 χώρες. Μάλιστα, έχουν συγκεντρωθεί υπογραφές από πάνω από 290 καθηγητές πανεπιστημίων, όπως και 250 επίκουρους και αναπληρωτές καθηγητές.
Ανάμεσα σε αυτούς παρουσιάστηκαν κάποια πολύ σημαντικά ονόματα, όπως από το MIT και την Οξφόρδη, αλλά και ο υπεύθυνος έρευνας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, ο οποίος μάλιστα υποστήριξε ότι ιδρύματα σαν το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, πρέπει να παραμένουν ελεύθερα να εκπονούν την έρευνά τους.
«Θέλω να τονίσω ότι θα ήταν απόδειξη πολιτικού θάρρους και όχι υποχώρησης να αποσυρθεί το Άρθρο 19. Όταν όλος ο ερευνητικός κόσμος είναι αντίθετος, κάτι σημαίνει αυτό», κατέληξε η Βάσω Κοτρώνη.
Δημήτρης Λάλας: «Τέσσερα φάουλ» στο νομοσχέδιο
«Το νομοσχέδιο αναφέρει ότι προβλέπεται η μεταφορά της εποπτείας του Αστεροσκοπείου στο υπουργείο, στο πλαίσιο της ορθολογικής διαχείρησης και της πλήρους αξιοποίησης της υπηρεσίας. Τέσσερα φάουλ», υποστήριξε ο Δημήτρης Λάλας, πρώην Διευθυντής και Πρόεδρος του Δ.Σ. τoυ Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (1994 έως 2005) και παλαιότερα Διευθυντής του Ινστιτούτου Μετεωρολογίας του Αστεροσκοπείου.
«Πρώτον, «ορθολογική διαχείριση» δεν γίνεται τώρα; Όχι μόνο τώρα, αλλά και πολλά χρόνια πριν το Αστεροσκοπείο στήριζε το υπουργεία, το κράτος, τόσο επίσημα, όσο και ανεπίσημα.
Δεύτερον, «πλήρους αξιοποίησης», δεν γίνεται τώρα; Το Αστεροσκοπείο ότι έχει, τα δίνει στο κράτος.
Τρίτον, «υπηρεσίας», το Αστεροσκοπείο δηλαδή είναι μια υπηρεσία; Όχι. Είναι ένα ερευνητικό κέντρο και αυτή είναι η δουλειά του, εδώ και 180 χρόνια.
Τέταρτον, «εποπτείας», λάθος λέξη. Το Αστεροσκοπείο είναι από τους λίγους θεσμούς που λειτουργεί τόσα χρόνια και είναι ένα διαμάντι, το οποίο πρέπει να το διατηρήσουμε ως έχει. Η έρευνα είναι συνδεδεμένη με το Αστεροσκοπείο από την πρώτη στιγμή», σημείωσε ο Δημήτρης Λάλας.
Ενα από τα πλακάτ στη συγκέντρωση, έγραφε: «Όπως η Μόνα Λίζα ανήκει ολόκληρη στο Μουσείο του Λούβρου, έτσι και το Αστεροσκοπείο ανήκει στην ερευνητική κοινότητα». Οι επιστήμονες του Αστεροσκοπείου, έχοντας όλους τους Συλλόγους στο πλευρό τους, υπογράμμισαν πως θα συνεχίσουν να αγωνίζονται για να μείνει ανέπαφο το παλαιότερο ερευνητικό κέντρο της Ελλάδας.
Καταλήγοντας, οι εκπρόσωποι και εργαζόμενοι του Εθνικού Αστεροσκοπείου, επεσήμαναν ότι είναι ανάγκη να υπάρξει σωστή ενημέρωση του κοινού για τις επιπτώσεις του νέου νομοσχεδίου, ώστε να έχουν την υποστήριξή του κόσμου, ενάντια στην ενίσχυση των αντιεπιστημονικών προσεγγίσεων, που τείνουν να πληθαίνουν στην Ελλάδα, καθώς και στον κατακερματισμό του ερευνητικού ιστού και την απαξίωση την επιστημονικής έρευνας.
