Στη γενέθλια γη, το Πωγώνι, επιστρέφει σήμερα Πέμπτη (19/6) ο Πετρολούκας Χαλκιάς, ο εμβληματικός δεξιοτέχνης του κλαρίνου, ο οποίος έγραψε ιστορία στο δημοτικό τραγούδι με τις μελωδίες του.
Χθες, η σορός του θρύλου της Ηπείρου τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στη Μητρόπολη Αθηνών, όπου πλήθος κόσμου απέτισε φόρο τιμής. Και πλέον, ήρθε η ώρα της Ηπείρου να πει το τελευταίο «αντίο» σε έναν από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της παραδοσιακής μουσικής στην Ελλάδα.
Υπενθυμίζεται ότι ο Πετρολούκας Χαλκιάς άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 90 ετών την Κυριακή 15 Ιουνίου 2025, ενώ σήμερα τελείται η κηδεία του στο Δελβινάκι Ιωαννίνων.
Πετρολούκας Χαλκιάς: Ο αποχαιρετισμός με κλαρίνο και το καθηλωτικό ηπειρώτικο άσμα
Συγκινητικές στιγμές εκτυλίχθηκαν στη Μητρόπολη Αθηνών, όπου η η σορός του δεξιοτέχνη του κλαρίνου, Πετρολούκα Χαλκιά, τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα από το πρωί της Τετάρτης (18/6).
Πλήθος κόσμου απέτισε φόρο τιμής στον Ηπειρώτη καλλιτέχνη, έναν από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της παραδοσιακής μουσικής στην Ελλάδα, με την τεράστια επιρροή σε νέους συναδέλφους του και γενικότερα στον χώρο της μουσικής.
Εκτός από τα μέλη της οικογένειάς του, στη Μητρόπολη Αθηνών βρέθηκαν πολλοί Ηπειρώτες, οι οποίοι ήθελαν να που ένα τελευταίο «αντίο» στον άνθρωπο που αποτέλεσε τη «φωνή» τους μέσα από το παραδοσιακό τραγούδι.
Δεν θα μπορούσε να λείπει ο Δημήτρης Κουτσούμπας, ο οποίος διατηρούσε φιλική σχέση με τον εκλιπόντα καλλιτέχνη. Τον γενικό γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ συνόδευσε η βουλευτής του κόμματος, Σεμίνα Διγενή.
Ο κ. Κουτσούμπας χαιρέτησε και τους εκπροσώπους της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος, τον πρόεδρο Μάκη Κιάμο και τον β’ αντιπρόεδρο Αλέξανδρο Λαμπρίδη.
Η σχέση της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος και του ΚΚΕ κρατά χρόνια, καθώς τα μέλη της παραδοσιακά λένε τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα στον κ. Κουτσούμπα, στην έδρα του κόμματος, στον Περισσό. Επίσης, ο Πετρολούκας Χαλκιάς είχε δώσει το «παρών» επί σκηνής σε πολλά από τα Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή, μεταξύ των οποίων και το πιο πρόσφατο, το 2024, όταν ο θεσμός έκλεισε τα 50 του χρόνια.
Μάλιστα, ο κ. Κιάμος ήταν αυτός που πρωταγωνίστησε στην ανατριχιαστική στιγμή που εκτυλίχθηκε έξω από τη Μητρόπολη, όταν το φέρετρο με τη σορό του Πετρολούκα Χαλκιά μεταφερόταν εκτός του Ιερού Ναού, για να πάρει τον δρόμο προς τα Ιωάννινα.
Ο πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος, συνοδευόμενος από πολλά κλαρίνα και τους υπόλοιπους παρευρισκόμενους, τραγούδησε το ηπειρώτικο άσμα «ο Χάρος», ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σε τέτοιες περιστάσεις.
Οι στίχοι του τραγουδιού «Ο Χάρος»:
Ένα βράδυ βγήκε ο Χάρος,
για να βρει βιολιά,
για να βγει να τραγουδήσει,
στη φτωχολογιά.
Φάτε πιέτε και γλεντάτε,
όλοι βρε παιδιά,
όποιος πάει στον κάτω κόσμο,
δεν ξαναγυρνά.
Ψεύτικη είναι η ζωή μας,
πώς να σας στο πω,
ένα πρωί και μεσημέρι,
και ένα δειλινό.
Φάτε πιέτε…
Τα λεφτά, τα χτήματα,
στον Άδη δεν περνούν,
σ’ άλλον θα τ’ αφήσετε,
και θα σας βλαστημούν.
Φάτε πιέτε…
Δείτε εικόνες από το τελευταίο «αντίο» στον Πετρολούκα Χαλκιά:
Ποιος ήταν ο Πετρολούκας Χαλκιάς
Ο σεβασμός, η αξιοπρέπεια, η προσφορά ήταν οι αξίες του, που αναγνώριζαν αμέσως, όσοι τον γνώρισαν ή συνεργάστηκαν μαζί του.
Γεννήθηκε στο Δελβινάκι Πωγωνίου το 1934, όμως, τα παιδικά του χρόνια έζησε περισσότερο στην Καστάνιανη το χωριό του πατέρα του, Περικλή Χαλκιά. Οικογένεια μουσικών. Ο πατέρας έπαιζε κλαρίνο, ο αδελφός βιολί. Τα μουσικά ακούσματα τον συντρόφευαν, τον νανούριζαν από τη βρεφική του ηλικία. Πολύ μικρός, επτά ετών, την περίοδο του πολέμου, έφτιαξε το πρώτο του κλαρίνο. Πήρε ένα ξύλο, το τρύπησε με κάποιο σίδερο, έφτιαξε 6 τρύπες, έβαλε ένα στόμιο για φύσημα.
Σχολείο πήγε στα Δολιανά, εκεί έκανε και μαθήματα κλαρίνου, με τον δάσκαλο Φίλλιπο Ρούντα, ο οποίος διέκρινε αμέσως το ταλέντο του. Έπαιζαν μαζί, σε γάμους και πανηγύρια, στο Πωγώνι, στο Ζαγόρι, σε όλη την Ήπειρο. Στα 22 του χρόνια, μία πρόσκληση από την Αμερική για συνεργασία σε 12 τραγούδια με μία κομπανία, έγινε η αφορμή να μείνει εκεί, για 20χρόνια. Το κλαρίνο του έγινε γνωστό σε πολλές Πολιτείες όπου εργάστηκε σε νυχτερινά κέντρα και κέντρισε το ενδιαφέρον σπουδαίων Αμερικανών μουσικών, όπως του Λούις Άρμστρονγκ και του κλαρινετίστα της τζαζ Μπένι Γκούντμαν, οι οποίοι υποκλίθηκαν στο ταλέντο του.
Όταν ο Ρόναλντ Ρίγκαν πληροφορήθηκε για τη δεξιοτεχνία του, ζήτησε να παίξει στον Λευκό Οίκο. Όπως και έγινε.
«Αφήνει παρακαταθήκη έναν αμύθητης αξίας λαϊκό πολιτισμό, έναν θησαυρό, δημοτικής ηπειρωτική μουσικής», τονίζει στο ΑΠΕ -ΜΠΕ ο Ηπειρώτης τραγουδιστής δημοτικών παραδοσιακών τραγουδιών, Σάββας Σιάτρας, ο οποίος θα μοιρολογήσει τον πατριάρχη της ηπειρώτικης μουσικής λίγο πριν από την ταφή του.
Ο Σάββας Σιάτρας μιλάει με συγκίνηση για τον μεγάλο δάσκαλο – Το τελευταίο μοιρολόι
«Τον είχα ακούσει τη 10ετία του 1960, σε δίσκο των 45 στροφών της δισκογραφικής εταιρείας music box, εάν δεν κάνω λάθος, σε δύο τραγούδια. Τον Σκάρο που μου έκανε μεγάλη εντύπωση και το Ζαλίζομαι -Ζαλίζομαι.
Το 1978 επέστρεψε στην Ελλάδα. Τότε εγώ δούλευα στο “Ελληνικό Χωριό”, ένα κέντρο με παραδοσιακή μουσική, στη γωνία της Βερανζέρου και Μενάνδρου με τους αδελφούς Φωτίου. Με την επιστροφή του, πολλοί συνάδελφοι τον αποκαλούσαν “Αμερικανό”, για να μειώσουν το ταλέντο του. Εγώ τον γνώρισα και τον έπεισα να μείνει, γιατί σκεφτόταν να επιστρέψει στην Αμερική γιατί έβλεπε πως το κλίμα δεν ήταν ευνοϊκό. Έτσι ξεκίνησε μαζί μας, στο “Ελληνικό Χωριό”.
Το 1979 έγιναν σεισμοί στην Ηγουμενίτσα. Πρότεινα στην Πανηπειρωτική, να γίνει συναυλία για την υποστήριξη των σεισμοπαθών. Έτσι και έγινε στο Σπόρτινγκ, με παρουσιαστή τον Άλκη Στέα, στον οποίο μίλησα για τη συμμετοχή στην εκδήλωση, του Πέτρο Λούκα, “Για να δούμε τον συμπατριώτη μας που ήρθε από την Αμερική”, λέει ο Στέας. Αποθεώθηκε ο Πέτρος!».
Όπως αναφέρει ο κ. Σιάτρας, ακολούθησαν συναυλίες, στη συνέχεια συνεργαστήκαμε με τον αείμνηστο γιό του, τον Μπάμπη.
Ήταν έναν ακούραστος μουσικός, έπαιζε με την καρδιά του, λέει και θυμάται την τελευταία τους συνάντηση πριν από το Πάσχα, όταν μαζί συμμετείχαν σε μία πασχαλινή τηλεοπτική εκπομπή του Συλλόγου Ηπειρωτών Άνω Λιοσίων.
«…Λες να είναι η τελευταία φορά που παίξαμε μαζί;» είναι τα λόγια που είπε τότε, στον κ. Σιάτρα… ήταν ίσως λίγο προφητικός ο Πέτρο – Λούκας.
Ο Σάββας Σιάτρας θα τον μοιρολογήσει, όπως το ίδιο έκανε και για τον γιό του Μπάμπη, πριν από λίγα χρόνια.
Η Καστάνιανη τον θυμάται και τον τιμά
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ επισκέφτηκε την Καστάνιανη το χωριό του πατέρα του. Ο πρόεδρος της κοινότητας Μιχάλης Κολιός ανοίγει το Λαογραφικό Μουσείο για να μας δείξει τη μουσική οικογένεια Χαλκιά. Τις προθήκες του Μουσείου κοσμούν οι φωτογραφίες, τα κλαρίνα και το βιολί της οικογένειας. Ο Πέτρο Λούκας, ο πατέρας του Περικλής και ο αδελφός του Αχιλλέας, με το βιολί.
Το χωριό θυμάται και τιμά. Ο κ. Δημήτρης Μπότσιος 81 ετών με τα λόγια του, μας πηγαίνει πίσω στον χρόνο, τότε στα δύσκολα παιδικά χρόνια, που ο ίδιος και τα μεγαλύτερα αδέλφια του, μεγάλωσαν με τον Πέτρο Λούκα.
«..φτώχια, τρώγαμε μαζί, μπομπότα και ξυνόγαλο. Εγώ ήμουν ο μικρότερος, με τα αδέλφια μου είχε παρέα», θυμάται και συνεχίζει.
«Πάντα επέστρεφε στη γειτονιά μας, στα σπίτια μας. Δέθηκε μαζί μας. Όταν ερχόταν, το γλέντι ήταν μεγάλο. Για να εκφράσει τα συναισθήματά του για μας, έγραψε έναν χαρούμενο σκοπό που χορεύαμε. Το είπε, τα Μποτσάτικα».
Στο Δελβινάκι, ο Χαράλαμπος Μέτσιος, συγγενικό πρόσωπο του παγκόσμιου Πέτρου Λούκα, αναφέρει, πως κάθε καλοκαίρι ερχόταν στο χωριό για δύο μήνες. Εκεί ήταν ο τόπος του, οι δικοί του άνθρωποι. Γύριζε στις αυλές, στα καφενεία, είχε μια όμορφη ζωή στο χωριό που αγάπησε.
«Εάν τον άκουγες να σου εξιστορεί ιστορίες, συναισθήματα, χαρές, λύπες, εμπειρίες από τη ζωή του, αισθανόσουν πως ξαφνικά έγινε πλούσιος» αναφέρει με συγκίνηση και συνεχίζει: «Δεν έκανε μόνο γνωστό το Πωγώνι, την Ήπειρο, την Ελλάδα, ήταν ο άνθρωπος. Πάντα μας έλεγε, πως για να ανέβει ψηλά κανείς, σε οποιοδήποτε χώρο, δεν νοείται να μην έχει τέσσερις βασικές αρετές, να τον χαρακτηρίζουν, οι τρόποι, η συμπεριφορά, η αξιοπρέπεια και ο σεβασμός».
