Έμοιαζε με την αίθουσα που καθημερινά ο εκάστοτε κυβερνητικός εκπρόσωπος ενημερώνει τους πολιτικούς συντάκτες για την κυβερνητική δραστηριότητα και απαντά στα ερωτήματά τους, η χθεσινή (18/6) στο πατάρι του βιβλιοπωλείο «Ιανός». Εκεί, παρουσιάστηκε το συλλογικό έργο «Οι Τόποι της Εξουσίας», στο οποίο είκοσι έγκριτοι δημοσιογράφοι, ένας πανεπιστημιακός και ο Ευαγγ. Βενιζέλος γράφουν για τους χώρους όπου η εξουσία κυκλοφορεί αθόρυβα, αλλά είναι παρούσα και επιδραστική.
Μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο Τηλέμαχος Χυτήρης, ο οποίος θυμήθηκε την ιστορική εποχή στη Ζαλοκώστα, το κτίριο που φιλοξενούσε τη Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών και ο ίδιος, ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου αλληλοεπιδρούσε καθημερινά με τους διαβασμένους πολιτικούς συντάκτες των εφημερίδων και λιγοστών, σε σχέση με σήμερα, τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών, που… δεν χάριζαν κάστανα!
Χθες, μπροστά από δεκάδες δημοσιογράφους που είτε συμμετείχαν στην έκδοση, είτε θέλησαν να ενημερωθούν γι’ αυτήν, ο κ. Χυτήρης έφερε για πρώτη φορά στο φως μια ιστορία που έμεινε για χρόνια στο χρονοντούλαπο. Ήταν το 1994, όταν η κυβέρνηση Παπανδρέου, ύστερα από τρία χρόνια μεγάλης διπλωματικής έντασης, κήρυξε μονομερές εμπάργκο στην ΠΓΔΜ, εξαιτίας του προβλήματος της ονομασίας της γείτονος.
Λίγο αργότερα, ο τότε στενότατος συνεργάτης του πρωθυπουργού Τ. Χυτήρης δέχεται ένα τηλεφώνημα από τον Επίτροπο της Ε.Ε. κ. Βάντερμπρουκ, ο οποίος του ζητά να συναντηθεί με τον πρωθυπουργό άμεσα. Ο Επίτροπος θα έφτανε από τα Σκόπια στην Αθήνα γύρω στις έντεκα το βράδυ. Ο Α. Παπανδρέου τον δέχθηκε τα μεσάνυκτα στο Μαξίμου, παρουσία φυσικά του Τ. Χυτήρη. Δεν πρόλαβε να μπει στο πρωθυπουργικό γραφείο και χωρίς περιστροφές είπε στον τότε πρωθυπουργό ότι πρέπει να άρει η χώρα μας το εμπάργκο έως την επομένη το πρωί, γιατί η Ε.Ε. είναι αντίθετη και η Ελλάδα οφείλει να συνταχθεί μαζί της. Αρκετό καιρό αργότερα, βέβαια, βγήκε ο «λογαριασμός» για την Ελλάδα και ήταν βαρύς! Αλλά μικρή σημασία έχει μπροστά στην αποφασιστικότητα της στιγμής…
«Δεν είμαστε αποικία κανενός και δεν θα μου πει κανένας πως θα προστατεύσω τα συμφέροντα της χώρας μου» αντέδρασε κατακόκκινος από τον θυμό ο Α. Παπανδρέου και με τεταμένο το δάκτυλο του έδειξε την πόρτα. «Φύγετε αμέσως από το γραφείο μου», του είπε. Σαστισμένος ο Επίτροπος προσπάθησε να πάρει πίσω όσα είπε, ψελλίζοντας κάτι περί παρεξήγησης. Ο Παπανδρέου, ωστόσο, ήταν ανένδοτος.
Ο Τηλ. Χυτήρης ρωτήθηκε από τον δημοσιογράφο, συντονιστή της παρουσίασης του συλλογικού έργου, Απ. Μαγγηριάδη, αν θα αποκάλυπτε όλα όσα κράτησε για τον εαυτό του όλα τα χρόνια της συμμετοχής του εκεί που χτυπούσε η «καρδιά» της εξουσίας. «Νομίζω πως όχι» απάντησε ο ποιητής και επί χρόνια πολιτικός. Με το ίδιο, απαράλλαχτο στυλ της εποχής που εκπροσωπούσε την κυβέρνηση Παπανδρέου.
Την πολυθρύλητη «Ζαλοκώστα», όμως, θυμήθηκε χθες ο Λευτέρης Κουσούλης, που για δεκαετίες εντρύφησε στην πολιτική και την επικοινωνία και τα τελευταία χρόνια έχει αφοσιωθεί στη συγγραφή. Ήταν, όπως ο ίδιος διηγήθηκε, το 1987, όταν έλαβε ένα τηλεφώνημα από τον άγνωστό του δήμαρχο Αθηναίων Μιλτ. Εβερτ, ο οποίος του πρότεινε να αναλάβει τη Διεύθυνση του Γραφείου Τύπου του Δήμου Αθηναίων. «Τώρα θα πρέπει να μάθεις και τη Ζαλοκώστα», του ειπώθηκε όταν πια είχε αναλάβει τα καθήκοντά του!
Χρόνια αργότερα, δέχθηκε ένα άλλο τηλεφώνημα, από τον τότε πρωθυπουργό Κ. Σημίτη -τον οποίον επίσης δεν γνώριζε προσωπικά. Τον δέχθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου και του πρότεινε να αναλάβει σύμβουλος επικοινωνίας του. Όταν απάντησε θετικά, ο τότε πρωθυπουργός τον ρώτησε : «Πως σου φαίνεται ότι θα συνεργαστείς με έναν άνθρωπο που δεν γνωρίζεις καθόλου;». Πριν ο ίδιος απαντήσει, ο Κ. Σημίτης συνέχισε: «Αλλά, θα μου πεις, το ίδιο ισχύει και για μένα»… Στο Μέγαρο Μαξίμου ο Λ. Κουσούλης έμεινε συνολικά 5,5 χρόνια. Την πρώτη φορά ως σύμβουλος επικοινωνίας του Κων. Μητσοτάκη. Και τη δεύτερη επί πρωθυπουργός του Κ. Σημίτη.
Ο Λ. Κουσούλης μίλησε εκτενώς για τη σχέση που έχουν οι τόποι εξουσίας με αυτούς που την ασκούν. Έκλεισε, ωστόσο, την τοποθέτησή του με μία πολύ ενδιαφέρουσα επισήμανση. Ότι τελικά, ο μόνος τόπος της εξουσίας, πέρα από οικοδομήματα κλπ, είναι η συνείδηση των ανθρώπων. «Εκεί κερδίζεται και εκεί χάνεται η μάχη της εξουσίας» είπε.
Ο τρίτος εκ των ομιλητών στην εκδήλωση, ο αρχιτέκτονας, ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ Ανδρέας Κούρκουλας μίλησε για τον τρόπο που δομούνται οι χώροι εξουσίας στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αθήνα. Γιατί, όπως είπε, ποτέ δεν είναι άσχετη η εξουσία από το χωρικό της αποτύπωμα. Η συμβολική συγκρότηση της νεοκλασικής Αθήνας στο όραμα μιας ευρωπαϊκής πρωτεύουσας γύρω από την Ακρόπολη -όπως επισήμανε- στήθηκε και με συμβολικούς ορισμούς. Τα κέντρα του τριγώνου έχουν τον συμβολισμό του Παλατιού, της αγοράς και του Κεραμεικού. Το κτίριο του βασιλιά αργότερα έγινε αργότερα το κτίριο της Δημοκρατίας γιατί η σχέση του κτιρίου της αρχιτεκτονικής με την εξουσία δεν είναι απόλυτος. Είναι ελαστικός και ξεπερνάει τον πολιτική χαρακτηρισμό, όπου τα πράγματα είναι πολωμένα.
Η εξουσία -είπε χαρακτηριστικά- είναι ρύθμιση κοινωνικών σχέσεων και η αρχιτεκτονική είναι σκηνογραφία με πολύ βαθύ χρόνο αντίστασης. Δεν είναι σκηνικό μιας σεζόν ,είναι ένα σκηνικό που ξεπερνάει τις ζωές μας, άρα η οργάνωση του χώρου και ο τρόπος που δημιουργείται η ο εμπειρία συνδέει το πως και το που. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Κατηφορίζοντας από τη Σίνα για την παρουσίαση στον Ιανό, ο Α. Κούρκουλας, σταμάτησε μπροστά στην ανοικτή πόρτα, στο πλάι της Νομικής Σχολής. Εκεί, που χρόνια πριν, στην κατάληψη του 1973, ο ίδιος και άλλοι φοιτητές, «φόρτωναν» θρανία και άλλα αντικείμενα για να κόψουν την πρόσβαση προς το εσωτερικό της Σχολής. Δεν πίστευε στα μάτια του όταν διαπίστωσε ότι η πόρτα ανοίγει προς τα έξω!
Ο επιμελητής του βιβλίου, Ανδρέας Γιαννόπουλος, ο οποίος, όπως εξομολογήθηκε, συνέλαβε ην ιδέα για τη συγγραφή του βιβλίου κατά τη διάρκεια μιας βόλτας στο αγαπημένο του βιβιλιοπωλείο στην Aix-en-Provence της Νότιας Γαλλίας, δεσμεύτηκε ότι θα ακολουθήσει και νέο συλλογικό έργο. Γιατί υπάρχουν κι άλλοι τόποι εξουσίας, που δεν ήταν δυνατόν να συμπεριληφθούν, προφανώς γιατί θα γινόταν ογκώδης και άρα δυσανάγνωστη η έκδοση αλλά και διότι η αναζήτηση δημοσιογράφων – συγγραφέων για ορισμένους τουλάχιστον τόπους εξουσίας απέβη άκαρπη.
Το συλλογικό έργο «Οι Τόποι της Εξουσίας» επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα πού ασκείται στ’ αλήθεια η εξουσία στην Ελλάδα και ποιοι είναι τελικά οι τόποι εξουσίας πέρα από τα γνωστά, θεσμικά κέντρα αποφάσεων. Και το κάνει με τρόπο απρόσμενο, ζωντανό και γεμάτο αφηγήσεις που αιφνιδιάζουν. Στις σελίδες του θα βρείτε το Μέγαρο Μαξίμου, τη Βουλή, το Προεδρικό και την Τράπεζα της Ελλάδος. Αλλά και πολλά ακόμη: αίθουσες σύνταξης, θεωρεία γηπέδων, τραπέζια καφέ, θερινές αυλές, ένα πρωθυπουργικό αεροσκάφος — τόποι όπου η εξουσία δεν φαίνεται, αλλά επηρεάζει, διαμορφώνει, αφήνει ίχνη.
Είκοσι ένας έγκριτοι δημοσιογράφοι, ένας πανεπιστημιακός και ο Πρόεδρος Ευάγγελος Βενιζέλος (με ένα επίμετρο-σχόλιο υψηλής πολιτικής ευκρίνειας) φωτίζουν, ο καθένας μέσα από προσωπική εμπειρία και διεισδυτικό βλέμμα, τους χώρους όπου η εξουσία κυκλοφορεί αθόρυβα, αλλά είναι παρούσα και επιδραστική.
Οι συγγραφείς του βιβλίου είναι οι εξής: Άγγελος Αθανασόπουλος, Νίκος Βατόπουλος, Αντώνης Γαλανόπουλος, Φώφη Γιωτάκη, Χρήστος Ζιώτης, Αντώνης Καρπετόπουλος, Άγγελος Κωβαίος, Πάνος Λουκάκος, Κάτια Μακρή, Τάσος Μαντικίδης, Γιάννα Μπαλή, Γιάννης Παντελάκης, Αντώνης Παπαγιαννίδης, Σταύρος Παπαντωνίου, Γιώργος Χρ. Παπαχρήστος, Παναγιώτης Σιάνης, Λάμπρος Σταυρόπουλος, Μάνος Στεφανίδης, Γρηγόρης Τζιοβάρας, Έλλη Τριανταφύλλου, Νίκος Χασαπόπουλος.
Το επίμετρο είναι του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου.
Συμμετέχουν:
- Ο Άγγελος Κωβαίος με ένα κείμενο με τίτλο «Μέγαρο Μαξίμου: Ένα αδικημένο σύμβολο της Μεταπολίτευσης», και
- ο Πάνος Λουκάκος, με ένα κείμενο με τίτλο «Ένα καλοκαίρι με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στη Μύκονο».
Οι συγγραφείς συμμετείχαν αφιλοκερδώς στον συλλογικό αυτόν τόμο και όπως διευκρίνισε ο επιμελητής της έκδοσης Ανδρέας Γιαννόπουλος, τα έσοδα της έκδοσης θα διατεθούν στη ΜΚΟ «Γιατροί Καρδιάς».
