Επιδείνωση του περιβαλλοντικού κεκτημένου, δραστική αλλοίωση του θαλάσσιου μετώπου, μπάζωμα της θάλασσας, «φαραωνικό» έργο που σκοπό έχει να δημιουργήσει νέα παραλία, αύξηση της επιφάνειας δόμησης κατά 40% και αλλοίωση των οικιστικών συνθηκών. Αυτά είναι ορισμένα από τα βασικά συμπεράσματα που εκτίθενται στην αίτηση ακυρώσεως που υπέβαλαν στο ΣτΕ τον περασμένο Ιανουάριο, οι δήμοι Γλυφάδας και Αλίμου, καθώς και ο «Σύνδεσμος Δήμων Μητροπολιτικού Πάρκου» κατά των αρμόδιων υπουργείων.
Στην αίτησή τους, οι αιτούντες δήμοι, ζητούν την ακύρωση Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) που εκδόθηκε στα τέλη του 2024 και η οποία, όπως σημειώνουν, επιτρέπει εκτεταμένα έργα στη μαρίνα Αγίου Κοσμά, «με σκοπό την δημιουργία νέας παραλίας εκ του μηδενός». Κάτι που όπως αναγράφεται στην αίτηση ακυρώσεως, είναι «συνταγματικώς ανεπίτρεπτο» και ισούται με «δραστική αλλοίωση του θαλάσσιου μετώπου».
«Επιδείνωση του περιβαλλοντικού κεκτημένου»
Στην επίμαχη αίτηση που υπέβαλαν στο ΣτΕ στις 31 Ιανουαρίου 2025, οι αιτούντες δήμοι, ζητούν την ακύρωση ΚΥΑ που δημοσιεύθηκε το 2024 και η οποία τροποποίησε σχετική υπουργική απόφαση του 2019. Η επίμαχη ΚΥΑ του 2024, αφορά την «έγκριση χωρικής οργάνωσης των ζωνών Ανάπτυξης ΠΜ-Α1 “Γειτονιά Μαρίνας Αγίου Κοσμά” και ΠΜ-Α2 “Γειτονιά Ενυδρείου Αγίου Κοσμά” του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού -Αγίου Κοσμά και των περιβαλλοντικών όρων».
Όπως αναγράφεται στην αίτηση ακυρώσεως, η εν λόγω τροποποίηση «επάγεται επιδείνωση του περιβαλλοντικού κεκτημένου του Δήμου μας και αλλοίωση των οικιστικών και πολεοδομικών συνθηκών στην περιοχή της Γλυφάδας και δη στην ευρύτερη περιοχή του παραλιακού μετώπου των Νοτίων Προαστίων».
«Προδήλως παράνομη και ακυρωτέα»
Ειδικότερα, η προσβαλλόμενη ΚΥΑ, είναι σύμφωνα με τους αιτούντες δήμους, «προδήλως παράνομη και ακυρωτέα». Κι αυτό επειδή μεταξύ άλλων, οι δήμοι κρίνουν πως η ΚΥΑ του 2024, εκδόθηκε «μη νομίμως» αντί «Προεδρικού Διατάγματος εν όψει τις σοβαρότητας της παρεμβάσεως».
Κι αυτό επειδή «ένα τόσο σοβαρό θέμα, δεν είναι ούτε ειδικό, ούτε τοπικό, ούτε λεπτομερειακό, αλλά συνέχεται με το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον και προϋποθέτει την θέσπιση πρωτευόντων κανόνων δικαίου και κανονιστικού καθορισμού χρήσεων».
«Δραστική αλλοίωση του θαλάσσιου μετώπου»
Άλλωστε, όπως σημειώνεται στην αίτηση ακυρώσεως, στην ΚΥΑ του 2024, «προβλέφθηκε η επέκταση του επίδικου σημείου του βραχίονα της Παραλίας Γλυφάδας, καθώς και πλέγμα εκτεταμένων έργων προσχώσεων με σκοπό την δημιουργία νέας παραλίας εκ του μηδενός, γεγονός που ισούται με δραστική αλλοίωση του θαλάσσιου μετώπου στα διοικητικά όρια του δήμου Γλυφάδας».
Αυτή η «μετάλλαξη» του δημοτικού παραλιακού τόξου που συνορεύει με την Μαρίνα 4 του Αγίου Κοσμά, «θα αποσκοπεί μάλιστα στην εξυπηρέτηση αναγκών των μονάδων που υπάγονται στον Μητροπολιτικό Πόλο του Ελληνικού. Κατά αυτόν τον τρόπο, η ελεύθερη χρήση της παραλίας του Δήμου Γλυφάδας και η ομαλή λειτουργία της νευραλγικής Μαρίνας 4, παρεμποδίζονται ουσιωδώς και εν τέλει καταλύονται».
«Δημιουργία νέας παραλίας»
Κι αυτό επειδή «προβλέπονται εκτεταμένες επεμβάσεις επί του βραχίονα ανατολικώς της ελεύθερης παραλίας Γλυφάδας, με τεχνική προέκτασή του και μπάζωμα της θάλασσας με τεχνητές προσχώσεις, επί σκοπώ δημιουργίας κατ’ ουσίαν μιας νέας παραλίας πέραν της ήδη υφιστάμενης. Το έργο αυτό εντάσσεται σε ένα σύνολο βαρέως τύπου τουριστικών εγκαταστάσεων και καλείται να εξυπηρετήσει την δημιουργία δύο ξενοδοχείων ενταγμένων στον Πόλο του Ελληνικού».
«Μας έχει παραχωρηθεί η εκμετάλλευση από το 1966»
Η επίμαχη μαρίνα «ως άκρο διοικητικό όριο του δήμου Γλυφάδας συνορεύει με τα αντίστοιχα όρια του Δήμου Ελληνικού». Σύμφωνα με όσα αναγράφονται, στον δήμο Γλυφάδας, έχει παραχωρηθεί η εκμετάλλευση του παραλιακού χώρου από το Ελληνικό Δημόσιο, «ήδη από το 1966…», βάσει σχετικής απόφασης του τότε υπουργού Δημοσίων Έργων.
Σύμφωνα με την επίμαχη αίτηση, «δεν υφίστατο υποχρέωση να υπογραφεί σύμβαση παραχώρησης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου ως κυρίου του ακινήτου και του Δήμου Γλυφάδας ως παραχωρησιούχου και για το λόγο αυτό ουδέποτε καταρτίστηκε τέτοια σύμβαση. Ωστόσο, ο Δήμος Γλυφάδας νόμιμα κατέχει, νέμεται και εκμεταλλεύεται τις Μαρίνες Γλυφάδας…».
Άλλωστε, όπως σημειώνεται, «ελλείψει σύναψης σύμβασης παραχώρησης, ο Δήμος Γλυφάδας εξακολουθεί να έχει έως σήμερα της εκμετάλλευση των Μαρίνων Γλυφάδας…».
«Τίθεται υπό διακινδύνευση»
Τον Μάρτιο του 2004, εκδόθηκε Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ), στο οποίο όπως σημειώνεται στην αίτηση ακυρώσεως, καθορίζονται ήπιες χρήσεις γης για την ακτή κολύμβησης του δήμου Γλυφάδας, για το τμήμα Ζώνης Παραλίας του Δήμου Γλυφάδας καθώς και την Μαρίνα 4 του δήμου Γλυφάδας».
Σύμφωνα με την αίτηση ακυρώσεως, το συγκεκριμένο σημείο του παραλιακού μετώπου, «διακρίνεται για την ελεύθερη χρήση της παραλίας… καθώς και από την δυνατότητα ελεύθερης κολύμβησης που απολαμβάνουν οι λουόμενοι, υπό καθεστώς ήπια διαχείρισης με σεβασμό στη φυσιογνωμία και στο παραλιακό ανάγλυφο».
Όμως, βάσει όσων αναγράφονται στην αίτηση ακυρώσεως, «το σύνολο του παραλιακού αυτού μετώπου, που χρήζει ήπιας εκμετάλλευσης των οριζόμενων χρήσεων γης, φαίνεται ότι τίθεται υπό διακινδύνευση», εξαιτίας της έκδοσης της ΚΥΑ του 2024, αλλά και «σειράς προγενέστερων, στο πλαίσιο της λειτουργίας του πόλου του Ελληνικού, με ορατό τον κίνδυνο να καταστεί το παραλιακό μέτωπο του δήμου Γλυφάδας, αποδέκτης δυσμενών, περιβαλλοντικά και κοινωνικά, συνεπειών που θα απορρέουν από την έντονη ανάπτυξη ενόψει της επένδυσης του “Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού – Αγίου Κοσμά”».
«Συνταγματικώς ανεπίτρεπτο»
Άλλωστε, όπως σημειώνεται, σε εφαρμογή του νόμου 4062/2012, επιτράπηκαν «κατά τρόπο συνταγματικώς ανεπίτρεπτο, βαθιές επεμβάσεις εντός και εκτός θαλάσσης με δυνατότητα εκπόνησης σοβαρών και επεμβατικών λιμενικών έργων στην ακτογραμμή του επίδικου σημείου και ιδίως στον βραχίονα που συνορεύει με τα διοικητικά όρια του δήμου Ελληνικού».
Αξίζει να σημειωθεί, πως μολονότι σε ΠΔ που εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2018, προβλέπονται έντονες τουριστικές χρήσεις γης, εντούτοις, σύμφωνα με την αίτηση ακυρώσεως, «δεν γίνεται λόγος για έντονες λιμενικές εργασίες που μπορούν να οδηγήσουν σε μετάλλαξη του επίδικου σημείου του βραχίονα».
«Ουδεμία πρόνοια για την περιβαλλοντική αλλοίωση»
Παράλληλα, ένας από τους λόγους που οι αιτούντες δήμοι ζητούν την ακύρωση της ΚΥΑ του 2024, είναι ότι το παραλιακό και θαλάσσιο μέτωπο είναι ένα ευαίσθητο οικοσύστημα και οι επεμβάσεις σε αυτό, «πρέπει να είναι μόνο οι απολύτως αναγκαίες προκειμένου να μην παρεμποδίζεται ουσιωδώς η ελεύθερη κοινή χρήση από το κοινωνικό σύνολο».
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με την αίτηση ακυρώσεως, τέτοια έργα, «θα πρέπει να αποτελούν το προϊόν ειδικής και εμπεριστατωμένης μελέτης εκπονούμενης με όλες τις προβλεπόμενες ουσιαστικές και διαδικαστικές εγγυήσεις, τηρώντας την αρχή της αναλογικότητας, περιβεβλημένης δε καταρχήν τον τύπο προεδρικού διατάγματος κατόπιν λεπτομερούς νομοθετικού πλαισίου».
Στην αίτηση ακυρώσεως, αναγράφεται επίσης πως η επίμαχη ΚΥΑ του 2024, «ουδεμία απολύτως πρόνοια έχει λάβει για την περιβαλλοντική αλλοίωση που θα επιφέρει στο Δήμο Γλυφάδας, καθιστώμενη ούτε αναιτιολόγητη και ακυρωτέα». Άλλωστε, σύμφωνα με την αίτηση ακυρώσεως, παραβιάζεται και το άρθρο 3 του νόμου 4062/2012, που «επιβάλλει την λήψη ιδιαίτερων μέτρων προς αποτροπήν δυσμενών συνεπειών των παρακειμένων προς την περιοχή επέμβασης ήπιων δραστηριοτήτων στο παραλιακό μέτωπο».
Παράλληλα, όπως σημειώνεται με την επίδικη ΚΥΑ, «αυξήθηκε η μέγιστη επιφάνεια δόμησης κατά 40% ανερχόμενη πλέον σε 66.290 τ.μ. και όλα αυτά με εντονότατες χρήσεις τουρισμού – αναψυχής που αναιρούν τον ήπιο χαρακτήρα της ακτής της Γλυφάδας κατά παράβαση του άρθρου 24 του Συντάγματος». Μια ρύθμιση που σύμφωνα με την αίτηση ακυρώσεως είναι «αναιτιολόγητη, διότι δεν παραθέτει υπέρτερους λόγους δημοσίου συμφέροντος που να υπαγορεύουν την δραστική αυτή αλλαγή χρήσεων γης…».
«Ουσιώδης έλλειψη»
Ακόμη ένα ζήτημα, σύμφωνα με την αίτηση ακυρώσεως, είναι πως αυτές οι αλλαγές δόμησης και χρήσης γης στο παράκτιο, χερσαίο και θαλάσσιο μέτωπο, απαιτεί την «εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) η οποία εν προκειμένω δεν έλαβε χώρα, καθιστώντας την προσβαλλόμενη ακυρωτέα».
Αυτή η «ουσιώδης έλλειψη», δεν θεραπεύεται σύμφωνα με την αίτηση ακυρώσεως, από την ΣΜΠΕ που εκδόθηκε το 2017 για το Ελληνικό, επειδή «αφενός μεν από τότε έχει παρέλθει μακρύς χρόνος, αφετέρου δε διότι το ρυθμιστικό αντικείμενο εκείνης της ΣΜΠΕ ήταν αδιάφορο και δεν αντιμετώπιζε με την απαιτούμενη λεπτομέρεια τη συγκεκριμένη Ζώνη Εκμετάλλευσης».
«Φαραωνικά έργα»
Τέλος, στην αίτηση ακυρώσεως, αναφέρεται πως η πραγματοποίηση εκτεταμένων κτιριακών εγκαταστάσεων «υπό το ένδυμα τουριστικής εγκαταστάσεως, φέρει χαρακτηριστικά μικρού οικισμού». Επομένως, «όταν επιτρέπεται η δημιουργία τέτοιου τύπου “φαραωνικών” έργων με δραματική αύξηση οικιστικών πυκνοτήτων, ο ωφελούμενος (ιδιοκτήτης, επενδυτής) θα πρέπει να καταβάλλει προκαταβολικά εισφορά σε γη και εισφορά σε χρήμα».
Πρόκειται για κάτι που αποτελεί και «ζήτημα στοιχειώδους ηθικής συμπεριφοράς που απαιτεί τη συμμετοχή στο κόστος των φορέων που επωφελούνται από τις δημιουργούμενες οικοπεδικές υπεραξίες προκειμένου να εξασφαλίζεται η συμμετοχή του ωφελούμενου στην δημιουργία των αναγκαίων υποδομών, κοινωφελών και κοινοχρήστων χώρων».
