Ο Ιούλιος του 1974 αποτέλεσε κομβική καμπή για την πορεία της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Γεγονότα δραματικά και καθοριστικά έφεραν την κατάρρευση της επταετούς δικτατορίας που είχε επιβληθεί το 1967. Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο λειτούργησε ως καταλύτης, αποσταθεροποιώντας ένα ήδη κλονισμένο καθεστώς και οδηγώντας στην πτώση του. Ήταν η απαρχή της Μεταπολίτευσης και η επιστροφή της Δημοκρατίας, μιας νέας εποχής για την Ελλάδα.
Ήδη από το 1973, το δικτατορικό καθεστώς βρισκόταν σε φθίνουσα πορεία. Ο υψηλός πληθωρισμός, οι συνεχείς φοιτητικές κινητοποιήσεις και η διεθνής απομόνωση είχαν κλονίσει σοβαρά την «αυθεντία» της χούντας. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς και η βίαιη καταστολή της αποκάλυψαν τις βαθιές ρωγμές στο καθεστώς.
Η ανατροπή του Γεώργιου Παπαδόπουλου και η ανάληψη της εξουσίας από τον Δημήτρη Ιωαννίδη όχι μόνο δεν αποκατέστησαν την ισορροπία του καθεστώτος, αλλά οδήγησαν σε ακόμα πιο ακραίες αποφάσεις. Μέχρι που το πραξικόπημα στην Κύπρο, που άνοιξε τον δρόμο για την τουρκική εισβολή και, τελικά, την κατάρρευση της δικτατορίας στην Ελλάδα.
Όταν στις 15 Ιουλίου 1974 πραγματοποιήθηκε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, η Τουρκία βρήκε την ευκαιρία να εισβάλει στο νησί. Στις 23 Ιουλίου, ο διορισμένος από τη χούντα στη θέση του προέδρου Φ. Γκιζίκης συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη πολιτικών προσώπων, όπου αποφασίστηκε η παράδοση της διακυβέρνησης της χώρας στους πολιτικούς.
Η επιλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή ως πρωθυπουργού αποδείχθηκε καθοριστική. Με την άφιξή του από το Παρίσι στις 24 Ιουλίου, ξεκίνησε επίσημα η Μεταπολίτευση. Χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους για να υποδεχτούν τον νέο ηγέτη και να γιορτάσουν το τέλος της δικτατορίας.
Η κυβέρνηση Καραμανλή ανέλαβε την πολύπλοκη διαδικασία της δημοκρατικής αποκατάστασης. Σε σύντομο χρονικό διάστημα:
- Κατήργησε τα δικτατορικά νομοθετήματα
- Απελευθέρωσε τους πολιτικούς κρατουμένους
- Προκήρυξε εκλογές
- Ετοίμασε το Σύνταγμα του 1975
Η 24η Ιουλίου καθιερώθηκε ως ημέρα εορτασμού της αποκατάστασης της δημοκρατίας, συμβολίζοντας την επιστροφή στη νομιμότητα και τον σεβασμό των πολιτικών ελευθεριών. Στα επόμενα χρόνια, η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις, αλλά πάντα με βάση τα δημοκρατικά ιδεώδη που επανήλθαν εκείνη την κρίσιμη ημέρα.
Σήμερα, 51 χρόνια μετά, η επέτειος αυτή παραμένει ζωντανή στην ιστορική μνήμη της χώρας. Υπενθυμίζει ότι η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη, ενώ η κληρονομιά της Μεταπολίτευσης αποτελεί θεμέλιο για τη σύγχρονη ελληνική δημοκρατία.
