Ο εθνικός σχεδιασμός και οι επείγουσες μεταρρυθμίσεις είναι κάτι το αναγκαίο πλέον, βάσει όσων ανέφερε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Μαξίμου την περασμένη Τετάρτη για το ζήτημα της λειψυδρίας. Ο πρωθυπουργός σχολίασε μεταξύ άλλων, πως το νερό είναι δημόσιο αγαθό, εντούτοις, πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως έχουν αφεθεί περιθώρια για την είσοδο ιδιωτών στη διαχείριση των υδάτων.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως βρίσκονται σε εξέλιξη 1.200 έργα διαχείρισης και αξιοποίησης υδάτων, εκ των οποίων 1.090 αφορούν την ύδρευση και 237 την άρδευσης. Σύμφωνα πάντως με όσα δήλωσαν ειδικοί στο iEidiseis.gr, απαιτούνται να γίνουν πολλά περισσότερα από όσα ανακοινώθηκαν, καθώς ο φυσικός πόρος του νερού, έχει πάψει πλέον να είναι ανεξάντλητος στην Ελλάδα.
«Κατάθεση μέτρων χωρίς επεξεργασία»
Σχολιάζοντας όσα ανακοίνωσε η κυβέρνηση προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της λειψυδρίας, ο Γιώργος Μαρινάκης, δήμαρχος Ρεθύμνου και πρόεδρος της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ), ανέφερε στο iEidiseis.gr πως «δεν νομίζω ότι ανακοινώθηκαν μέτρα, παρά μια κατάθεση μέτρων χωρίς επεξεργασία».
Το κρίσιμο σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι «έχουν δημιουργήσει ένα υπέρογκο ενεργειακό κόστος, αλλά από την άλλη ακούμε και από τα πιο επίσημα χείλη ότι θέλουν να κρατήσουν τα τιμολόγια σε ένα λελογισμένο επίπεδο και πως οι αυξήσεις θα κινούνται σε τιμαριθμικό πλαίσιο. Οι ΔΕΥΑ είμαστε οι πιο ενεργοβόρες δημοτικές επιχειρήσεις και δεν υπάρχει καμία μέριμνα από την Πολιτεία, παρά τις εξαγγελίες».
«Η αύξηση θα είναι πολλαπλάσια του τιμαρίθμου»
Μάλιστα, ο κ. Μαρινάκης επεσήμανε πως «τους τοπικούς παρόχους, οι ίδιοι τους έκαναν προβληματικούς οικονομικά. Όταν υπάρχει ένα υπέρογκο κόστος που μετακυλίεται στους πολίτες, τότε γίνεται προβληματικός ένας πάροχος. Θα πρέπει να πούμε στους πολίτες ποιες θα είναι οι νέες αυξήσεις, ώστε να μην είναι προβληματικοί οι πάροχοι. Το αναλαμβάνει αυτό το κόστος η κυβέρνηση; Επειδή εγώ ξέρω ότι η αύξηση, θα είναι πολλαπλάσια του τιμαρίθμου».
Παράλληλα, ο ίδιος ανέφερε πως «δεν συμμετείχαμε στο διάλογο, επειδή δεν μας κάλεσαν. Σε όλους τους προηγούμενους διαλόγους, είχαμε καταθέσει τις απόψεις μας».
«Απουσία κάθε στρατηγικής»
Σχετικά με το πως κρίνει το μέτρο της συγχώνευσης ορισμένων ΔΕΥΑ σε έναν ενιαίο φορέα, ο κ. Μαρινάκης σχολίασε πως «αυτό είναι αδόκιμο και νομικά. Έχουμε καταλάβει την ιδιαιτερότητα του κάθε σημείου και της διαχείρισής του; Όταν κάνουν το σύστημα απρόσωπο, “αποστρατεύουν” χιλιάδες άμισθους εθελοντές, που δουλεύουν ώστε να υπάρχει νερό στα χωριά».
Άλλωστε, όπως ανέφερε ο κ. Μαρινάκης, «δεν πρέπει να μπερδεύουν την Αθήνα και τα μητροπολιτικά κέντρα με τα προβλήματα της λειψυδρίας. Αν θέλουν να δώσουν πραγματικά λύση, ας ασχοληθούν με το αγροτικό νερό, όπου είναι η μεγάλη κατανάλωση και η μεγάλη ασυδοσία. Κι αυτό δεν οφείλεται μόνο στις νοοτροπίες των χρηστών, αλλά και στην απουσία κάθε στρατηγικής και υποδομών όλα αυτά τα χρόνια».
«Οι ανάγκες είναι πολύ μεγαλύτερες»
Σχετικά με την σημερινή κατάσταση του δικτύου, ο κ. Μαρινάκης σχολίασε πως αυτή, «είναι ανάλογη της ηλικίας του. Όπου έχουμε κάνει πρόσφατα επενδύσεις και αντικαταστάσεις, οι απώλειες είναι ελάχιστες. Όπου τα δίκτυα είναι πεπαλαιωμένα -ιδιαίτερα στην ενδοχώρα-, οι απώλειες είναι μεγαλύτερες. Άλλωστε, μέσα σε μια νύχτα, μετέφεραν όλα τα χωρία στην ΔΕΥΑ, χωρίς να ρωτήσουν κανέναν και χωρίς να υπάρξει αντικατάσταση αυτών των δικτύων».
Πάντως, σύμφωνα με τον ίδιο, «οι μεσοσταθμικές απώλειες κινούνται στο 30% έως 40%». Τα περισσότερα έργα αντικατάστασης και βελτίωσης του δικτύου πραγματοποιούνται «με ευρωπαϊκά κονδύλια και τα υπόλοιπα με ίδιους πόρους. Εξαντλούμε τα χρηματοδοτικά προγράμματα, όμως οι ανάγκες είναι πολύ μεγαλύτερες. Αυτό που μας γονατίζει, είναι το ενεργειακό κόστος και η υποστελέχωση».
Αναφορικά με το ποιες είναι οι λύσεις που θεωρεί πως θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας, ο κ. Μαρίνακης ανέφερε πως «σε μια παραθαλάσσια περιοχή μπορούν να γίνουν συμπληρωματικές αφαλατώσεις. Όπου υπάρχουν ανεκμετάλλευτα νερά, πρέπει να γίνουν νέες γεωτρήσεις. Όπου απαιτείται αντικατάσταση του δικτύου λόγω παλαιότητας, αυτό επίσης πρέπει να γίνει».
Ο ίδιος όμως ανησυχεί, επειδή «φοβάμαι ότι το ζήτημα είναι το πως η Πολιτεία θα απεμπολήσει τη ευθύνη του δημόσιου έργου στην επαρχία και θα το μεταφέρει σαν επενδυτικό κόστος, οπότε θα το πληρώσουν οι πολίτες».
«Να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές»
Από την πλευρά του, ο Φώτης Μάρης, πρύτανης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και καθηγητής Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων σχολίασε στο iEidiseis.gr πως «θεωρώ ότι η ανακοίνωση της κυβέρνησης ήταν σωστή ως προς το αντικείμενο και το χρόνο. Είναι ένα θέμα που απαιτεί στρατηγική προσέγγιση για τις επόμενες δεκαετίες, η οποία θα περιλαμβάνει πολλούς τομείς οι οποίοι θα πρέπει να συνεργαστούν ώστε να βρεθούν λύσεις».
Όπως ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση, η Ελλάδα βρίσκεται στη 19η θέση παγκοσμίως στην κατάταξη των χωρών μεγάλου ρίσκου αναφορικά με τη λειψυδρία τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με τον κ. Μάρη, «σε ένα περιβάλλον κλιματικής αλλαγής, είμαστε σε μια νέα κατάσταση, που περιγράφεται από τη θέση που έχουμε στην παγκόσμια κατάταξη. Αυτό σηματοδοτεί ότι πρέπει να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές σε επίπεδο στρατηγικής διαχείρισης των υδάτων αλλά και στο διαχειριστικό επίπεδο, στη βάση».
«Απώλειες έως και 50% λόγω διαρροών»
Αναφορικά με τις διαρροές στο δίκτυο, ο ίδιος επεσήμανε πως «δεν υπάρχει ΔΕΥΑ στη χώρα που να έχει απώλειες μικρότερες από 30%-35%, σε κάποιες περιπτώσεις πάνω και από 50%. Το νερό είναι πλέον δυσεύρετο και χρειαζόμαστε χωροχρονική κατανομή, δηλαδή συγκεκριμένες ποσότητες, σε συγκεκριμένους τόπους και συγκεκριμένες χρονικές στιγμές. Για παράδειγμα, τα νησιά έχουν μεγάλες καταναλώσεις το καλοκαίρι, και τον χειμώνα μικρότερες. Επομένως, νομίζω ότι θα χρειαστεί ένα πρόγραμμα ειδικού σκοπού, μόνο για τον περιορισμό των απωλειών στα δίκτυα των ΔΕΥΑ και των υπηρεσιών ύδρευσης της χώρας».
Αυτές οι απώλειες δεν οφείλονται σύμφωνα με τον ίδιο μόνο στο παλαιωμένο δίκτυο, αλλά και «στην κλοπή μεγάλων ποσοτήτων μέσω παράνομων συνδέσεων. Σε αυτό το θέμα οι δήμοι έχουν μεγάλο περιθώριο να βελτιώσουν την κατάσταση. Επίσης, ο καθένας -ανεξαρτήτως ιεράρχησης-, κάνει χρήση χωρίς να σκέφτεται τίποτα και να περιορίζεται από τίποτα».
Σε ότι αφορά την ενοποίηση των ΔΕΥΑ σε έναν ενιαίο φορέα, ο κ. Μάρης θεωρεί πως «είναι στη σωστή κατεύθυνση. Όμως, σε επίπεδο χώρας, θεωρώ ότι θα έχει σημαντικά προβλήματα. Πιστεύω πως η ποικιλομορφία της χώρας, ο έντονος κατακόρυφος διαμελισμός και η πληθώρα οικοσυστημάτων, απαιτούν έναν μεγαλύτερο αριθμό φορέων που θα συγκεντρώνουν τη διαχείριση».
Παράλληλα, ο ίδιος κρίνει πως «είμαστε υποχρεωμένοι να οργανώσουμε τη διαχείριση βάσει των λεκανών απορροής. Η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία έχει ενσωματωθεί στο εθνικό πλαίσιο και μας υποχρεώνει προς αυτή την κατεύθυνση. Τα όρια των λεκανών απορροής λαμβάνονται υπόψη από τα συνολικά 14 υδατικά διαμερίσματα που έχουμε στη χώρα. Μπορούμε να βρούμε μια ταξινόμηση της χώρας σε λίγες περιοχές και με βάση αυτά τα χωρικά όρια, να ορίσουμε τη συγχώνευση, αντιμετωπίζοντας καλύτερα τα εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά που έχει κάθε περιοχή».
«Είμαστε σε ιστορικό χαμηλό»
Βάσει των στοιχείων που δημοσιοποιεί η ΕΥΔΑΠ, στις 25 Ιουλίου 2025, οι ταμιευτήρες της Αττικής, είχαν συνολικό απόθεμα 515.358.000 εκατομμυρίων κ.μ. νερού. Την ίδια ημέρα του 2024, το νούμερο αυτό ανερχόταν σε 755.722.000 εκατομμύρια κ.μ. νερού. Πριν από μόλις τρία χρόνια, την ίδια ημέρα του 2022, οι ταμιευτήρες διέθεταν 1.214.808 εκατομμύρια κ.μ νερού, δηλαδή υπερδιπλάσια ποσότητα από τη σημερινή.
Σύμφωνα με τον κ. Μάρη, «είμαστε σε ιστορικό χαμηλό, επειδή έχουν υποχωρήσει οι βροχοπτώσεις της χειμερινής περιόδου, περισσότερο από της άνοιξης και του φθινοπώρου. Επίσης, στην Αττική, η κατανάλωση έχει αυξηθεί επειδή έγινε τουριστικός προορισμός για όλο τον χρόνο και οι τουρίστες έχουν τριπλάσια κατανάλωση νερού ημερησίως συγκριτικά με τους μόνιμους κατοίκους. Δημιουργείται μια πιεστική συνθήκη, επειδή δεν υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι».
Πάντως, «τα μεγαλύτερα πολεοδομικά συγκροτήματα, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, δείχνουν περισσότερο θωρακισμένα, επειδή υλοποιήθηκαν γιγαντιαίες επενδύσεις. Μεγαλύτερα προβλήματα θα αντιμετωπίσουμε στην περιφέρεια, όπου θα χρειαστούν άμεσα έργα, που θα περιορίσουν τις απώλειες».
«Πρέπει να μπουν κανόνες στην άρδευση»
Παράλληλα, ο ίδιος στάθηκε στην ανάγκη ενός τιμολογίου «που θα έχει ως κριτήριο την κατηγοριοποίηση των ποσοτήτων. Δηλαδή, όσο περισσότερη κατανάλωση κάνεις, τόσο περισσότερο να πληρώνεις. Έτσι, θα ενεργοποιήσουμε τους καταναλωτές προκειμένου να εξοικονομηθεί ποσότητα νερού, καθώς όπως φαίνεται, η μείωση των βροχοπτώσεων θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια».
Σε ότι αφορά μελλοντικές αυξήσεις στην τιμή του νερού, ο κ. Μάρης ανέφερε πως «θα μας απασχολήσει τα επόμενα χρόνια. Αυτό που σίγουρα θα μας απασχολήσει επίσης, είναι η άρδευση, η οποία είναι ο μεγάλος καταναλωτής της χώρας. Άλλωστε, καταναλώνει μεσοσταθμικά 85% του νερού της Ελλάδας. Πρέπει να μπουν κανόνες στην άρδευση, να πάμε σε καλλιέργειες που απαιτούν στάγδην άρδευση (σ.σ. το νερό χορηγείται με αργό ρυθμό σε μικρές ποσότητες μέσω κλειστού κυκλώματος σωληνώσεων) και εκσυγχρονισμού του δικτύου. Πρέπει να προκύψει ένας καινούριος φορέας που θα διαχειρίζεται -τουλάχιστον- το νερό της άρδευσης, το συντομότερο δυνατόν».
Μάλιστα, ο ίδιος σχολίασε ότι «η διαχείριση του νερού, είτε αφορά την ύδρευση, είτε την άρδευση, είτε την αποχέτευση -άρα και την επανάχρηση νερού-, πρέπει να είναι ενιαία. Θεωρώ ότι στρατηγικά είναι η σωστή επιλογή, που θα υποχρεώσει όλους να συζητάνε για την επανάχρηση».
