Αύξηση των ανηλίκων που εμπλέκονται σε βίαιες εξτρεμιστικές δραστηριότητες, αιρετικές διαδικτυακές ομάδες, αδιάκοπη έκθεση σε βίαιο περιεχόμενο, χρήση τεχνητής νοημοσύνης, κρυπτονομισμάτων και 3D εκτυπωτών και παροχή εκπαίδευσης. Αυτά είναι ορισμένα από τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την προσφάτως δημοσιευθείσα έκθεση της Europol αναφορικά με τον τρόπο δράσης των τρομοκρατικών οργανώσεων στην ΕΕ κατά το 2024.
Ειδική αναφορά στην έκθεση υπάρχει και για τη χώρα μας, καθώς την περσινή χρονιά σημειώθηκαν τρία περιστατικά που οδήγησαν σε 20 συλλήψεις.
«Ενεργούσαν ανεξάρτητα»
Σύμφωνα με όσα αναγράφονται στην έκθεση, ο αριθμός των ανηλίκων και των νέων «που εμπλέκονται σε τρομοκρατικές και βίαιες εξτρεμιστικές δραστηριότητες, συνέχισε να αυξάνεται σε ολόκληρη την ΕΕ το 2024». Πιο συγκεκριμένα, από τους 449 υπόπτους που συνελήφθησαν την περσινή χρονιά, οι 133 ήταν ηλικίας από 12 έως 20 ετών. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των νεαρών υπόπτων, είχε σχέση με τζιχαντιστική τρομοκρατία, ακολουθούμενη από ακροδεξιά τρομοκρατία και βίαιο εξτρεμισμό.
Αναφορικά με τις μεθόδους στρατολόγησης αυτών των νεαρών υπόπτων, στην έκθεση σημειώνεται πως οι περισσότεροι εξ αυτών, «είχαν υποστεί διαδικασία αυτό-ριζοσπαστικοποίησης στο διαδίκτυο και ενεργούσαν ανεξάρτητα από οποιαδήποτε κεντρική οργάνωση, συχνά μόνοι τους ή σε μικρές ομάδες συνομηλίκων». Σημαντικές αιτίες που οδήγησαν στη ριζοσπαστικοποίηση των νέων, ήταν «κοινωνικοί και ψυχολογικοί παράγοντες ευπάθειας, όπως η μοναξιά, η κοινωνική απομόνωση και τα προβλήματα ψυχικής υγείας».
«Διαδικτυακές αιρετικές κοινότητες»
Το επίμαχο διαδικτυακό περιεχόμενο που επηρέασε τα συγκεκριμένα νεαρά άτομα, το οποίο «βασίζεται σε αλγορίθμους, διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση των ριζοσπαστικών ιδεών, καθώς η αδιάκοπη έκθεση σε βίαιο περιεχόμενο, οδηγεί σε επικίνδυνη ομαλοποίηση και γενική απευαισθητοποίηση απέναντι στον πόνο και τα δεινά».
Είναι ενδεικτικό, ότι ορισμένες πρόσφατες υποθέσεις δολοφονιών και επιθέσεων σε περαστικούς, συνδέθηκαν «με την αυξανόμενη απειλή που αποτελεί η άνοδος μιας ποικιλίας διαδικτυακών αιρετικών κοινοτήτων, οι οποίες αξιοποιούν τις ψηφιακές πλατφόρμες», προκειμένου «να εκβιάζουν τα θύματα και να ριζοσπαστικοποιούν τους νέους ώστε να διαπράττουν πράξεις βίας».
Όπως σημειώνεται στην έκθεση, πολλές από αυτές τις βίαιες διαδικτυακές ομάδες, «έχουν ιδεολογικές συνδέσεις με την τζιχαντιστική τρομοκρατία, τον βίαιο ακροδεξιό εξτρεμισμό, ιδίως τον ακτιβισμό, καθώς οι ηγέτες τους υποστηρίζουν την κατάρρευση των δημοκρατικών κοινωνιών μέσω του τρόμου, του χάους και της βίας, διαδίδοντας ιδεολογίες που εμπνέουν μαζικές δολοφονίες, βομβιστικές επιθέσεις και άλλες τρομοκρατικές πράξεις».
Τεχνητή νοημοσύνη, 3D εκτυπωτές και κρυπτονομίσματα
Παράλληλα, αυτά τα δίκτυα, εκμεταλλεύονται μια ποικιλία τεχνολογιών. Όπως σημειώνεται ενδεικτικά, «η χρήση γενετικής τεχνητής νοημοσύνης για τη δημιουργία και τη διάδοση προπαγάνδας και ρητορικής μίσους έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, ειδικά στη δεξιά σκηνή».
Επίσης, οι πλατφόρμες επικοινωνίας με κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο, συνέχισαν να παρέχουν ασφαλή κανάλια επικοινωνίας ενώ χρησιμοποιήθηκαν επίσης «για την ανταλλαγή εγχειρίδιων οδηγιών και κατευθυντήριων γραμμών για εκρηκτικά και όπλα που κατασκευάζονται με εκτυπωτές 3D».
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι τα κρυπτονομίσματα και τα μη ανταλλάξιμα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία, «χρησίμευσαν ως κρίσιμα εργαλεία για την ανώνυμη χρηματοδότηση, επιτρέποντας στους τρομοκράτες να μεταφέρουν κεφάλαια σε παγκόσμιο επίπεδο, παρακάμπτοντας την παραδοσιακή χρηματοοικονομική εποπτεία».
Οι στόχοι των επιθέσεων
Συνολικά, το 2024 καταγράφηκαν στην ΕΕ 58 τρομοκρατικές επιθέσεις, εκ των οποίων 34 ολοκληρώθηκαν, πέντε απέτυχαν και 19 αποτράπηκαν. Οι περισσότερες από τις επιθέσεις σημειώθηκαν στην Ιταλία (20) και τη Γαλλία (14), ακολουθούμενες μεταξύ άλλων από τη Γερμανία (6), την Αυστρία (3) και την Ελλάδα (3).
Οι περισσότερες επιθέσεις είχαν ως στόχο πολίτες, ενώ ο βιομηχανικός τομέας ήταν ο δεύτερος πιο στοχευμένος. Άλλοι συνηθισμένοι στόχοι ήταν ιδιωτικές επιχειρήσεις, θρησκευτικές οντότητες/σύμβολα, κρίσιμες υποδομές, πολιτικές οντότητες και όργανα επιβολής του νόμου.
Συλλήψεις και αδικήματα
Σύμφωνα με την έκθεση, το 2024 συνελήφθησαν 449 άτομα για εγκλήματα που σχετίζονται με την τρομοκρατία, αριθμός αυξημένος σε σύγκριση με το 2023 (426) και το 2022 (380). Οι περισσότερες συλλήψεις αφορούσαν τζιχαντιστική τρομοκρατία (289) και ακροδεξιά τρομοκρατία (47).
Οι περισσότερες από τις δικαστικές διαδικασίες που ολοκληρώθηκαν για τρομοκρατικά αδικήματα το 2024, αφορούσαν τη συμμετοχή, παροχή υποστήριξης ή συνεργασία με κάποια τρομοκρατική ομάδα. Άλλα αδικήματα περιελάμβαναν «τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, τη στρατολόγηση, την παροχή ή τη λήψη εκπαίδευσης για τρομοκρατικούς σκοπούς, τη δολοφονία σε τρομοκρατικό πλαίσιο, την υποκίνηση ή την απειλή διάπραξης τρομοκρατικών ενεργειών, τη διάδοση τρομοκρατικής προπαγάνδας ή την εξύμνηση της τρομοκρατίας».
«Απείλησαν σημαντικές εκδηλώσεις»
Σε ότι αφορά την τζιχαντιστική τρομοκρατία, στην έκθεση σημειώνεται πως «αρκετές προπαγανδιστικές εκστρατείες απείλησαν σημαντικές εκδηλώσεις, με στόχο να υποκινήσουν τους υποστηρικτές τους να πραγματοποιήσουν επιθέσεις, να αποκτήσουν προβολή και να προσελκύσουν υποστήριξη».
Η πλειονότητα των νεαρών ατόμων που δικτυώνονταν για τέτοιους σκοπούς στο διαδίκτυο, «ήταν υποστηρικτές του Ισλαμικού Κράτους, αλλά φαινόταν να παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αποκομμένοι από τα καθιερωμένα τζιχαντιστικά κινήματα και με περιορισμένη γνώση της τζιχαντιστικής ιδεολογίας».
Σημειώνεται, πως στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε μια σύλληψη για αδικήματα που σχετίζονται με τζιχαντιστική τρομοκρατία.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία
Αναφορικά με την ακροδεξιά τρομοκρατία, στην έκθεση αναγράφεται ότι το πιο συχνό προφίλ των βίαιων δεξιών εξτρεμιστών που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο, «είναι αυτό των νεαρών ανδρών, συχνά ανηλίκων, που πολλές φορές πάσχουν από ψυχικά προβλήματα».
Παράλληλα, ο πόλεμος στην Ουκρανία, συνέβαλε «στην ριζοσπαστικοποίηση και την κινητοποίηση των βίαιων ακροδεξιών εξτρεμιστών». Άλλωστε, «αναφέρθηκαν περιπτώσεις συμμετοχής βίαιων ακροδεξιών εξτρεμιστών στη σύγκρουση, οι οποίοι πολεμούσαν και για τις δύο πλευρές».
Κάτι ιδιαιτέρως ανησυχητικό, καθώς εκτός των άλλων, σε ένα μεταπολεμικό περιβάλλον, πολλά όπλα που χρησιμοποιούνται σήμερα στον πόλεμο, «θα μπορούσαν τελικά να καταλήξουν στα χέρια τρομοκρατικών και βίαιων εξτρεμιστικών ομάδων στην ΕΕ».
Ένα μεγάλο ποσοστό των ακροδεξιών εξτρεμιστών και τρομοκρατών, συμμετέχει επίσης σε εκδηλώσεις αντίστοιχων οργανώσεων του εξωτερικού, οι οποίες αποτελούν «σημαντικές ευκαιρίες δικτύωσης και στρατολόγησης» και αναδεικνύουν «τον διεθνή χαρακτήρα του κινήματος των βίαιων εξτρεμιστών σε ολόκληρη την ΕΕ».
20 συλλήψεις στην Ελλάδα
Σε ότι αφορά «αναρχικές τρομοκρατικές και βίαιες εξτρεμιστικές ομάδες», στην έκθεση σημειώνεται πως σε τοπικό επίπεδο, οι εκστρατείες τους επικεντρώθηκαν μεταξύ άλλων στην αποδοκιμασία της συμμετοχής στο ΝΑΤΟ ή την Ευρωζώνη και στην κριτική της αστυνομίας και των αρχών επιβολής του νόμου.
Συνολικά, το 2024, καταγράφηκαν σε όλη την ΕΕ 21 επιθέσεις από τέτοιες ομάδες, οι 18 εκ των οποίων στην Ιταλία και οι υπόλοιπες 3 στην Ελλάδα, γεγονός που οδήγησε σε 20 συλλήψεις στη χώρα μας.
Στις 12 Φεβρουαρίου 2024, πραγματοποιήθηκε μια αποτυχημένη τρομοκρατική επίθεση στη Θεσσαλονίκη. Ένας φάκελος που περιείχε αυτοσχέδιο εκρηκτικό μηχανισμό, στάλθηκε στον πρόεδρο του Εφετείου, αλλά εξουδετερώθηκε στο δικαστήριο. Την ευθύνη για την επιστολή του φακέλου ανέλαβε η οργάνωση «Ένοπλη Απάντηση».
Αντίστοιχα, πέντε άτομα συνελήφθησαν, έπειτα από την έκρηξη αυτοσχέδιου μηχανισμού που σημειώθηκε σε διαμέρισμα στην Αθήνα στις 31 Οκτωβρίου 2024, γεγονός που οδήγησε στο θάνατο ενός άνδρα και τον σοβαρό τραυματισμό μιας γυναίκας οι οποίοι βρίσκονταν στο διαμέρισμα την στιγμή της έκρηξης.
Σύμφωνα με την Europol, οι συλληφθέντες ήταν μέλη μιας νεοσύστατης οργάνωσης, ενώ «τα προηγούμενα χρόνια, είχαν ζήσει και διατηρούσαν επαφές με αλλοδαπούς στη Γερμανία και την Ελβετία, συμμετέχοντας ενεργά σε βίαιες εξτρεμιστικές ενέργειες στο εξωτερικό».
Παράλληλα, στις 27 Φεβρουαρίου 2024, έπειτα από επιχείρηση σε πολλές σωφρονιστικές εγκαταστάσεις της Ελλάδας, συνελήφθησαν δέκα άτομα που κατηγορούνται για συμμετοχή στην τρομοκρατική οργάνωση «Σύμπραξη Εκδίκησης».
Όπως σημειώνεται, τέσσερα από τα άτομα που κατηγορούνται, ήταν ήδη φυλακισμένα για αδικήματα οργανωμένου εγκλήματος, ενώ άλλα δύο ήταν μέλη του Ελληνικού Στρατού και του Πολεμικού Ναυτικού. Η ίδια οργάνωση ήταν υπεύθυνη για την αποστολή του αυτοσχέδιου εκρηκτικού μηχανισμού στον πρόεδρο του Εφετείου Θεσσαλονίκης. Στην έκθεση σημειώνεται επίσης πως «οι συλληφθέντες με ποινικό μητρώο δεν είχαν καμία ιδεολογική σχέση με τον αναρχισμό και η συμμετοχή τους είχε αποκλειστικά οικονομικό κίνητρο, καθώς λάμβαναν αμοιβή για τη συμμετοχή τους στις επιθέσεις».
