Ένα πέπλο μυστηρίου αρχίζει να καλύπτει τις εξελίξεις σχετικά με το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου. Η Λευκωσία ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά την Τετάρτη πως εγκαταλείπει το σχέδιο, καθώς «δεν είναι βιώσιμο» και αποκάλυψε πως η ευρωπαϊκή εισαγγελία έχει ήδη ξεκινήσει έρευνα για τις πολλαπλές καθυστερήσεις στο έργο ύψους 1,9 δισ. ευρώ, το οποίο χρηματοδοτείται και από την ΕΕ. Η ελληνική πλευρά δήλωσε πλήρη άγνοια για οποιαδήποτε έρευνα και εξέφρασε την έκπληξή της για την αλλαγή στάσης της Κύπρου.
Μια ημέρα μετά η ευρωπαϊκή εισαγγελία – και παρότι δεν έχει γίνει καμία όχληση προς την ελληνική πλευρά – επιβεβαίωσε στο Reuters πως ξεκινάει η έρευνα σχετικά με το έργο και μάλιστα για να εξεταστούν πιθανές ποινικές παραβάσεις που σχετίζονται με τις «πολλαπλές καθυστερήσεις» του καλωδίου Ελλάδας – Κύπρου, που είναι μέρος του μεγαλύτερου project της ηλεκτρικής διασύνδεσης και με το Ισραήλ, ώστε να συνδεθεί η Ευρώπη με την Ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με το σχεδιασμό, εάν το έργο ολοκληρωθεί θα πρόκειται για «το μεγαλύτερο καλώδιο στον κόσμο» σε μήκος, με 1.240 χιλιόμετρα, και το βαθύτερο, φτάνοντας τα 3.000 μέτρα.
Όπως αναφέρει το Reuters: «ο ελληνικός διαχειριστής του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, ο ΑΔΜΗΕ, υλοποιεί το έργο “Great Sea Interconnector”, που θα συνδέει τα δίκτυα μεταφοράς Ευρώπης και Κύπρου και σε επόμενο στάδιο θα επεκταθεί μέχρι το Ισραήλ. Το έργο έχει αντιμετωπίσει πολλαπλές καθυστερήσεις ενώ η Λευκωσία έχει ζητήσει διευκρινίσεις σχετικά με το κόστος και τη βιωσιμότητά του. Η Ελλάδα επιβεβαίωσε εκ νέου τη δέσμευσή της τον Μάρτιο, έπειτα από δημοσιεύματα ότι είχε “παγώσει” λόγω οικονομικών και γεωπολιτικών ανησυχιών» με τις παρεμβάσεις της Τουρκίας.
«Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μπορεί να επιβεβαιώσει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα», ανέφερε η υπηρεσία με επικεφαλής τη Λάουρα Κοβέσι σε γραπτή απάντησή της στο Reuters. «Δεν μπορούν να δοθούν περαιτέρω λεπτομέρειες προς το παρόν, ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο το αποτέλεσμα της έρευνας».
«Μη βιώσιμο το έργο με τους σημερινούς όρους» λέει η Λευκωσία
Σημειώνεται πως ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, είχε δηλώσει το βράδυ της Τετάρτης ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ξεκινήσει έρευνα για «πιθανές ποινικές παραβάσεις», ωστόσο η Αθήνα φαίνεται πως δεν γνώριζε τίποτα. Νωρίτερα, ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Μάκης Κεραυνού είχε ανακοινώσει πως η Λευκωσία εγκαταλείπει το έργο καθώς είναι «μη βιώσιμο». Επικαλούμενος «δύο ανεξάρτητες μελέτες», ανέφερε πως αυτές αποδεικνύουν ότι υπό τους συγκεκριμένους όρους το έργο Great Sea Interconnector (GSI) δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί.
Ερωτηθείς τι είναι αυτό που καθιστά το έργο μη βιώσιμο και γιατί αυτή η συζήτηση κρατάει από το 2010, ο κ. Κεραυνός ανέφερε πως «πρόκειται για ένα έργο πολύπλοκο με οικονομική, τεχνική και γεωπολιτική πτυχή».
Και πρόσθεσε: «Θα ήθελα επίσης να σημειώσω και κάτι άλλο. Έχει από το 2010 που συζητείται αυτό το έργο και χαρακτηρίζεται ευρωπαϊκό, καθώς η Κομισιόν αποφάσισε να το χρηματοδοτήσει με 650 εκατομμύρια. Το ερώτημα που θέτω είναι γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που διαθέτει κονδύλια υπό αυστηρούς όρους και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, μετά από τόσα χρόνια δεν διερωτάται γιατί δεν έγινε αυτό το έργο;».
Σχετικά με τις πληρωμές και τα 25 εκατ. ευρώ για τα οποία άναψε και το πράσινο φως το προηγούμενο διάστημα η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου, ο υπουργός Οικονομικών υπογράμμισε ότι «με τα σημερινά οικονομικά, τεχνικά και γεωπολιτικά δεδομένα που χαρακτηρίζουν το έργο, η πληρωμή του ποσού των 25 εκατ. δεν είναι μια απλή υπόθεση. Χρειάζεται πρώτα η διασφάλιση κάποιων σοβαρών παραμέτρων».
Παύλος Μαρινάκης: «Καμία όχληση από την ευρωπαϊκή εισαγγελία»
Μετά τις δηλώσεις των Κύπριων αξιωματούχων ο ΑΔΜΗΕ αρνήθηκε να σχολιάσει, έχοντας άγνοια για τις εξελίξεις, ενώ κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, τόνισε ότι η Ελλάδα δεν έχει λάβει καμία σχετική ενημέρωση για την έρευνα.
«Οι δηλώσεις του Κύπριου υπουργού Οικονομικών δημιουργούν εύλογα ερωτήματα για την οικονομική βιωσιμότητα του έργου, ο πρωθυπουργός έχει πει εδώ και πολύ καιρό ότι μία πολύ σημαντική διάσταση είναι ο επιμερισμός του κόστους, κανείς δεν προτείνει ότι το έργο πρέπει να πληρωθεί εξ ολοκλήρου από τον Έλληνα φορολογούμενο, λαμβάνουμε αμφίσημα μηνύματα για το έργο… ως ελληνική κυβέρνηση θέλουμε τη συνέχιση του έργου», δήλωσε ο Παύλος Μαρινάκης και πρόσθεσε:
«Επίσης, στη γνώση της ελληνικής κυβέρνησης δεν έχει περιέλθει η οποιαδήποτε όχληση από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για το GSI. Είναι επιτακτική η ανάγκη να ξεκαθαρίσει τη θέση της η κυπριακή πλευρά, επαναλαμβάνουμε πως το έργο είναι καίριας σημασίας για την ελληνική κυβέρνηση», τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, απαντώντας σε ερώτηση κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, για τη συνέχιση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδος-Κύπρου.
Υπενθυμίζεται πως ο ΑΔΜΗΕ ανέλαβε το έργο το 2023, αντικαθιστώντας κυπριακή εταιρεία που είχε προηγουμένως τη διαχείριση. Ο Πιότρ Σεραφίν, Ευρωπαίος επίτροπος για τον προϋπολογισμό και την καταπολέμηση της απάτης, που βρέθηκε στην Κύπρο, αρνήθηκε επίσης να σχολιάσει την Πέμπτη, επικαλούμενος την ανεξαρτησία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Πρόσθεσε ότι δεν γνωρίζει να έχουν εκφραστεί ανησυχίες από το γραφείο του για το έργο.
