Σε πληγή που δεν κλείνει αναδεικνύονται οι αφύλακτες διαβάσεις στη χώρα, η ύπαρξη των οποίων οδηγεί σε ιδιαιτέρως συχνά ατυχήματα και δυστυχήματα. Το τελευταίο τραγικό περιστατικό σημειώθηκε την Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου, όταν ηλικιωμένος έχασε τη ζωή του, καθώς παρασύρθηκε από συρμό του Προαστιακού, στην προσπάθειά του να διασχίσει αφύλακτη διάβαση επί της οδού Κωνσταντινουπόλεως.
Δυστυχώς, δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό, καθώς η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα στο σύνολο των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. σε ότι αφορά θανάτους που οφείλονται σε ατυχήματα που σημειώνονται σε ισόπεδες διαβάσεις. Μεγάλο παραμένει το πρόβλημα και στην Αθήνα, όπου η ύπαρξη αφύλακτων διαβάσεων, συνεχίζει να αποτελεί αιτία ατυχημάτων.
«Καμία ενέργεια από πλευράς ΟΣΕ»
Το πρόσφατο τραγικό περιστατικό, οδήγησε και σε επιστολή του δημάρχου Αθηναίων, Χάρη Δούκα, προς τον πρόεδρο του ΟΣΕ, Γιώργο Ιωάννου, όπου μεταξύ άλλων έκανε λόγο για «επικινδυνότητα των ισόπεδων διαβάσεων, σε θέματα φύλαξης, οδοσήμανσης και βλαβών. Οι υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων έχουν επανειλημμένα, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, ενημερώσει τον ΟΣΕ με δεκάδες επιστολές».
Μάλιστα, ο κ. Δούκας σχολίασε πως «δεν υπήρξε καμία ενέργεια από πλευράς ΟΣΕ για τη φύλαξη των διαβάσεων, την αποκατάσταση βλαβών και τη διασφάλιση της ασφάλειας πεζών και οχημάτων», ζητώντας μεταξύ άλλων την «έγκαιρη αποκατάσταση οδοστρώματος και βελτίωση της οδοσήμανσης».
Αφύλακτες διαβάσεις και αυτοσχέδιες πεζοδιαβάσεις
Το ζήτημα των αφύλακτων διαβάσεων στο κέντρο της Αθήνας, δεν είναι κάτι το πρωτοφανές. Σύμφωνα με όσα σχολίασε στο iEidiseis.gr ο Κώστας Γενηδούνιας, πρόεδρος ΔΣ της Πανελλήνιας Ένωσης Προσωπικού Έλξης (ΠΕΠΕ), «οι διαβάσεις που διέρχονται από τον αστικό ιστό στην Αθήνα και οι οποίες δεν φυλάσσονται είναι περίπου επτά. Μπορεί να έχουν αυτόματες μπάρες, όμως η θέση μας είναι πως αυτές οι διαβάσεις πρέπει να κλείσουν και να μην επιτρέπεται η πρόσβαση στη σιδηροδρομική υποδομή σε κανέναν πεζό. Άλλωστε, δεν είναι μόνο ότι δεν φυλάσσονται αλλά και ότι από πάνω υπάρχει ένα δίκτυο υψηλής τάσης 25.000 βολτ».
Το πρόβλημα όμως δεν έγκειται μόνο εκεί, καθώς όπως ανέφερε ο ίδιος, «πέρα από αυτές τις αφύλακτες διαβάσεις, υπάρχουν και ορισμένες πεζοδιαβάσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτές στο Γκάζι, οι οποίες περνάνε μέσα από τις γραμμές του τρένου. Ο δήμος έχει φτιάξει αυτοσχέδιες πεζοδιαβάσεις σε δύο σημεία, ενώ υπάρχει και μια τρίτη σε “τυφλό” σημείο. Είναι κάτι που το βλέπουν όλοι. Εμείς το καταγγέλλουμε εδώ και χρόνια και ζητάμε να χτιστούν πεζογέφυρες κοντά σε αυτά τα σημεία, όπως συμβαίνει σε ολόκληρη την Ευρώπη».
Άλλωστε, σύμφωνα με τον κ. Γενηδούνια, «οι αφύλακτες διαβάσεις είναι εν δυνάμει επικίνδυνες. Όμως, εν δυνάμει πολύ σοβαρά επικίνδυνες είναι και οι πεζοδιαβάσεις».
Μάλιστα, «από την περιοχή του Ρουφ έως τον σταθμό Λαρίσης, υπάρχουν αυτοσχέδιες πεζοδιαβάσεις με ξύλα που έχουν τοποθετηθεί πάνω στη σιδηροδρομική υποδομή».
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι «σε αυτές τις πεζοδιαβάσεις δεν υπάρχει κάποια ηχητική ειδοποίηση ότι διέρχεται τρένο, παρά μόνο προειδοποιητική πινακίδα».
«Αδιανόητο και εγκληματικό»
Ως αποτέλεσμα, ο ίδιος κρίνει πως «το κράτος πρέπει να προχωρήσει στα απαραίτητα έργα υποδομής, προκειμένου να υπάρξει υπόγεια ή υπέργεια διέλευση των πεζών. Έως τότε, θα πρέπει τουλάχιστον να μπουν φύλακες σε όσες διαβάσεις δεν υπάρχουν. Κι όμως, κανείς δεν κάνει κάτι. Είναι αδιανόητο και εγκληματικό να υπάρχουν αυτές οι πεζοδιαβάσεις σε ένα από τα κεντρικότερα σημεία στο κέντρο της Αθήνας».
Αντιθέτως, αυτό που συμβαίνει, είναι ότι «έχουν τοποθετηθεί απλές σημάνσεις που γράφουν “Προσοχή, διέρχονται τρένα”. Όμως, ένα πεζός που το βράδυ μπορεί να έχει πιεί κι ένα ποτό παραπάνω, μπορεί να μην δει την πινακίδα και να διασχίσει τη γραμμή. Έχουν γίνει άλλωστε αυτά. Σε ποια άλλη ευρωπαϊκή πόλη υπάρχει αυτοσχέδια διάβαση για πεζούς μέσα στη σιδηροδρομική υποδομή;».
Αναφορικά με το γιατί δεν έχουν ληφθεί τα απαιτούμενα μέτρα έως τώρα, ο κ. Γενηδούνιας απάντησε ότι «αυτό συμβαίνει επειδή προφανώς έχει κριθεί από τον ΟΣΕ πως αυτές οι διαβάσεις δεν έχουν τόσο μεγάλη κυκλοφοριακή φόρτιση και επομένως δεν χρειάζεται να προστεθούν φύλακες σε αυτές. Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να γίνει όμως, επειδή ένας πεζός δεν αντιλαμβάνεται την ταχύτητα με την οποία διέρχονται οι συρμοί. Ακόμη και με χαμηλή ταχύτητα της τάξεως των 20-40χλμ./ώρα, δεν είναι εύκολο να σταματήσει ένα τρένο».
«Πολλές δεκάδες αφύλακτες διαβάσεις»
Φυσικά, το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στην Αθήνα: «στις περιφερειακές γραμμές υπάρχουν σοβαρά προβλήματα. Σε πολλά σημεία το δίκτυο είναι κλειστό επειδή υπάρχουν πολλές δεκάδες αφύλακτες διαβάσεις. Για παράδειγμα, στη Θράκη δεν γίνονται δρομολόγια, επειδή δεν υπάρχουν σιδηροδρομικές διαβάσεις».
Αναφορικά με τους φύλακες των διαβάσεων, ο κ. Γενηδούνιας σχολίασε ότι «είναι ως επί το πλείστον εργαζόμενοι σε εταιρείες security και δεν αποτελούν μόνιμο προσωπικό του ΟΣΕ, με ότι αυτό συνεπάγεται σε όρους υπερεργασίας. Απ’ όσο γνωρίζω, πολλοί από αυτούς τους εργαζόμενους, τη μια ημέρα βρίσκονται σε κάποια διάβαση και την επόμενη σε κάποιο άλλο πόστο».
Νέος διαγωνισμός
Σημειώνεται πως στα μέσα του 2024, ο τότε υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, είχε εγκρίνει την καταβολή στον ΟΣΕ έκτακτης επιχορήγησης 7 εκατομμυρίων ευρώ, από σύνολο 25 εκατομμυρίων ευρώ που αφορούν στην ανανέωση και εκσυγχρονισμό 100 Αυτόματων Συστημάτων Ισόπεδων Διαβάσεων (ΑΣΙΔ).
Τα πράγματα όμως άλλαξαν, καθώς όπως ανέφερε στα τέλη του περασμένου Αυγούστου σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΪ ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, στόχος της κυβέρνησης πλέον είναι οι πολυσύχναστες διαβάσεις από ισόπεδες να γίνουν ανισόπεδες. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με κυβερνητικές διαρροές, αναμένεται να υπάρξει νέος διαγωνισμός για την υλοποίηση 100 νέων ΑΣΙΔ, με ορίζοντα υλοποίησης το πρώτο εξάμηνο του 2026 και κόστος περίπου 30 εκατομμυρίων ευρώ.
Από την πλευρά του, ο κ. Γενηδούνιας σχολίασε πως «πρέπει κάποτε να το πραγματοποιήσουν, έχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια από τις αρχικές εξαγγελίες».
Πίσω μόνο από την Εσθονία
Το 2023, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) δημοσίευσε την τελευταία ετήσια έκθεσή της. Όπως αναγράφεται, το 2023 ο αριθμός των ισόπεδων διαβάσεων σε όλη την ώρα ανέρχονταν σε συνολικά 665, εκ των οποίων οι 390 είναι ενεργητικές (με ενεργό σύστημα φύλαξης) και οι 275 παθητικές (αφύλακτες). Το 2022, ο συνολικός αριθμός των ισόπεδων διαβάσεων κυμαινόταν σε 741, ενώ το 2019 σε 1.236.
Σε ότι αφορά την Αθήνα, υπολογίζεται πως υπάροχυν περισσότερες από 25 ισόπεδες πεζοδρομιακές και οδικές διαβάσεις.
Αυτή η μείωση οφείλεται σύμφωνα με την έκθεση «στο φαινόμενο “Daniel”. Όπως προκύπτει και από την Δήλωση Δικτύου του ΔΥ ΟΣΕ, εκτεταμένα τμήματα γραμμής εμφανίζονται στο “ενεργό δίκτυο σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας”».
Σημειώνεται πως όπως προκύπτει από την Έκθεση σχετικά με την ασφάλεια και τη διαλειτουργικότητα των σιδηροδρόμων στην ΕΕ, η οποία δημοσιεύθηκε το 2024 από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων, η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα μεταξύ των 27 κρατών-μελών της Ε. Ε. σε ότι αφορά σε ότι αφορά το ποσοστό ατυχημάτων σε ισόπεδες διαβάσεις την περίοδο 2020-22, πίσω μόνο από την Εσθονία. Μάλιστα, το σχετικό ποσοστό της Ελλάδας, είναι σχεδόν πενταπλάσιο από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο.
37 νεκροί σε δέκα χρόνια
Όπως άλλωστε προκύπτει από τις ετήσιες εκθέσεις της ΡΑΣ, την περίοδο 2014-2023, σημειώθηκαν συνολικά 37 θάνατοι από ατυχήματα που συνέβησαν σε ισόπεδες διαβάσεις. Αντίστοιχα, την περίοδο 2017-2023, καταγράφηκαν συνολικά 24 σοβαροί τραυματισμοί από ατυχήματα που σημειώθηκαν σε ισόποδες διαβάσεις. Όπως σημειώνεται, «τα ατυχήματα αυτά αφορούν σύγκρουση οχημάτων με τρένο και οφείλονται κατά κύριο λόγο σε παραβιάσεις σημάτων και ενδείξεων των διαβάσεων από διερχόμενους οδηγούς».
