Σε οριακή κατάσταση βρίσκεται πλέον η κατάσταση αναφορικά με τον έλεγχο της επιδημίας ευλογιάς στα αιγοπρόβατα. Ένα περίπου χρόνο μετά την εκδήλωση του πρώτου κρούσματος, έως τον περασμένο Αύγουστο, είχαν καταγραφεί 903 κρούσματα σε 1.148 εκτροφές, γεγονός που οδήγησε στη θανάτωση 262.854 αιγοπροβάτων. Πλέον, κρούσματα έχουν εμφανιστεί σε 11 από τις 13 περιφέρειες της χώρας και το ενδεχόμενο lockdown παραμένει ορατό.
«Βρισκόμαστε στην ύστατη στιγμή»
Πριν από μερικές ημέρες, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ανακοίνωσε ένα έκτακτο σχέδιο δράσης δέκα ημερών -είναι ήδη σε ισχύ-, που μεταξύ άλλων προβλέπει: συνεχή επιτόπια παρουσία κτηνιάτρων, εντατικοποίηση ελέγχων στις κτηνοτροφικές μονάδες, ενίσχυση των μέτρων βιoασφάλειας και δημιουργία σταθμών απολύμανσης σε βασικούς οδικούς άξονες για τη μετακίνηση ζώων, ζωοτροφών και γάλακτος.
Σύμφωνα με όσα σχολίασε στο iEidiseis.gr ο Χρήστος Κέλλας, υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, «έχουμε αυστηροποιήσει τα μέτρα εδώ και πολύ καιρό. Πρέπει να εφαρμοστούν από τους κτηνοτρόφους, αλλιώς δεν αποδίδουν. Βρισκόμαστε στην ύστατη στιγμή, επειδή για τον επόμενο μήνα, τα ζώα δεν παράγουν γάλα και είναι περιορισμένες οι ανάγκες σε κρέας, άρα και οι μετακινήσεις των ζώων».
Επομένως, «πρέπει να βγούμε πάλι όλοι στο πεδίο και οι κτηνίατροι από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τους εποπτευόμενους οργανισμούς για την αυστηρή εφαρμογή των μέτρων σε συνεργασία με την αστυνομία».
Βάσει όσων ανέφερε ο κ. Κέλλας, «κάποιες περιφέρειες έχουν ήδη δημιουργήσει απολυμαντικούς σταθμούς. Όλες οι Περιφέρειες υποχρεώνονται να κάνουν το ίδιο άμεσα, τουλάχιστον όπου υπάρχουν αυξημένα κρούσματα. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο».
«Θα γίνουμε το πειραματόζωο της Ευρώπης»
Σε ό,τι αφορά την έξαρση των κρουσμάτων το τελευταίο διάστημα, ο κ. Κέλλας ανέφερε ότι «από όταν εμφανίστηκε το πρώτο κρούσμα, καταφέραμε πρακτικά να μηδενίσουμε τα κρούσματα τον περασμένο Φεβρουάριο. Παραμονές Πάσχα, ξεκίνησαν οι αυξημένες μετακινήσεις ζώων, μετά ακολούθησε το κούρεμα των προβάτων κι έπειτα η αγοραπωλησία -κυρίως- αρσενικών ζώων. Ως αποτέλεσμα, αρχίσαμε να έχουμε πάλι αυξημένα κρούσματα».
Στο ερώτημα αν μπορεί να αποτελέσει λύση ο εμβολιασμός, ο ίδιος απάντησε ότι «δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα εμβόλια που κυκλοφορούν είναι το τούρκικο και το ιορδανικό και δεν είναι αποτελεσματικά. Σύμφωνα με μελέτες αυτών των κρατών -δεν γνωρίζω πόσο αξιόπιστες είναι-, η ανοσία που επιτυγχάνουν αυτά τα εμβόλια, δεν φτάνει το 60%. Ως αποτέλεσμα, κράτη όπως η Τουρκιά, που έχουν ευλογιά και εμβολιάζουν, συνεχίζουν να θανατώνουν ζώα. Δεν έχει εφαρμοστεί εμβόλιο επί ευρωπαϊκού εδάφους. Θα γίνουμε το πειραματόζωο της Ευρώπης αν προχωρήσουμε σε αυτή την ενέργεια».
«Το μεγάλο πρόβλημα που θα δημιουργηθεί», σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι «αυτά τα εμβόλια, είναι πολύ παλιά και δεν μπορείς να διακρίνεις αν τα αντισώματα που παράγονται από ένα ζώο, προέρχονται από τον εμβολιασμό του ή επειδή νόσησε. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: τα θανατώνεις».
Παράλληλα, σε περίπτωση εμβολιασμού, «δεν θα είμαστε απαλλαγμένη χώρα σε ότι αφορά τις εξαγωγές και θα μπει σε κίνδυνο το εθνικό μας προϊόν, η φέτα».
«Διάσπαρτο το φαινόμενο»
Αναφορικά με το πόσο άμεσα θανατώνονται τα ζώα μετά τη διάγνωση, ο κ. Κέλλας σχολίασε πως «σε περιοχές που τα κρούσματα δεν είναι πολλά, θανατώνονται -όπως προβλέπεται-, εντός 48ωρου. Σε περιοχές με αυξημένο αριθμό κρουσμάτων και αντιδράσεων κτηνοτρόφων -αγωγές και καταγγελίες σε δικαστικούς-, υπήρξαν καθυστερήσεις. Επίσης, κάποιοι δήμαρχοι δεν υποδείκνυαν χώρους υγειονομικής ταφής που είναι αρμοδιότητά τους. Ως αποτέλεσμα, σε περιοχές όπως η Μαγνησία, οι καθυστερήσεις έφτασαν και τις 20 ημέρες».
Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των κρουσμάτων, ο κ. Κέλλας ανέφερε ότι «μειώνονται πολύ σε Μαγνησία, αλλά αντίστοιχα, την περασμένη Πέμπτη αυξήθηκαν πολύ στους νομούς Σερρών και Ημαθίας. Επίσης, είναι διάσπαρτο το φαινόμενο. Έως τώρα, τα ζώα “κατέβαζαν” γάλα και οι κτηνοτρόφοι έκρυβαν κρούσματα. Τώρα που τελείωσε η περίοδος γαλακτοφορίας, αρχίζουν και τα παρουσιάζουν μόνοι τους. Βρέθηκαν και ψόφια πρόβατα σε χαντάκι ή μαντριά. Αυτό σημαίνει ότι υπήρχε κρούσμα τουλάχιστον για 2 μήνες μέσα στην εκτροφή».
«Κουραστήκαμε να μην μας ακούει κανείς»
Από την πλευρά της, η Βασιλική Ζαφειροπούλου, αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Κτηνιάτρων Δημοσίων Υπαλλήλων, σχολίασε στο iEidiseis.gr πως «το προσωπικό των κτηνιάτρων δεν επαρκεί. Το 2021 κάναμε την τελευταία σχετική μελέτη, σύμφωνα με την οποία, η κάλυψη των αναγκών σε κτηνιατρικό προσωπικό, ανερχόταν τότε στο 44,3% των απαιτούμενων. Έκτοτε δεν έχουμε κάνει άλλη έρευνα επειδή κουραστήκαμε να μην μας ακούει κανείς».
Παράλληλα, η ίδια ανέφερε πως «οι πολιτικές ηγεσίες υποστηρίζουν ότι δεν μπορούν να ξεπεράσουν το νόμο του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη προσωπικού. Όταν όμως υπάρχει έκτακτη ανάγκη, πολλά ξεπερνιούνται».
Άλλωστε, «η μεγαλύτερη έξαρση ευλογιάς που είχαμε στο παρελθόν, ήταν το 2013-14. Τότε, αναχαιτίστηκε επειδή δεν ξέφυγε από την κεντρική Μακεδονία, όμως είχαμε περισσότερο προσωπικό».
Σύμφωνα με την ίδια, «στην προηγούμενη επιδημία πανώλης το υπουργείο κινητοποίησε κτηνιάτρους του ΕΛΓΟ Δήμητρα και του ΕΛΓΑ. Πιθανώς αυτό να γίνει και τώρα. Όμως, οι κίνδυνοι από επιζωοτίες είναι συνεχείς και θα συνεχίσουν να εμφανίζονται, επειδή γειτνιάζουμε με την Τουρκία, από όπου έρχονται πολλά νοσήματα που είναι εξωτικά για την ΕΕ. Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι, δεν μπορούμε να λειτουργούμε πάντα πυροσβεστικά».
Σε ό,τι αφορά τις ελλείψεις σε κτηνιατρικό προσωπικό, ο κ. Κέλλας σχολίασε πως «οι κτηνίατροι των Περιφερειών, υπάγονται στο υπουργείο Εσωτερικών. Έγιναν κάποιες μόνιμες προσλήψεις πέρυσι, όμως προφανώς υπάρχουν ελλείψεις κτηνιάτρων λόγω και της υπάρχουσας κατάστασης. Πάντως, οι Περιφέρειες που βρίσκονται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης ή αυξημένης ετοιμότητας, μπορούν να προσλάβουν κτηνιάτρους με συμβάσεις».
«Θανατώνονται αμέσως τα ζώα;»
Στο ερώτημα αν είναι υπέρ του εμβολιασμού των ζώων, η κ. Ζαφειροπούλου ανέφερε πως «εξαρτάται πως θα γίνει. Εδώ δεν εφαρμόζονται άλλα μέτρα. Για παράδειγμα, τα ζώα πρέπει να θανατώνονται αμέσως μετά την επιβεβαίωσης της διάγνωσης. Γίνεται αυτό σήμερα; Οι απολυμάνσεις γίνονται όντως, ή έχουμε μόνο χαρτιά και υπογραφές; Έχουν κινητοποιηθεί οι κτηνίατροι και αστυνομικοί που έπρεπε να κάνουν τους ελέγχους; Σε πολλές περιφερειακές ενότητες έχουμε μόλις δύο κτηνιάτρους».
Αναφορικά με το αν θα πληγεί η εξαγωγή της φέτας σε περίπτωση εμβολιασμού, η κ. Ζαφειροπούλου σχολίασε πως «εφόσον δεν υπάρχει δυνατότητα διαχωρισμού του εμβολιακού από το άγριο στέλεχος, φυσικά θα έχουμε συνέπειες. Μέχρι να αποκτήσουμε το καθεστώς της απαλλαγμένης χώρας από την ευλογία, θα περάσουν πολλά χρόνια και θα πρέπει να δαπανηθούν πολλοί πόροι για την τεκμηρίωση αυτής της απαλλαγής».
«Το υπουργείο δεν έχει plan b»
Από την πλευρά του, ο Δημήτρης Μόσχος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, σχολίασε στο iEidiseis ότι «είμαστε θετικοί στα μέτρα αντιμετώπισης που ανακοίνωσε το υπουργείο. Όμως, από την πρώτη στιγμή, το υπουργείο δεν έχει καθίσει να συζητήσει για ένα plan b».
Ενδεικτικό σύμφωνα με τον ίδιο είναι ότι «το υπουργείο θεωρεί ότι σε περίπτωση εμβολιασμού, θα έχουμε οικονομικό ζήτημα με τη διακίνηση φέτας. Η εξαγωγή φέτας σε τρίτες χώρες, εκτιμάται σε περίπου 75 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Όμως, έως σήμερα, σφάξαμε περίπου 300 χιλιάδες ζώα, η συνολική οικονομική αποτίμηση των οποίων ανέρχεται σε περίπου 300 εκατομμύρια ευρώ».
Σχολιάζοντας το ενδεχόμενο lockdown, ο κ. Μόσχος ανέφερε πως «έτσι κι αλλιώς είμαστε σε lockdown, αφού δεν σφάζονται αρνιά. Πλέον, μένει να σταματήσει και η διακίνηση γάλακτος, ώστε να είναι πλήρης η καταστροφή στην κτηνοτροφία. Εγώ έχω περισσότερα από 500 κιλά γάλα, που ισοδυναμούν με 700 ευρώ ημερησίως. Αν κλείσω για 40 ημέρες, από που θα πάρω αυτά τα χρήματα, προκειμένου να κρατήσω τη μονάδα; Ορισμένοι συνάδελφοι δεν μπορούν να συντηρηθούν, ζητούν να παγώσουν οι φορολογικές και ασφαλιστικές εισφορές».
«Θα χαθούν τα μισά παραγωγικά ζώα της Ελλάδας»
Σε ότι αφορά τις ευθύνες που επιρρίπτονται στους κτηνοτρόφους για μη έλεγχο των κρουσμάτων, ο κ. Μόσχος δήλωσε πως «η μεγαλύτερη ευθύνη είναι του υπουργείου. Βάσει του κανονισμού, τα ζώα πρέπει να σφάζονται μέσα σε 48 ώρες. Σήμερα ο μέσος χρόνος είναι 17 ημέρες. Υπάρχουν ζώα που σφάζονται έπειτα από 35 ημέρες. Οι Περιφέρειες ρίχνουν το μπαλάκι στους Δήμους ότι δεν υπάρχουν σημεία για να ταφούν τα ζώα».
Ακόμη ένα ζήτημα είναι ότι «δεν καταγράφονται, δεν καταστρέφονται και δεν αποζημιώνονται οι ζωοτροφές στον στάβλο». Επίσης, «τα πρωτόκολλα λένε πως ο στάβλος που κλείνει πρέπει να απολυμαίνεται επί 45 ημέρες κάθε 3 ημέρες. Ούτε αυτό γίνεται».
Παράλληλα, «τώρα απαγορεύεται η μεταφορά ζωοτροφών. Κάποιοι συνάδελφοι σε απομακρυσμένες περιοχές, θα χάσουν ζώα από ασιτία και όχι από ευλογιά. Κανείς όμως δεν ασχολείται με αυτά τα ζητήματα. Αν συνεχίσουμε έτσι, θα χαθούν τα μισά παραγωγικά ζώα της Ελλάδας».
