Νέα στοιχεία φέρνει σήμερα στο φως της δημοσιότητας το iEidiseis.gr αναφορικά με την προμήθεια των «ψηφιακών υδρομέτρων». Όπως έχει ήδη αποκαλυφθεί, η υπόθεση της προμήθειας ψηφιακών υδρόμετρων από δήμους, ερευνάται ήδη από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για ενδεχόμενη κατασπατάληση κοινοτικών πόρων. Τα ψηφιακά υδρόμετρα χρησιμοποιούνται ώστε να καταγράφεται ηλεκτρονικά η κατανάλωση νερού από τους δημότες, όπως φαίνεται όμως, σε αρκετές περιπτώσεις έχει υπάρξει γιγαντιαία υπερκοστολόγησή τους.
Το iEidiseis.gr αποκαλύπτει έκθεση ελέγχου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) η οποία δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2024. Το πόρισμα της ΕΑΔ αφορά την προμήθεια ψηφιακών υδρομέτρων από δήμο της Κεντρικής Μακεδονίας, ο οποίος είναι σε γνώση του iEidiseis.gr. Όπως προέκυψε μεταξύ άλλων από τον έλεγχο της ΕΑΔ, τα υδρόμετρα που τελικώς παραλήφθηκαν, ήταν διαφορετικού τύπου από τα προβλεπόμενα, ενώ ακολουθήθηκαν αδιαφανείς πρακτικές και πληρωμές εκτός πλαισίου.
Συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής
Σύμφωνα με όσα σημειώνονται στο επίμαχο πόρισμα, ο έλεγχος που διενεργήθηκε από την Περιφερειακή Υπηρεσία Θεσσαλονίκης της ΕΑΔ, προέκυψε έπειτα από ανώνυμη καταγγελία. Όπως αναγράφεται και στην έκθεση απολογισμού της ΕΑΔ για το 2024, στόχος ήταν ο έλεγχος «της νομιμότητας α) συμμετοχής του Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών της Δημοτικής Επιχείρηση στην Επιτροπή Παραλαβής σύμβασης προμήθειας ψηφιακών υγρομέτρων, προϋπολογισμού 2.270.000 ευρώ και β) πληρωμής του αναδόχου της παραπάνω σύμβασης».
Σύμφωνα με το πόρισμα της ΕΑΔ, το Διοικητικό Συμβούλιο της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) του ερευνώμενου δήμου, ενέκρινε τη δημοπράτηση της προμήθειας με τίτλο «Προμήθεια ψηφιακών υγρομέτρων», στο πλαίσιο του προγράμματος του έργου με τίτλο «Εμβληματικά έργα ύδρευσης ΔΕΥΑ» του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης».
Σημειώνεται πως στην ιστοσελίδα της ΔΕΥΑ του συγκεκριμένου δήμου, αναγράφεται πως η πράξη «Εμβληματικά Έργα Ύδρευσης ΔΕΥΑ» συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Συνοχής, το οποίο είναι ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό μέσο στήριξης μεγάλων έργων υποδομής σε κράτη μέλη της ΕΕ.
Οι τέσσερις προσφορές και η ανάδειξη της αναδόχου
Βάσει όσων σημειώνονται στο πόρισμα της ΕΑΔ, κατά την ημερομηνία διενέργειας του επίμαχου διαγωνισμού, κατατέθηκαν ηλεκτρονικά 4 προσφορές. Έπειτα από την αποσφράγιση των τεχνικών προσφορών από την Επιτροπή Διαγωνισμού, έγιναν αποδεκτές δύο προσφορές.
Η Επιτροπή Διαγωνισμού αποφάσισε την αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών των δύο εταιρειών, καθώς οι τεχνικές προσφορές τους «…βρέθηκαν πλήρεις και σύμφωνα με τους όρους διακήρυξης του διαγωνισμού…».
Στις 7 Φεβρουαρίου 2022, η Επιτροπή Διαγωνισμού αποφάσισε την ανάδειξη ενός εκ των δύο φορέων «ως προσωρινού αναδόχου που προκρίθηκε με κριτήριο την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας – τιμής διότι, πληρούσε όλους τους όρους της διακήρυξης και επιπλέον κάλυπτε όλες τις απαιτούμενες τεχνικές προδιαγραφές όπως προέκυψε από τη βαθμολογία της τεχνικής προσφοράς».
Στις 5 Σεπτεμβρίου 2022 η Επιτροπή Διαγωνισμού -αφότου έλαβε τα απαραίτητα δικαιολογητικά-, εισηγήθηκε την κατακύρωση της προμήθειας στη συγκεκριμένη εταιρεία. Την ίδια χρονιά, υπογράφηκε η σύμβαση προμήθειας.
Κόστος
Όπως σημειώνεται στην έκθεση ελέγχου της ΕΑΔ, βάσει όσων αναγράφονται στην επίμαχη σύμβαση, το συνολικό κόστος του Σταθμού Ελέγχου Κατανάλωσης (ΣΕΚ) εκτιμήθηκε στα 2.077.762,50 ευρώ. Το κόστος του καθενός ασύρματου αισθητήρα καταγραφής και αποστολής δεδομένων μετρητών καταναλώσεων, ανήλθε στα 164,95 ευρώ. Σημειώνεται, πως η σύμβαση προέβλεπε την προμήθεια και εγκατάσταση συνολικά 10.350 ΣΕΚ.
«Είναι περισσότερο εύχρηστοι»
Στις 27 και 28 Μαρτίου 2023, τα μέλη της Επιτροπής Παραλαβής (ΕΠ) του έργου, μετέβησαν στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, για την παραλαβή των ψηφιακών μετρητών τύπου V200P-H και τύπου AMR/AMI ½, «με ενσωματωμένη διάταξη ασύρματης επικοινωνίας και ηλεκτρονικό καταγραφικό οι οποίοι έχουν προσφερθεί…».
Η ΕΠ, σύμφωνα με όσα αναγράφονται στο πρώτο πρακτικό παραλαβής, έκρινε πως έπρεπε «κατ’ άρχήν… να προκριθεί η λύση των ψηφιακών μετρητών» τύπου V200P-H. Κι αυτό διότι κατά την άποψή της «οι ογκομετρικοί μετρητές είναι περισσότερο εύχρηστοι από το προσωπικό της ΔΕΥΑ…».
Επιφυλάξεις και παραλαβή
Σύμφωνα πάντα με το πρώτο πρακτικό παραλαβής, η ΕΠ έθεσε τις επιφυλάξεις της, διατυπώνοντας συγκεκριμένα ερωτήματα που αφορούσαν τεχνικά ζητήματα.
Τελικά όμως, η ΕΠ αποφάσισε «την παραλαβή ψηφιακών μετρητών, από τον ίδιο κατασκευαστικό οίκο, με εξωτερική εναλλάξιμη διάταξη επικοινωνίας και μηχανικό καταγραφικό ώστε να καλύπτονται τα ανωτέρω ερωτήματα. Διευκρινίζουμε ότι η προκρινόμενη εναλλακτική λύση, διαθέτει τα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά και δυνατότητες όπως αυτά ζητούνταν στις τεχνικές προδιαγραφές…».
Περαιτέρω διευκρινίσεις
Σύμφωνα όμως με το πόρισμα της ΕΑΔ, τα ψηφιακά υδρόμετρα που επιλέχθηκαν, ήταν διαφορετικά από τα προβλεπόμενα στη σύμβαση. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται, οι ψηφιακοί υδρομετρητές που επιλέχθηκαν, «δεν διέθεταν διάταξη ενσωματωμένη στον μετρητή (ήτοι μη αφαιρούμενο) ασύρματο αισθητήρα καταγραφής και αποστολής δεδομένων/μετρήσεων καταναλωτών, όπως απαιτείτο από τη σύμβαση, αλλά εξωτερική (σ.σ. ήτοι αφαιρούμενη) εναλλάξιμη διάταξη επικοινωνίας και μηχανικό καταγραφικό (ψηφιακούς αναμεταδότες) από τον ίδιο κατασκευαστικό οίκο».
«Άλλα περιγράφηκαν κι άλλα παραλήφθηκαν»
Το πρακτικό παραλαβής εισήχθη προς έγκριση στο ΔΣ της ΔΕΥΑ του δήμου, που συνεδρίασε το 2023. Το Δ.Σ αποφάσισε την αναβολή της συζήτησης, «προκειμένου να δοθούν περαιτέρω διευκρινίσεις…».
Άλλωστε, όπως σημειώνεται στο πόρισμα της ΕΑΔ, ένα μέλος του Δ.Σ. εξέφρασε αντιρρήσεις μεταξύ άλλων για το ότι η παραλαβή της προμήθειας έγινε στην έδρα της εταιρείας, «ενώ τα τεύχη του διαγωνισμού που αποτελούν κανονιστικές διατάξεις αναγράφουν ότι η παραλαβή γίνεται στην έδρα τη ΔΕΥΑ».
Παράλληλα, το ίδιο μέλος ανέφερε ότι «για την επιλογή μηχανικού-ογκομετρικού υδρομέτρου αντί του ψηφιακού υπερήχων, ενώ είναι παραδεκτό ότι τα υδρόμετρα υπερήχων πλεονεκτούν, επειδή δεν έχουν κινητά σημεία, έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια και η τιμή τους είναι έως και τρεις φορές ακριβότερη από τα μηχανικά υδρόμετρα».
Εξίσου σημαντικό σύμφωνα με το ίδιο μέλος του ΔΣ της ΔΕΥΑ του δήμου, ήταν ότι «στο ΔΣ εμφανίσθηκαν δύο υδρόμετρα με αυτά τα χαρακτηριστικά, ενώ τα παραληφθέντα είναι με εξωτερική εναλλάξιμη διάταξη επικοινωνίας. Κοντολογίς, άλλα περιγράφηκαν και εμφανίσθηκαν στο ΔΣ και αυτά παραλήφθηκαν».
«Παρέλαβαν υδρόμετρα διαφορετικού είδους»
Τελικά, το ΔΣ της ΔΕΥΑ, ενέκρινε το πρώτο πρακτικό παραλαβής, «μετά τις διορθώσεις που πραγματοποιήθηκαν από την Επιτροπή Παραλαβής…». Όπως όμως σημειώνεται στο πόρισμα της ΕΑΔ, «κατά την εν λόγω συνεδρίαση, το ΔΣ πληροφορήθηκε ότι είχε συντελεστεί τόσο η παραλαβή διαφορετικού είδους, από τη σύμβαση, υδρομέτρων όσο και η πληρωμή τους».
Αξιοσημείωτο είναι επίσης, ότι σύμφωνα με την ΕΑΔ, στο επίμαχο πρακτικό, «δεν συμπεριελήφθη το κόστος του υδρομέτρου που παρελήφθη, καθώς και το κόστος του υδρομέτρου που προβλεπόταν στη σύμβαση, προσθήκη για την οποία συμφώνησε και δεσμεύθηκε ο πρόεδρος της Επιτροπής Παραλαβής».
Ως αποτέλεσμα, η ΕΑΔ διαπίστωσε ότι «τα υδρόμετρα που παρέλαβε εν τέλει η Επιτροπή Παρακολούθησης… ήταν διαφορετικού είδους» από τα προβλεπόμενα στη διακήρυξη του 2021 και τα σχετικά παραρτήματα της τεχνικής περιγραφής του έργου, την τεχνική προσφορά της εταιρείας, αλλά και τη σύμβαση του 2022.
«Δεν είχε την διακριτική ευχέρεια»
Όμως, σύμφωνα με την ΕΑΔ, η ΕΠ «δεν είχε την διακριτική ευχέρεια να επιλέξει διαφορετικό είδος προμήθειας από το συμβατικό, ως εναλλακτική λύση…». Κι όμως, η Επιτροπή Παραλαβής συνήλθε προκειμένου «να γνωμοδοτήσει για την έγκριση τμήματος (σ.σ. εννοείται ο εξοπλισμός που αφορά τους ασύρματους αισθητήρες καταγραφής και αποστολής δεδομένων μετρητών καταναλώσεων) του συμβατικού εξοπλισμού της προμήθειας και πριν ακόμα αποφανθεί το ΔΣ της επιχείρησης…».
Μάλιστα, η ΕΠ προέβη το «2023 (και χωρίς την έκδοση πρωτοκόλλου οριστικής παραλαβής της προμήθειας κατά την παράδοση των υδρομέτρων) στην παραλαβή διαφορετικού είδους προμήθειας κατά την παράδοση των υδρομέτρων…».
«Δεν προκύπτει το κόστος αγοράς»
Ταυτόχρονα, η ΕΠ εξέδωσε εντολή πληρωμής, βάσει της οποίας εκδόθηκε χρηματικό ένταλμα «και πληρώθηκε η ανάδοχος εταιρεία».
Σημειώνεται πως «από κανένα στοιχείο του φακέλου της σύμβασης δεν προκύπτει το κόστος αγοράς του υδρομέτρου και του αναμεταδότη που εν τέλει επέλεξε και παρέλαβε η ΕΠ…».
«Παρέκκλιση από τις αρχές διαφάνειας»
Σύμφωνα με την ΕΑΔ, η τροποποίηση του συμβατικού αντικειμένου «κατά το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής (αποκλεισμός – μη πρόσβαση άλλων οικονομικών φορέων στη διαδικασία) στις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων, του ελεύθερου ανταγωνισμού κλπ)».
«Η παραλαβή εξακολουθεί να είναι σύννομη»
Τα μέλη της ΕΠ απέστειλαν στην ΕΑΔ επιστολή όπου κατέθεσαν τις απόψεις τους, σχολιάζοντας μεταξύ άλλων πως «η παραλαβή αυτή εξακολουθεί να είναι σύννομη, αφού, κατά νόμον, έχει τον χαρακτήρα της γνωμοδότησης προς το ΔΣ της ΔΕΥΑ, για την τροποποίηση της σύμβασης…», καθώς και ότι «η ανάγκη τροποποίησης της σύμβασης ανέκυψε κατά την παραλαβή του συμβατικού υλικού υπό περιστάσεις, που δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν εξ αρχής διότι τα αναφερόμενα μειονεκτήματα του συμβατικού υλικού έγιναν αντιληπτά κατά την επιχειρηθείσα παραλαβή του…».
Παράλληλα, τα μέλη της ΕΠ σημείωσαν πως «δεν υπήρξε αύξηση στην τιμή των παραληφθέντων υδρομετρητών».
Η έκθεση ελέγχου της ΕΑΔ διαβιβάστηκε στον Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών «για την ποινική αξιολόγηση των διαλαμβανόμενων σε αυτήν».
