Οι ανανεώσιμες πηγές και ειδικά η αιολική ενέργεια είναι σημαντικός πυλώνας αυτής της πορείας, και μπορούν να την υπηρετήσουν, τονώνοντας παράλληλα την τοπική και εγχώρια ανάπτυξη. Και αυτό διότι ισχύουν τρεις αδιαμφισβήτητες αλήθειες:
Αλήθεια: Η αιολική ενέργεια δημιουργεί περισσότερες θέσεις εργασίας από τους συμβατικούς σταθμούς, και μάλιστα τοπικά
Η αιολική ενέργεια έχει ήδη δημιουργήσει και συνεχίζει να δημιουργεί θέσεις εργασίας στην Ελλάδα και μάλιστα σαφώς περισσότερες από τους μοντέρνους συμβατικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
Για παράδειγμα, τα αιολικά πάρκα στη νότια Εύβοια έχουν δημιουργήσει 0,3 τοπικές μόνιμες θέσεις ανά μονάδα εγκατεστημένης ισχύος (MW). Αυτό πρόκυψε από την μέτρηση της τοπικής απασχόλησης που δημιουργήθηκε από 218,7MW αιολικών πάρκων που λειτουργούσαν στη νότια Εύβοια το 2018 και είχαν κατασκευαστεί την περίοδο 1998-2017, και τα οποία δημιούργησαν 62 άμεσες μόνιμες τοπικές θέσεις εργασίας. Πρόκειται για θέσεις εργαζομένων που απασχολούνται τοπικά στην λειτουργία και συντήρηση των ανεμογεννητριών. Για σύγκριση αναφέρεται ότι ο πρώτος σύγχρονος ιδιωτικός σταθμός φυσικού αερίου 400MW που κατασκευάστηκε στη χώρα μας δημιούργησε περίπου 32 μόνιμες θέσεις εργασίας, δηλ. 0,08 θέσεις/MW έναντι 0,3 τοπικές θέσεις/MW από τα αιολικά πάρκα (περίπου 4 φορές λιγότερες).
Η αιολική ενέργεια δημιουργεί και άλλες θέσεις εργασίας στην Ελλάδα. Από απολογιστική μέτρηση στα πρώτα 600 MW αιολικών πάρκων που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα, διαπιστώθηκε ότι είχαν δημιουργηθεί:
- 0,49 θέσεις πλήρους απασχόλησης/MW στους τομείς ανάπτυξης, υλοποίησης και λειτουργία έργων στις εταιρείες-παραγωγούς ενέργειας
- 0,32 θέσεις πλήρους απασχόλησης/MW στους τομείς πωλήσεων, συντήρησης και λειτουργίας στις εταιρείες-προμηθευτές ανεμογεννητριών στην Ελλάδα
- 0,19 θέσεις πλήρους απασχόλησης/MW σε άλλους τομείς περιλαμβανομένων της κατασκευής πύργων ανεμογεννητριών.
Τέλος, σύμφωνα από τον EurObserv’ER η αιολική ενέργεια είχε δημιουργήσει στην Ελλάδα το τέλος του 2018 συνολικά 5.100, άμεσες και έμμεσες, θέσεις εργασίας, δηλαδή 1,8 θέσεις απασχόλησης/MW.
Αλήθεια: Τα αιολικά πάρκα προσφέρουν πάρα πολλά στις τοπικές κοινωνίες
Τα τοπικά οφέλη από τη λειτουργία των αιολικών πάρκων προέρχονται από τρεις βασικούς λόγους:
1. Το ποσό που αποδίδεται από τη λειτουργία των αιολικών πάρκων στην τοπική αγορά, με ποικίλους τρόπους στους οποίους περιλαμβάνονται
- τοπικές εργασίες-εργολαβίες για τη λειτουργία των έργων,
- τοπικές προμήθειες – υπηρεσίες
- αντισταθμιστικά έργα, χορηγίες, ενισχύσεις τοπικών συλλόγων, σχολείων, ενίσχυση κοινωνικών υποδομών, διάφορες οικονομικές καταβολές κλπ.
2. Το ειδικό τέλος που παρακρατείται από τα ακαθάριστα έσοδα (τζίρος) των αιολικών πάρκων (3%) προς απόδοση στους οικιακούς καταναλωτές για μείωση των λογαριασμών ρεύματος και στους ΟΤΑ για την εκτέλεση τοπικών αναπτυξιακών έργων
3. Τοπικές θέσεις εργασίας στην κατασκευή και τη λειτουργία
Για παράδειγμα, τα 218,7MW αιολικών πάρκων που λειτουργούσαν στην νότια Εύβοια το 2018 και είχαν κατασκευαστεί την περίοδο 1998-2017 είχαν προσφέρει συνολικά 82,6 εκατ. € στην τοπική κοινωνία . Αυτά τα αιολικά πάρκα προσφέρουν από τη λειτουργία τους:
- 2,2 εκατ. € ετησίως από τοπικές εργολαβίας, έργα κλπ.
- 1,7 εκατ. € ετησίως από το παρακρατούμενο ειδικό τέλος του 3%
- 62 άμεσες μόνιμες τοπικές θέσεις εργασίας (στοιχεία 2017).
Αξίζει να αναφερθεί ότι το ειδικό τέλος 3% που αποδίδεται στις τοπικές κοινωνίες, παρακρατάται αυτόματα από τον ΔΑΠΕΕΠ (που είναι η δημόσια επιχείρηση που διαχειρίζεται τον Ειδικό Λογαριασμό Α.Π.Ε.) και αποδίδεται στους δικαιούχους χωρίς καμία μεσολάβηση των παραγωγών. Το 1/3 από το ποσό αυτό, δηλαδή το 1% του τζίρου των αιολικών πάρκων πηγαίνει στη μείωση των λογαριασμών ρεύματος των οικιακών καταναλωτών των περιοχών (παλιών κοινοτήτων) όπου λειτουργούν τα έργα (ν. 3851/2010).
Για παράδειγμα, τον Ιούνιο του 2021 που διανεμήθηκε στους δικαιούχους κατοίκους το ποσό που αφορά την παραγωγή των ετών 2015-2019, οι ΟΤΑ των οποίων οι καταναλωτές ωφελήθηκαν τα περισσότερα χρήματα συνολικά ήταν οι Δήμοι Καρύστου, Θηβαίων, Τανάγρας, Αρριανών Ροδόπης, Αλεξανδρούπολης, Σητείας και Τρίπολης .
Αλήθεια: Τα αιολικά πάρκα δημιουργούν εγχώρια προστιθέμενη αξία
Συχνά κυκλοφορεί η αντίθετη λανθασμένη εντύπωση που στηρίζεται στο γεγονός ότι ο παραγωγικός εξοπλισμός των αιολικών πάρκων είναι εισαγόμενος και παραγνωρίζει μερικά σημαντικά δεδομένα:
- Κατά τη φάση της κατασκευής έως και 35% του κόστους επένδυσης ξοδεύεται στην εγχώρια αγορά σε έργα υποδομής, ηλεκτρολογικά έργα και εξοπλισμούς, υπηρεσίες και πυλώνες. 35% εγχώρια προστιθέμενη αξία είναι ποσοστό υπερδιπλάσιο της αντίστοιχης αξίας που αφήνει ένας σύγχρονος σταθμός άνθρακα.
- Κατά τη φάση της λειτουργίας πάνω από το 80% του λειτουργικού κόστους ξοδεύεται στην Ελλάδα.
- Για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα, η εγχώρια προστιθέμενη αξία ως ποσοστό του κόστους κατασκευής ξεπερνά το 70% χάρη στα αυξημένα τοπικά έργα υποδομής.
- Ο εξαγωγικός χαρακτήρας ενός τομέα - και τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που προσφέρει ο χαρακτήρας αυτός στο σύνολο της εθνικής οικονομία - καθορίζεται από δύο παράγοντες: αν ο τομέας ελκύει άμεσες ξένες επενδύσεις και αν παράγει προϊόντα που εξάγονται.
Στην περίπτωση της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα:
- Οι 4 από τους 6 μεγαλύτερους επενδυτές είναι ξένοι, και συνολικά πάνω από το 35% των εν λειτουργία αιολικών πάρκων κατέχονται από ξένους επενδυτές (στοιχεία τέλους 2021). Αυτό καταδεικνύει υψηλή εξωστρέφεια με όλα τα συνεπαγόμενα οφέλη.
- Το διαθέσιμο δυναμικό για παραγωγή πράσινης ενέργειας από αιολικά πάρκα και γενικά ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορεί να καταστήσει τη χώρα καθαρό εξαγωγό ηλεκτρισμού.