Μία αποκαλυπτική ανάλυση φιλοξενούν οι Financial Times σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασαν οι αγορές και οι έμποροι πετρελαίου στην πρόσφατη κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, η οποία -εκπλήσσοντας πολλούς αλλά όχι όλους- δεν οδήγησε σε αύξηση τιμών, αλλά αντιθέτως σε μείωση.
Καθώς το Ιράν άρχισε να εκτοξεύει πυραύλους εναντίον μιας αμερικανικής αεροπορικής βάσης στο Κατάρ τη Δευτέρα (23/6), οι έμποροι πετρελαίου αντέδρασαν με εντυπωσιακή ταχύτητα – όχι αγοράζοντας, αλλά πουλώντας.
Μέσα σε 7 λεπτά από την πρώτη εκτόξευση, το αργό πετρέλαιο τύπου Brent, το διεθνές σημείο αναφοράς, άρχισε να διολισθαίνει. Χρειάστηκαν μόλις 20 λεπτά για να επιταχυνθούν οι απώλειες στο 3%. Έως δύο ώρες αργότερα, η τιμή είχε υποχωρήσει κατά 7,2% στα 71,48 δολάρια, η μεγαλύτερη ημερήσια πτώση των τελευταίων σχεδόν τριών ετών.
Η ταχύτητα του ξεπουλήματος σε μια αγορά που συνήθως ανεβαίνει με κάθε ένδειξη γεωπολιτικής διαμάχης εξέπληξε πολλούς. Ακόμη και όταν οι πολίτες έτρεχαν να καλυφθούν και τα τηλεοπτικά κανάλια μετέδιδαν εικόνες πυραύλων στον νυχτερινό ουρανό, οι έμποροι πετρελαίου είχαν ήδη συμπεράνει σωστά ότι οι επιθέσεις θα μείωναν, αντί να αυξήσουν, τις εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ, του Ισραήλ και του Ιράν.
«Είναι όλα ενορχηστρωμένα, ξέρουμε ότι η βάση είναι άδεια. Ήξερα από τις 18 Ιουνίου ότι η βάση ήταν άδεια», δήλωσε ο Jorge Montepeque, αναλυτής πετρελαίου στην Onyx Capital Group, σε γραπτό μήνυμα αμέσως μετά την έναρξη της επίθεσης τη Δευτέρα. «Έχουμε ξαναδεί αυτή την ταινία», τόνισε.
Από το ξέσπασμα των εχθροπραξιών μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν, οι έμποροι πετρελαίου δήλωσαν ότι είχαν κολλήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις ανοικτές πηγές πληροφοριών για να ερμηνεύσουν τις εξελίξεις. «Όλοι βρίσκονται σε παρόμοια θέση, όλοι παρακολουθούμε τις ροές του Twitter, τους λογαριασμούς Osint και ό,τι μπορείς για να βγάλεις νόημα», δήλωσε ένα στέλεχος σε μεγάλη εταιρεία εμπορίας πετρελαίου.
Οι έμποροι πετρελαίου, για παράδειγμα, εστίασαν σε δορυφορικές εικόνες της αεροπορικής βάσης Al Udeid στο Κατάρ, η οποία φιλοξενεί 10.000 αμερικανικούς στρατιώτες. Φάνηκε να δείχνουν ότι οι ΗΠΑ απομάκρυναν αεροπλάνα από την Al Udeid λίγες ημέρες πριν από την αεροπορική επιδρομή στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν το περασμένο Σαββατοκύριακο και την απάντηση της Τεχεράνης στην επίθεση τη Δευτέρα.
Τα 2 συμπεράσματα που καθησύχασαν τους εμπόρους πετρελαίου
Αυτές οι πληροφορίες βοήθησαν τους εμπόρους να βγάλουν δύο συμπεράσματα: οι εκτοξεύσεις πυραύλων ήταν σε μεγάλο βαθμό συμβολικές και η Ισλαμική Δημοκρατία, έχοντας επιδείξει μια απάντηση στα αμερικανικά πλήγματα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της, ήταν απίθανο να κλιμακώσει περαιτέρω στοχεύοντας το πιο ευάλωτο περιουσιακό στοιχείο της περιοχής – την πετρελαϊκή υποδομή της.
Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο συνέχισαν να ρέουν απρόσκοπτα από την περιοχή καθ’ όλη τη διάρκεια των μαχών, με το Ιράν να αυξάνει τις εξαγωγές του, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων ενέργειας Rystad, επειδή δεν ήταν σε θέση να διυλίσει τόσο αργό στο εσωτερικό της χώρας.
Αυτό αντανακλά ένα άλλο χαρακτηριστικό της αγοράς πετρελαίου: οι έμποροι είναι συχνά καλοί στο να διατηρούν τη ροή βαρελιών κατά τη διάρκεια του είδους της αναταραχής που στέλνει άλλες βιομηχανίες σε φυγή.
Η αντίδραση της αγοράς τη Δευτέρα απηχούσε τη συμπεριφορά της μια εβδομάδα νωρίτερα, όταν οι τιμές του αργού αυξήθηκαν αρχικά έως και 5,5% μετά τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές σε ιρανικές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου και αποθήκες καυσίμων, προτού τα κέρδη εξατμιστούν όταν εμφανίστηκαν ενδείξεις ότι η Τεχεράνη επιδιώκει ειρηνευτικές συνομιλίες.
Και τα δύο επεισόδια καταδεικνύουν πώς, από τότε που άρχισαν οι μάχες, οι έμποροι έχουν περιορίσει την προσοχή τους σε ένα κυρίαρχο ερώτημα: είναι περισσότερο ή λιγότερο πιθανό το Ιράν να απειλήσει τα πετρελαιοφόρα που κινούνται μέσω του Στενού του Ορμούζ, του 33 χιλιομέτρων φαρδιού σημείου αποχέτευσης που συνδέει τους παραγωγούς του Κόλπου με τις παγκόσμιες αγορές;
Οι τιμές στο πετρέλαιο, το Στενό του Ορμούζ και το Ιράν
«Όλοι επικεντρώθηκαν στο ότι το Στενό θα πληγεί. Μόλις έγινε σαφές ότι αυτό δεν επρόκειτο να συμβεί, το ασφάλιστρο κινδύνου μειώθηκε», δήλωσε η Amrita Sen, ιδρύτρια της εταιρείας πληροφοριών αγοράς Energy Aspects.
Το στέλεχος της εταιρείας εμπορίας πετρελαίου σημείωσε ότι τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί ένα μοτίβο: τα άλματα των τιμών που προκαλούνται από γεωπολιτικά δράματα συχνά εξασθενούν γρήγορα. «Δεν πρόκειται για μια κατάσταση όπως η Ουκρανία και η Ρωσία, όπου πρέπει να αναπροσανατολίσουμε τις εμπορικές ροές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτή είναι μια κατάσταση όπου η αγορά ψάχνει να πουλήσει σε κάθε απότομη αύξηση».
Ο Montepeque επανέλαβε την άποψη αυτή, λέγοντας ότι είναι πλέον συνήθης πρακτική να γίνονται πωλήσεις σε κάθε σημαντική εξέλιξη. «Αν διαβάζετε σωστά την αγορά, έχετε τη θέση υπέρ σας, κερδίζετε χρήματα και θέλετε να αποκρυσταλλώσετε το κέρδος και να πουλήσετε».
Αν και η αγορά προέβλεψε την έναρξη του πολέμου, με το πετρέλαιο να αυξάνεται πριν από την αρχική επίθεση του Ισραήλ, το γενικότερο σκηνικό έκανε τους εμπόρους να διστάζουν να ποντάρουν σε μεγάλο βαθμό σε μια αύξηση των τιμών. Η παγκόσμια αγορά πετρελαίου είναι καλά εφοδιασμένη, με το καρτέλ πετρελαίου Opec+ να έχει αυξήσει σημαντικά την παραγωγή του τους τελευταίους μήνες. Οι αμερικανικές εταιρείες παραγωγής σχιστολιθικών κοιτασμάτων διατηρούν επίσης την αμερικανική παραγωγή σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ.
Η Helima Croft, στρατηγική αναλύτρια της RBC, σημείωσε ότι ο Λευκός Οίκος πιθανότατα αποφάσισε να μην αξιοποιήσει το Στρατηγικό Αποθεματικό Πετρελαίου των ΗΠΑ ακόμη και κατά τη διάρκεια της κορύφωσης των καταστροφών στην αγορά ενέργειας τις τελευταίες εβδομάδες, επειδή οι αξιωματούχοι «ήταν βέβαιοι ότι είχαν άλλες πηγές εφεδρικών βαρελιών σε περίπτωση που υπήρχε σοβαρή διακοπή».
Πολλοί αναλυτές προβλέπουν ότι ο κόσμος θα κατακλυστεί από αργό μέχρι το τέλος του έτους, ασκώντας μεγαλύτερη πίεση στις τιμές. «Όλοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι το πετρέλαιο θα πέσει στα 50 ή 60 δολάρια», δήλωσε ο Sen. «Μόλις απομακρυνθεί ο κίνδυνος, οι άνθρωποι επιστρέφουν στην εξέταση των θεμελιωδών στοιχείων».
Μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ, με τη μεσολάβηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, προκάλεσε ένα ακόμη ξεπούλημα την Τρίτη, με το Brent να πέφτει κατά 6,1% σε λίγο πάνω από τα 67 δολάρια το βαρέλι, κάτω από το επίπεδο στο οποίο διαπραγματευόταν πριν από τον πόλεμο.
«Η επικρατούσα αίσθηση είναι ότι το Ιράν δεν μπορεί να κάνει πολλά περισσότερα, και το κλείσιμο των Στενών βλάπτει μόνο την Κίνα, τον μόνο εναπομείναντα αξιόλογο σύμμαχό του», δήλωσε ένας έμπορος πετρελαίου. «Οι Ισραηλινοί δεν μπορούν να κάνουν τίποτε άλλο, η πυρηνική απειλή έχει υποχωρήσει, οποιαδήποτε περαιτέρω επιθετικότητα από αυτούς, δεν θα ήταν και τόσο καλοδεχούμενη».
Οι αναλυτές δήλωσαν ότι οι διακυμάνσεις των τιμών στην αγορά είχαν επίσης επιδεινωθεί από την τοποθέτηση σε δικαιώματα προαίρεσης, παράγωγα που αποκτούν μεγαλύτερη αξία όταν το πετρέλαιο αυξάνεται ή μειώνεται προς μια προκαθορισμένη τιμή.
Με τις αγορές πετρελαίου υπό πίεση πριν από το ξέσπασμα της σύγκρουσης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ λόγω των ανησυχιών για τις υψηλές προμήθειες και τη χλιαρή ζήτηση, ορισμένοι παραγωγοί αγόρασαν δικαιώματα προαίρεσης «πώλησης», τα οποία πληρώνουν αν το αργό πέσει.
Οι έμποροι διαχειρίζονται αυτές τις θέσεις αγοράζοντας συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, τα οποία είναι τα κύρια μέσα που χρησιμοποιούνται στις συναλλαγές πετρελαίου και τα οποία καθορίζουν τη βάση για την παγκόσμια τιμή του πετρελαίου.
«Καθώς το Brent έπεφτε, αυξανόταν η πιθανότητα οι έμποροι να πρέπει να πληρώσουν. Έτσι έπρεπε να πουλήσουν όλο και περισσότερα futures», δήλωσε ο Ilia Bouchouev, πρώην πρόεδρος της αμερικανικής εταιρείας εμπορίας εμπορευμάτων Koch Global Partners. Αυτές οι επιπλέον πωλήσεις τροφοδότησαν την απότομη κίνηση προς τα κάτω τη Δευτέρα, είπε.
Ο Al Munro, χρηματιστής της Marex, πρόσθεσε: «Υπήρξε μια τρελή βιασύνη προς την κορυφή και μια τρελή βιασύνη προς τα κάτω».
