Μεγάλη απορία προκάλεσε το γεγονός ότι δεν κατατάθηκαν προσφορές για το διαγωνισμό πώλησης του 50,1%, με αποτέλεσμα τόσο το ελληνικό δημόσιο όσο και ο όμιλος Λάτση να σκέφτονται τις επόμενες κινήσεις του. Όμως, τι υπαγόρεψε να πραγματοποιηθεί ένας ασφυκτικός διαγωνισμός για τις μετοχές των ΕΛΠΕ, λειτουργώντας αποτρεπτικά;
Κατ΄αρχήν, ένα από τα δύο σχήματα το οποίο και προβαλλόταν ως δυνατός υποψήφιος, η κοινοπραξία της Vitol με την αλγερινή Sonatrach βρέθηκε εγκλωβισμένο εξαιτίας των πολιτικών εξελίξεων στην Αλγερία και το περίφημο "βελούδινο πραξικόπημα” που οδήγησε στην παραίτηση του προέδρου της χώρας.
Την ίδια στιγμή, ήταν σαφές σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ότι επρόκειτο για ένα πολυσύνθετο εγχείρημα το οποίο περιλαμβάνει δύο πωλητές (Ελληνικό Δημόσιο και Paneuropean του ομίλου Λάτση) .
Ο γεωστρατηγικός ρόλος
Από εκεί και πέρα, ο γεωστρατηγικός ρόλος των ΕΛΠΕ σε θέματα ενέργειας υπαγόρευε συγκεκριμένη στρατηγική σχεδιασμού. Ήτοι να διασφαλιστούν τα συμφέροντα του ελληνικού δημοσίου σε μια σειρά θεμάτων και να εξασφαλιστεί ότι ο νέος επενδυτής θα έχει μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για τα ΕΛΠΕ, ώστε να αναπτυχθούν περαιτέρω, αποτυπωμένα στα κείμενα της συμφωνίας.
Τα ευαίσθητα θέματα που έπρεπε να διασφαλίσει το ΤΑΙΠΕΔ ήταν:
- Η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας
- Η συνέχεια των εργασιών των διυλιστηρίων με τον ίδιο ρόλο και δυναμική όπως σήμερα
- Η διατήρηση της έδρας των ΕΛΠΕ στην Ελλάδα
- Η διατήρηση της διαπραγμάτευσης της μετοχής των ΕΛΠΕ στο Χρηματιστήριο Αθηνών
- Ζητήματα προμηθευτών και ανταγωνισμού, καθώς η διύλιση πετρελαίου είναι ένα ευαίσθητο αντικείμενο και αποτελεί περιουσιακό στοιχείο των ΕΛΠΕ.
- Δικαιώματα βέτο, παρουσία στο Διοικητικό Συμβούλιο των επενδυτών μειοψηφίας, απαίτηση αυξημένης πλειοψηφίας στις αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων, ρήτρες για τα διασφαλιστούν τα παραπάνω κλπ.
Για όλα αυτά τα θέματα οι υποψήφιοι επενδυτές κάθισαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και αποτέλεσαν τα βασικά στοιχεία για να «κλείσουν» τα κείμενα της συμφωνίας, ως εξής:
- Ο σχεδιασμός της συναλλαγής των ΕΛΠΕ, με την από κοινού πώληση από το ελληνικό δημόσιο μέσω του ΤΑΙΠΕΔ και από την Paneuropean Oil and Industrial Holdings S.A. πλειοψηφικού ποσοστού και δικαιωμάτων διοίκησης στους υποψηφίους επενδυτές ήταν ο κατάλληλος, καθώς δυνητικά επέτρεπε τους πωλητές να αντλήσουν θετική υπεραξία.
Επιπλέον, έκανε πιο ελκυστικό το περιουσιακό στοιχείο στους υποψήφιους επενδυτές (πλειοψηφία και management σε μια δυναμική και σημαντική επιχείρηση).
- Εξαρχής επρόκειτο για μια δύσκολη συναλλαγή, σύνθετη λόγω των πολλών αντισυμβαλλόμενων μερών (ενδεικτικά 4 υποψήφιοι επενδυτές μέσω 2 κοινοπραξιών, πολλοί σύμβουλοι, δύο πωλητές κοκ) και με πολύπλοκες διαπραγματεύσεις
- Η διαγωνιστική διαδικασία από την έναρξη της πρόσκλησης ενδιαφέροντος μέχρι την ημερομηνία υποβολής δεσμευτικών προσφορών περιλάμβανε μακρές διαπραγματεύσεις σε μια σειρά καίριων θεμάτων για το μέλλον των ΕΛΠΕ και συνολικότερα της ενέργειας στη χώρα μας.
Δικαίωμα Βέτο
Η συμφωνία περιλαμβάνει πυκνά και απαιτητικά κείμενα, τα οποία έχουν συγκεκριμένες προβλέψεις αναφορά με τα δικαιώματα των μετόχων, τα δικαιώματα βέτο, την ενεργειακή ασφάλεια και αυτονομία της χώρας και τα συμφέροντα του ελληνικού δημοσίου.
Ενδεικτικά, υπήρξε το ζήτημα για το αν οι νέοι επενδυτές των ΕΛΠΕ καλούνται να προχωρήσουν σε υποχρεωτική δημόσια πρόταση. Μετά από καθυστέρηση +3μηνου, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αποφάσισε ότι δεν υπάρχει σχετική υποχρέωση.
Ακόμη, τα ζητήματα των υδρογονανθράκων, ο ρόλος των ΕΛΠΕ την επόμενη ημέρα, η θέση των νέων επενδυτών, αλλά παράλληλα η εξυπηρέτηση των συμφερόντων του ελληνικού δημοσίου έκαναν πολύπλοκες και σύνθετες τις διαπραγματεύσεις.
Η επόμενη μέρα
Για όλους τους παραπάνω λόγους, ο διαγωνισμός οδηγήθηκε σε ναυάγιο...Ως προς την επόμενη ημέρα, ο πρώτος λόγος ανήκει στην κυβέρνηση και τους θεσμούς, οι οποίοι θα πρέπει να αποφασίσουν τα επόμενα βήματα για τη συγκεκριμένη αποκρατικοποίηση.