Εδώ και τέσσερις εβδομάδες, η Μαριούπολη τελούσε υπό πολιορκία από τις ρωσικές δυνάμεις. Η μοίρα της Μαριούπολης βρίσκεται πλέον σε μεγάλο βαθμό «στα χέρια των (σ.σ.: Ρώσων) κατακτητών», ανακοίνωσε σήμερα Δεύτερα 28 Μαρτίου ο δήμαρχος της πόλης.
Η εν λόγω πόλη του ουκρανικού νότου έχει υποστεί εβδομάδες βομβαρδισμών από τις ρωσικές δυνάμεις, με αποτέλεσμα την καταστροφή κτηρίων και τον θάνατο αγνώστου αριθμού ανθρώπων, ενώ οι κάτοικοί της δεν έχουν πρόσβαση σε τρόφιμα, νερό και ηλεκτρισμό.
Προς το παρόν δεν είναι σαφές εάν οι μάχες στην Μαριούπολη συνεχίζονται ή αν οι Ρώσοι έχουν αναλάβει τον πλήρη έλεγχό της.
Ο δήμαρχος της Μαριούπολης, Βαντίμ Μποϊτσένκο, δήλωσε στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CNN: «Δεν περνούν τα πάντα από το χέρι μας. Δυστυχώς, σήμερα βρισκόμαστε στα χέρια των κατακτητών».
Ο Μποϊτσένκο ζήτησε παράλληλα την πλήρη εκκένωση των αμάχων που έχουν απομείνει στη Μαριούπολη.
«Χρειαζόμαστε μια πλήρη εκκένωση από τη Μαριούπολη. Η πιο σημαντική αποστολή μας είναι πια να σώσουμε κάθε ζωή […] Και υπάρχουν ελπίδες ότι θα τα καταφέρουμε», επεσήμανε ο δήμαρχος της στρατηγικά σημαντικής* πόλης-λιμένα της Ουκρανίας.
«Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, περίπου 160.000 άνθρωποι εξακολουθούν να βρίσκονται στην πολιορκούμενη πόλη της Μαριούπολης, όπου είναι αδύνατον να επιβιώσουν επειδή δεν υπάρχει νερό, ηλεκτρισμός, θέρμανση, επικοινωνίες. Είναι πραγματικά τρομακτικό», υποστήριξε ο ίδιος.
«Η Μαριούπολη πρέπει να εκκενωθεί πλήρως»
Η Μαριούπολη βρίσκεται λοιπόν στα πρόθυρα μιας ανθρωπιστικής καταστροφής και πρέπει να εκκενωθεί πλήρως, προσέθεσε ο Βαντίμ Μποϊτσένκο και την ίδια στιγμή επανέλαβε ότι περίπου 160.000 άμαχοι έχουν παγιδευτεί στην πόλη, χωρίς να έχουν ηλεκτρικό ρεύμα.
Είκοσι έξι λεωφορεία περίμεναν για να εκκενώσουν τους πολίτες, αλλά οι ρωσικές δυνάμεις δεν είχαν συμφωνήσει να τους παραχωρήσουν ασφαλή διέλευση, ισχυρίστηκε ο επικεφαλής της δημοτικής Αρχής.
«Η Ρωσική Ομοσπονδία παίζει μαζί μας», κατήγγειλε καταλήγοντας. Η Ρωσία αρνείται ότι έχει βάλει στο στόχαστρο αμάχους και κατηγορεί την Ουκρανία για την επανειλημμένη αποτυχία συμφωνίας για ασφαλείς διαδρόμους για εγκλωβισμένους αμάχους.
Εν τω μεταξύ, με τις προμήθειες σε τρόφιμα, νερό και φάρμακα να αξακολουθούν να μειώνονται, το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας είχε πει χαρακτηριστικά ότι η κατάσταση στη Μαριούπολη ήταν «καταστροφική» και η επίθεση από ξηρά, θάλασσα και αέρα είχε μετατρέψει «σε σκόνη» την άλλοτε ακμάζουσα πόλη των 450.000 κατοίκων.
Η Γαλλία, η Ελλάδα και η Τουρκία ελπίζουν να ξεκινήσουν μια μαζική εκκένωση αμάχων εντός των ημερών.
*Σημαντική νίκη για τη Ρωσία
Η άλωση της Μαριούπολης είναι ένα οικονομικό πλήγμα για την Ουκρανία και μια συμβολική νίκη για τη Ρωσία.
«Η Μαριούπολη έχει πρακτική και συμβολική σημασία για τη Ρωσία», δήλωσε στον Guardian ο Άντριι Ιανίτσκι, επικεφαλής του κέντρου αριστείας στην οικονομική δημοσιογραφία στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου.
«Είναι ένα μεγάλο λιμάνι και μια βάση για τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις. Έτσι, εάν οι Ρώσοι θέλουν να έχουν έναν χερσαίο διάδρομο [από το Ντονμπάς] στην Κριμαία, πρέπει να ελέγχουν την πόλη».
Από το 2014, λιγότερο από 30 χιλιόμετρα χωρίζουν τη Μαριούπολη από τα ελεγχόμενα από τη Ρωσία αυτονομιστικά εδάφη στο Ντονμπάς.
Οικονομικός στραγγαλισμός
Η Μαριούπολη είναι ένα μεταλλουργικό κέντρο για τη βιομηχανία σιδήρου και χάλυβα, την κατασκευή βαρέων μηχανημάτων και τις επισκευές πλοίων. Τα μεγαλύτερα εργοστάσια χάλυβα της Ουκρανίας που ανήκουν στον Metinvest, τον κορυφαίο μεταλλουργικό όμιλο της χώρας, βρίσκονται στη Μαριούπολη. Ένα από αυτά, το Azovstal, υπέστη σοβαρές ζημιές από ρωσικούς βομβαρδισμούς την προηγούμμενη εβδομάδα.
Ο Ιανίτσκι τόνισε ότι ο ρωσικός στρατός στόχευε όχι μόνο τις μη στρατιωτικές υποδομές αλλά και την οικονομική υποδομή, με σκοπό να υποστεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ζημιά.
Στη Μαριούπολη βρίσκεται επίσης το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι στη Θάλασσα του Αζόφ από το οποίο η Ουκρανία εξάγει σιτηρά, σίδηρο και χάλυβα και βαριά μηχανήματα. Το 2021, οι κύριοι προορισμοί για τις εξαγωγές της Ουκρανίας από το λιμάνι της Μαριούπολης ήταν ευρωπαϊκές και μεσανατολικές χώρες, όπως η Ιταλία, ο Λίβανος και η Τουρκία.
Το λιμάνι υπέφερε από την έναρξη του πολέμου του Ντονμπάς και μετά, έχοντας χάσει τη διαμετακομιστική διακίνηση φορτίου από πρώην αγορές, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας. Ύστερα από την προσάρτηση της Κριμαίας, η Ρωσία κατασκεύασε μια γέφυρα που συνέδεε τη χερσόνησο με την ηπειρωτική της χώρα και επέβαλε μονομερώς περιορισμούς για τα πλοία που περνούσαν το στενό του Κερτς.
Συμβολισμός και προπαγάνδα
Υπήρχε επίσης μια συμβολική σημασία, υπογράμμισε ο Ιανίτσκι. Το 2014, η Μαριούπολη, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στην περιοχή του Ντόνετσκ, άντεξε σε σύντομη κατοχή από φιλορωσικές δυνάμεις. Αφού η Ουκρανία έχασε τον έλεγχο της περιφερειακής πρωτεύουσας του Ντόνετσκ, η Μαριούπολη φιλοξένησε τον μεγαλύτερο αριθμό εσωτερικά εκτοπισμένων από τα κατεχόμενα μέρη του Ντονμπάς, περισσότερους από 96.000 ανθρώπους από το 2019.
Η Μαριούπολη όχι μόνο βρίσκεται στο έδαφος που διεκδικεί η λεγόμενη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ, μια περιοχή που αναγνώρισε η Ρωσία πριν από την πλήρη εισβολή, αλλά είναι επίσης μέρος του οράματος του Βλαντιμίρ Πούτιν για τη «Novorossiya» (σ.σ.: «Ομοσπονδιακή Πολιτεία της Νέας Ρωσίας»*) - μια περιοχή που εκτείνεται ανατολική και νότια Ουκρανία κατά μήκος της ακτογραμμής της Μαύρης Θάλασσας που θεωρείται από τον Πούτιν ως «ιστορικά ρωσικά εδάφη».
Η κατάληψη της Μαριούπολης είναι επίσης μια τεράστια νίκη για την προπαγάνδα του Κρεμλίνου, η οποία απεικονίζει την Ουκρανία να κυβερνάται από τους Ναζί και τον πόλεμο ως «απο-ναζιστικοποίηση». Η πόλη υπήρξε βάση του τάγματος Αζόφ, μιας πρώην παραστρατιωτικής μονάδας με ρίζες σε ακροδεξιές και νεοναζιστικές ομάδες. Αν και αποτελούν το μικρότερο κλάσμα της εθνικής φρουράς της Ουκρανίας, η ρωσική προπαγάνδα ισχυρίστηκε ότι οι μαχητές του Αζόφ ήταν υπεύθυνοι για τις δολοφονίες αμάχων και τις καταστροφές στη Μαριούπολη.
*Η Ομοσπονδιακή Πολιτεία της Νέας Ρωσίας ήταν κράτος εν κράτει στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας. Ανακηρύχθηκε στις 22 Μαΐου του 2014 και θεμελιώθηκε στις 24 Μαΐου του ίδιου έτους, όταν οι ρωσόφωνοι αρχηγοί της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ υπέγραψαν σύμφωνο ένωσης των περιοχών τους.
Τον Μάιο του 2015 οι ηγέτες των δυο κρατών ανήγγειλαν τη διάλυση του κράτους.
Η Νέα Ρωσία ελέγχει τις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ ενώ έχει εδαφικές βλέψεις στις περιοχές του Χάρκοβο, Ντνιπροπετρόφσκ, Ζαπορίζια , Χερσώνoς, Μικολάιβ και Οδησσού στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας.
Η Νέα Ρωσία είναι μια ιστορική ονομασία η οποία χρησιμοποιούνταν την εποχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, του ρωσικού κράτους δηλαδή από το 1721 έως το 1917, για τα εδάφη της σημερινής ανατολικής Ουκρανίας. Τα εδάφη αυτά την σοβιετική περίοδο παραχωρήθηκαν στην Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.
