Η Μαρίν Λε Πεν, η ηγέτης της ακροδεξιάς που κάνει την τρίτη προσπάθεια να γίνει πρόεδρος της Γαλλίας, είχετην υποστήριξη των ψηφοφόρων που ήρθαν να την ακούσουν πρόσφατα στο Stiring-Wendel, μια πόλη που κάποτε ζούσε από εξόρυξη άνθρακα και πλέον αγωνίζεται να ξαναβρεί την ταυτότητά της.
Όπως αναφέρουν οι New York Times, έπειτα από μια ομιλία 40 λεπτών με επίκεντρο το αυξανόμενο κόστος ζωής, η Μαρίν Λε Πεν κατάφερε να κάνει αυτό που λίγοι από τους υποστηρικτές της θα μπορούσαν να είχαν προβλέψει μόλις πριν από μήνες: Να τους εντυπωσιάσει. Οι ψηφοφόροι που έτρεχαν έξω από το αμφιθέατρο μέχρι αργά το βράδυ μέσα στο κρύο, είπαν ότι έχει γίνει «λιγότερο ακραία», πιο «ώριμη» και «σίγουρη για τον εαυτό της», μέχρι και «προεδρική».
«Έχει μαλακώσει, είναι πιο συγκρατημένη, πιο ήρεμη, πιο γαλήνια», είπε ο Yohan Brun, 19 ετών, μαθητής που μεγάλωσε στο Stiring-Wendel και πήγε να ακούσει την κυρία Λε Πεν επειδή «ενδιαφερόταν περισσότερο για τον γαλλικό λαό από τους άλλους υποψηφίους».
Στις γαλλικές κάλπες της Κυριακής, οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι αυτές οι εκλογές θα είναι μια ρεβάνς της προηγούμενης: Θα φέρουν την κυρία Λε Πεν με τον Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στον δεύτερο γύρο της αναμέτρησης. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αυτή που φαίνεται να μετέχει στην αναμέτρηση είναι ακριβώς η ίδια κυρία Λε Πεν της προηγούμενης εποχής.
Η μεταμόφωση της Λε Πεν
Η Λε Πεν έχει ανανεώσει την εικόνα της από εκείνη που είχε στις προηγούμενες εκλογές πριν από πέντε χρόνια. Έχει εγκαταλείψει ορισμένες ιδέες που είχαν αποξενώσει μια κρίσιμη μάζα ψηφοφόρων. Έχει κρατήσει άλλα που πιστοποιούν τα ακροδεξιά διαπιστευτήριά της. Και έχει μετατοπίσει την έμφαση σε θέματα καθημερινότητας.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι έχει καθαρίσει συνειδητά τις «τραχιές» ακραίες θέσεις της προσωπικότητάς της σε μια προσπάθεια να κάνει τον εαυτό της να φαίνεται πιο προεδρικός και φιλικός προς τους ψηφοφόρους.
Η μεταμόρφωση είναι μέρος μιας μακράς στρατηγικής της κυρίας Λε Πεν για να «αποδαιμονοποιήσει» τον εαυτό της και το κόμμα της με τελικό στόχο να κερδίσει τη γαλλική Προεδρία. Παρότι η προσπάθεια παραμένει μη πειστική για πολλούς που τη θεωρούν «λύκο με ρούχα προβάτου», κατάφερε να της δώσει την άνοδο της τελευταίας στιγμής στις δημοσκοπήσεις πριν από τις εκλογές της Κυριακής, κάτι που προκαλεί ανησυχία στο στρατόπεδο του κ. Μακρόν.
«Η Μαρίν Λε Πεν φαίνεται πιο συμπαθητική από τον Εμανουέλ Μακρόν», είπε ο Πιερ Περσόν, βουλευτής του κόμματος του προέδρου, προσθέτοντας ότι ο ίδιος ανησυχεί πως θα μπορούσε να κερδίσει.
Η κυρία Λε Πεν είχε μάθει πώς να μιλάει απευθείας με τους Γάλλους της εργατικής τάξης, επιδεικνύοντας μια απλή ζωή, όχι και τόσο διαφορετική από τη ζωή των δικών της υποστηρικτών, διαπιστώνει ο Ζαν-Υβ Καμύ, διευθυντής του Παρατηρητηρίου Ριζοσπαστικής Πολιτικής, που παρακολουθεί στενά τις αλλαγές στο κόμμα της κυρίας Λε Πεν.
«Το ερώτημα είναι αν ακούγεται ψεύτικη ή αληθινή», είπε ο κ. Καμύ. «Και για μένα, ακούγεται αληθινή». Και έχει πείσει και μερικούς ψηφοφόρους.
«Πολλοί άνθρωποι φοβούνται όταν τους λένε να εγκαταλείψουν την Ευρώπη», είπε ο Kurt Mehlinger, πρώην ανθρακωρύχος που παρακολούθησε τη συγκέντρωση με τη σύζυγό του, Christiane Mehlinger, αναφερόμενος στις προηγούμενες προτάσεις της κυρίας Λεπέν να εγκαταλείψει την ευρωζώνη, τις οποίες απέρριψε πριν από λίγα χρόνια. «Είμαστε πιο άνετα με την τρέχουσα πλατφόρμα της», σημείωσε.
Η αντίληψη της εικόνας της Μαρίν Λε Πεν αναμφίβολα βοηθήθηκε από το κοντράστ με τον Éric Zemmour, έναν τηλεοπτικό ειδήμονα και αντίπαλο στην κούρσα: Κατάφερε να την ξεπεράσει στην άκρα δεξιά, όπου πριν λίγοι πίστεψαν ότι υπήρχε χώρος για πολιτικούς που επιδιώκουν να εισέλθουν στο mainstream σκηνικό.
Οι ύμνοι στον Πούτιν
Επίσης, έχει λειτουργήσει και ως «αλεξικέραυνο» για τους ύμνους της ακροδεξιάς στο παρελθόν προς τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας, επιτρέποντας στην Μαρίν Λε Πεν να επανατοποθετηθεί και να εμφανίζεται σταθερά κατά της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία αλλά και συμπαθής στους πρόσφυγες που έρχονται από τον πόλεμο.
Αυτή η αντιπαράθεση έκανε την κυρία Λεπέν να εμφανίζεται ως η πιο ευπαρουσίαστη και αποδεκτή ακροδεξιά υποψήφια, αν και δεν είναι ξεκάθαρο ότι στην πραγματικότητα είναι πολλά αυτά τους χωρίζουν.
Η κυρία Λεπέν εγκατέλειψε την αντίθεσή της στη διπλή υπηκοότητα, μια βασική θέση της ακροδεξιάς επί σειρά ετών. Αλλά εξακολουθεί να θέλει να κάνει πιο δύσκολη τη διαδικασία να γίνει κάποια Γαλλίδα και θέλει να περιορίσει τις κοινωνικές υπηρεσίες μόνο για τους Γάλλους. Θέλει να μειώσει τους φόρους για τους Γάλλους περικόπτοντας τις υπηρεσίες στους μετανάστες. Θέλει να καταστήσει παράνομο για τους Μουσουλμάνους να φορούν μαντίλια ή άλλο κάλυμμα προσώπου δημοσίως, παρόλο που πρόσφατα στην προεκλογική περίοδο έβγαλε selfie με έναν έφηβο που φορούσε ένα.
«Προσπαθεί να διευρύνει την εκλογική της βάση διατηρώντας τον πυρήνα του προγράμματός της», διαπιστώνει ο κ. Καμύ.
Ωστόσο, οι αλλαγές σηματοδοτούν κάποια εξέλιξη για την κυρία Λε Πεν και το κόμμα της, το οποίο είχε από καιρό ταυτιστεί με τον πατέρα της, Ζαν-Μαρί Λεπέν , έναν αντισημιτικό του οποίου η πολιτική διαμορφώθηκε από την εποχή του πολέμου και την αποικιακή ιστορία της Γαλλίας.
Ακόμη και πριν από τις τελευταίες εκλογές, τις οποίες η κυρία Λε Πεν έχασε με 34% έναντι 66% του κ. Μακρόν, έδιωξε τον πατέρα της από το κόμμα, στη συνέχεια το ονόμασε Εθνικό Μέτωπο και αργότερα το μετονόμασε σε Εθνική Συσπείρωση. Αμέσως μετά την ήττα της το 2017 , η κυρία Λε Πεν και οι στενοί συνεργάτες της άρχισαν να εργάζονται για να αλλάξουν την εικόνα της, για να διευρύνουν την απήχησή της, σημειώνει ο Philippe Olivier, ειδικός σύμβουλος της κ. Λε Πεν και του κουνιάδου της.
Η αλλαγή της εικόνας
Τότε, τη θεωρούσαν μια «πολεμική μηχανή», «ταύρος που τρέχει κατά μέτωπο», «ιδεολόγο», «όχι πολύ ανθρώπινη» και ενεργούσε σύμφωνα με την «πολιτική λογική», σημειώνει ο κ. Ολιβιέ. Και πάντα αρνιόταν να μιλήσει για την ιδιωτική της ζωή γιατί ένιωθε ότι αυτή και τα αδέρφια της είχαν υποφέρει προσωπικά από την πολιτική καριέρα του πατέρα τους.
«Ήταν επιφυλακτική», αναφέρει ο κ. Ολιβιέ, προσθέτοντας ότι πριν από την πρόσφατη ομιλία στην οποία μίλησε για τον εαυτό της, είπε ότι «το σκεφτόταν όλη μέρα».
Πρόσφατα μίλησε για την τραυματική εμπειρία από τη βομβιστική επίθεση με πολιτικά κίνητρα στο σπίτι της όταν ήταν παιδί στο Παρίσι, της απώλειας φίλων των οποίων οι γονείς φοβήθηκαν να τους αφήνουν να παίζουν με μια Λε Πεν, ότι δεν κατάφερε να συνεχίσει τη νομική της καριέρα λόγω του «ραδιενεργού» ονόματός της.
Η κυρία Λε Πεν έχει επίσης μιλήσει για την αγάπη της για τις γάτες, τις οποίες έχει. Το φθινόπωρο, έδωσε μια τηλεοπτική συνέντευξη όπως η Όπρα στο σπίτι της, συνοδευόμενη από τις γάτες της και τον συγκάτοικό της, έναν παιδικό της φίλο. Η μητέρα της, με την οποία ήταν αποξενωμένη για 15 χρόνια, μίλησε με συγκίνηση για την κόρη της.
Κέρδισε θετικές κριτικές τον περασμένο μήνα για τη συμμετοχή της σε μια δημοφιλή πολιτική και ψυχαγωγική εκπομπή. Έδειχνε άνετα, αποκαλύπτοντας μάλιστα ότι δεν είναι σε σχέση τα τελευταία τρία χρόνια και, ως πρόεδρος, θα μείνει στο παλάτι των Ηλυσίων μόνο με τις γάτες της.
Η πόλη - ακροδεξιό προπύργιο
Για τους ψηφοφόρους στο Stiring-Wendel, την πόλη των 12.000 κατοίκων στα σύνορα με τη Γερμανία, οι προτάσεις της κυρίας Λε Πεν για μείωση φόρων στην ενέργεια και σκληρή αντιμετώπιση της εγκληματικότητας ακούστηκαν ωραίες.
Η πόλη έγινε ένα ακροδεξιό προπύργιο αφού άρχισαν να κλείνουν τα ορυχεία στην περιοχή πριν από μια γενιά. Οι άνθρωποι μιλούν για τη ζωή πριν και μετά τα ορυχεία: για τους νέους που έφυγαν, τους απολυμένους ανθρακωρύχους και τους πρόωρους θανάτους, για τον κεντρικό εμπορικό δρόμο της πόλης, όπου το τελευταίο βιβλιοπωλείο έκλεισε πρόσφατα…
«Βλέπετε, κάθε δύο ή τρία καταστήματα, υπάρχει μια βιτρίνα που είναι κλειστή», είπε στο κέντρο της πόλης ο Ολιβιέ Φέγκελ, ένας 55χρονος οδηγός φορτηγού του οποίου ο πατέρας ήταν ανθρακωρύχος.
Στο κατάστημά της για την περιποίηση κατοικίδιων ζώων, η Karine Barth είπε ότι η επιχείρησή της δυσκολεύεται τον τελευταίο καιρό λόγω της αύξησης των τιμών των καυσίμων. «Θα έφερνε την τάξη στη χώρα», είπε η κυρία Barth, 43, καθώς ξύριζε ένα Pomeranian.
«Υπάρχουν πάρα πολλοί ξένοι στη χώρα μας», συμπλήρωσε.
Η έμφαση που έδωσε η κυρία Λε Πεν σε οικονομικά θέματα καθημερινότητας ήταν ένα παιχνίδι που απέδωσε καρπούς. Ο Ρόμπερτ Μενάρ, ένας ακροδεξιός δήμαρχος που υποστηρίζει την κυρία Λε Πεν και γνωρίζεται εδώ και χρόνια με τον κ. Ζεμούρ, είπε ότι είχε δείπνο φέτος με την κυρία Λε Πεν, όταν τα νούμερα για αυτή στις δημοσκοπήσεις έπεφταν κατακόρυφα.
«Φυσικά, ανησυχούσε», θυμάται ο κ. Ménard, προσθέτοντας ότι ορισμένοι από τους συνεργάτες της, την προέτρεπαν να αντιγράψει τη σκληρή γραμμή του κ. Zemmour για τη μετανάστευση και το έγκλημα.
Ο κ. Ménard είπε ότι αγνόησε τις συμβουλές και αποφάσισε να επιμείνει στα οικονομικά θέματα καθημερινότητας.
Επέμενε στο κόστος ζωής και «της βγήκε»
Η απόφαση της κ. Λεπέν να επιμείνει στην οικονομία, το αυξανόμενο κόστος ζωής και την αποδυνάμωση της αγοραστικής δύναμης των ψηφοφόρων αποδείχθηκε σωστή καθώς οι τιμές των καυσίμων και άλλων προϊόντων αυξήθηκαν με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Θα είμαι ο πρόεδρος της πραγματικής ζωής και, πάνω απ' όλα, της αγοραστικής σας δύναμης», είπε η κ. Λεπέν εισπράττοντας δυνατά χειροκροτήματα στην Stiring-Wendel.
Ενδεικτικά, όμως, το πιο δυνατό χειροκρότημα ήρθε μετά τις επιθέσεις που έκανε σε αυτό που περιέγραψε ως «άναρχη μετανάστευση» που «τροφοδοτεί το έγκλημα και καταστρέφει τις κοινωνικές μας υπηρεσίες», καθώς και θέτει τη Γαλλία σε κίνδυνο «εσωτερικής απόσχισης και εμφυλίου διχόνοιας».
«Ένας ξένος που έρχεται στο σπίτι μας δεν θα εκμεταλλευτεί τη φιλοξενία μας και θα σεβαστεί τους Γάλλους», είπε.
Για τον Vincent Vullo, έναν υποστηρικτή του Macron που είχε έρθει για να ακούσει την Μαρίν Λε Πεν, αυτά τα λόγια είναι «καθαρός, σκληροπυρηνικός ρατσισμός» και επιπλέον είναι η απόδειξη ότι δεν είχε αλλάξει πραγματικά.
«Είναι ψεύτρα - θέλει να πιστέψουμε ότι έχει κατασταλάξει και ότι είναι πιο μετριοπαθής και λιγότερο ρατσίστρια από πριν», είπε ο 62χρονος κ. Vullo. «Απλώς προσπαθεί να μπει στον δεύτερο γύρο».
Αλλά επιστρέφοντας στο κόστος ζωής, η κ. Λε Πεν υπενθύμισε στο κοινό ότι όταν το έκανε δημόσια προτεραιότητά της από το φθινόπωρο, ορισμένοι αντιμετώπισαν το θέμα με σαρκασμό. Ο κ. Μακρόν, είπε, ήταν αιχμάλωτος παγκοσμιοποιημένων ελίτ όπως η McKinsey και άλλων ακριβοπληρωμένων, πολιτικά ακαταλόγιστων συμβούλων.
«Ο λαός πρέπει να ξεσηκωθεί ενάντια στο μπλοκ των ελίτ, ενάντια στην ολιγαρχία που προσωποποιεί ο Εμανουέλ Μακρόν», είπε, προσθέτοντας: «Θα νικήσουμε».