Ένα νέο κύμα αποκομμουνιστικοποίησης και απορωσοποίησης ξεκίνησε στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του πολέμου με τη Ρωσία, κάτι για το οποίο είχε μιλήσει και ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι από τα τέλη Μαρτίου.
«Η ίδια η Ρωσία κάνει τα πάντα για να γίνει η απομυθοποίηση στο έδαφος του κράτους μας. Το κάνεις σε μια γενιά και για πάντα», δήλωσε, λέγοντας ότι τώρα οι ίδιοι οι Ουκρανοί θα εγκαταλείψουν, κατά τη γνώμη του, τη ρωσική γλώσσα, επειδή οι ομιλητές της διεξάγουν πόλεμο εναντίον των πολιτών της Ουκρανίας.
Αλλά η διαδικασία επεκτάθηκε ακόμη περισσότερο από την ίδια τη γλώσσα. Η μετονομασία δρόμων και η κατεδάφιση μνημείων του σοβιετικού στρατού και των Ρώσων συγγραφέων έχει αποκτήσει νέα δυναμική σε διάφορες πόλεις. Και ειδικά για τον Πούσκιν, οι προτομές του οποίου υπάρχουν ακόμη πολλές στην Ουκρανία.
Ο συγγραφέας του "Ευγένιου Ονέγκιν" δεν επλήγει από αποκομμουνιστικοποίηση για προφανείς λόγους. Αλλά τώρα, σε ένα κύμα αντιρωσικών διαθέσεων, τα μνημεία του έχουν απομακρυνθεί μαζικά.
{https://twitter.com/ibuEn1GSQ7kLeyE/status/1512724656561741824?s=20&t=mwc0Igmg8YyPXf4IJp8gAA}
Σε αντίθεση με τον αγώνα κατά του κομμουνισμού, η απορωσοποίηση δεν ρυθμίζεται ακόμη από κανέναν νόμο. Ωστόσο, ήδη γίνονται προτάσεις σε νομοθετικό επίπεδο για την απαγόρευση της χρήσης τοπωνυμίων που συνδέονται με τη Ρωσία.
Η απορωσοποίηση δεν ισχύει μόνο για τον ίδιο τον ρωσικό πολιτισμό, αλλά και για τη σοβιετική περίοδο. Σύμφωνα με αυτό, τα σύμβολα της ΕΣΣΔ δεν αγγίχτηκαν κατά την αποκομμουνιστικοποίηση, επειδή δεν εξυμνούσαν άμεσα τον κομμουνισμό και δεν υπάγονταν στο νόμο για την καταπολέμηση της κληρονομιάς των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Όπως για παράδειγμα, τα σοβιετικά μνημεία από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όμως τώρα σε αρκετές πόλεις «αποσύρονται» τα σοβιετικά μνημεία από πλατείες και πάρκα. Για παράδειγμα, στην πόλη Στρίι της περιφέρειας Λβιβ το μνημείο ενός σοβιετικού στρατιώτη απομακρύνθηκε από την πλατεία Ρινόκ.
«Θα υπάρχει συνέχεια. Ας μην αφήσουμε κανένα ίχνος του κομμουνιστικού καθεστώτος», ανέφερε το δημοτικό συμβούλιο του Στρίι σε ανακοίνωσή του σχετικά με την αποξήλωση του μνημείου του σοβιετικού πολεμιστή.
Στο Μουκάτσεβο, η εκτελεστική επιτροπή του δημοτικού συμβουλίου διέταξε την αποσυναρμολόγηση ενός σοβιετικού μνημειακού άρματος T-34 που ήταν εγκατεστημένο στην οδό Μίρα 3.
Ούτε οι σταθμοί του μετρό μένουν στο απυρόβλητο με τον επικεφαλής του μετρό του Κιέβου Βίκτορ Μπραγίνσκι να απευθύνεται στον Δήμαρχο Κλίτσκο να μετονομάσειο πέντε σταθμούς.
«Ο λαός μας βρίσκει καταφύγιο στη φιλία των λαών, ενώ αυτή η λεγόμενη φιλία των λαών σκοτώνει τους συμπατριώτες τους, τους γείτονες, τους συγγενείς τους και καταστρέφει τη χώρα μας. Δεν μπορεί να υπάρχει τέτοιο πράγμα» έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα.
Στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν προτάσεις για την απαγόρευση της μελέτης της ρωσικής γλώσσας στα σχολεία και της αναπαραγωγής ρωσικής μουσικής, ενώ προτείνεται επίσης η μετονομασία οδών και οικισμών.
Οι βουλευτές προτείνουν την απαγόρευση της ρωσικής μουσικής στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Το αντίστοιχο σχέδιο νόμου αριθ. 7273 κατατέθηκε στο κοινοβούλιο. Λέγεται ότι οι περιορισμοί προτείνεται να εισαχθούν πριν απελευθερωθούν όλα τα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη.
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, η απαγόρευση της ρωσικής μουσικής θα πρέπει να ισχύει και για την εκτέλεσή της από Ρώσους πολίτες και κατοίκους. Τέτοια κομμάτια δεν θα ακουστούν, στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, σε χώρους διασκέδασης, στις δημόσιες μεταφορές (δημόσιοι και ιδιωτικοί μεταφορείς), σε εκπαιδευτικά, πολιτιστικά και ψυχαγωγικά ιδρύματα, σε ξενοδοχεία και εστιατόρια, κινηματογράφους και δημόσιους χώρους.
Επίσης το ουκρανικό κοινοβούλιο πρότεινε να απαγορευτούν όλα τα ονόματα πόλεων, δρόμων και άλλων τοπωνυμίων που συνδέονται με τη Ρωσία και τους Ρώσους (συμπεριλαμβανομένων ποιητών και συγγραφέων).
Το σχέδιο νόμου αριθ. 7253 καταχωρίστηκε στις 5 Απριλίου και προτείνει την αλλαγή του νόμου της Ουκρανίας "Περί γεωγραφικών ονομασιών". Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, πρόκειται να πραγματοποιηθεί μια "αποαποικιοποίηση" των τοπωνυμίων. Με άλλα λόγια, τόσο η οδός Πούσκιν όσο και η πλατεία Λέοντα Τολστόι θα πρέπει να μετονομαστούν, σύμφωνα με το νομοσχέδιο.
Τέλος, σχετικά με τη ρωσική γλώσσα, την οποία ο Ζελένσκι ανέφερε στο πλαίσιο της απομυθοποίησης, στο Ζιτομίρ, οι μαθητές μπορούν να σταματήσουν να μαθαίνουν ρωσικά από το νέο ακαδημαϊκό έτος, σύμφωνα με τον δήμαρχο του Ζιτομίρ, Σεργκέι Σουκχόμλιν.
«Θέλω ακόμη να βεβαιωθώ ότι από την 1η Σεπτεμβρίου δεν θα έχουμε πλέον μαθήματα στα σχολεία μας για την εκμάθηση της ρωσικής γλώσσας. Βλέπουμε ότι τα παιδιά μας δεν θα χρειάζονται αυτή τη γλώσσα για άλλα 20-30 χρόνια», δήλωσε ο δήμαρχος. Μια απόφαση όμως που μπορεί να πάρει μόνο το Υπουργείο Παιδείας.
Πάντως σε κοινωνιολογική έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2017 στην πρωτεύουσα Κίεβο με το ερώτημα «ποια γλώσσα χρησιμοποιείτε στην καθημερινή ζωή;» οι απαντήσεις των κατοίκων του Κίεβου δήλωσαν, "Κυρίως Ρωσικά” 52%, "Ρωσικά και Ουκρανικά” ισόποσα 32%, "κυρίως Ουκρανικά" 14% και "αποκλειστικά Ουκρανικά 3%”.
Θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν αποφασιστεί να αλλάξουν και τα επίθετα ή τα ονόματα που έχουν οι Ουκρανοί πολίτες στην προσπάθεια της απορωσοποίησης.