Μια διαρροή δεδομένων αποκαλύπτει το μέγεθος και την έκταση των ξένων επενδύσεων στο Ντουμπάι, ένα από τα πιο αδιαφανή χρηματοοικονομικά κέντρα στον πλανήτη, ιδιαίτερα σε πολυτελή ακίνητα.
Με τις τεχνητές παραλίες του, τους ουρανοξύστες και τα χιονοδρομικά θέρετρα στη μέση της ερήμου, το Ντουμπάι εμφανίζεται ως ένας επίγειος παράδεισος για τους πλούσιους του κόσμου. Αλλά το πιο εντυπωσιακό από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι επίσης ένα από τα πιο αδιαφανή οικονομικά κέντρα στον πλανήτη, ένας προορισμός για παράνομα ή ύποπτα χρήματα.
Από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, υπάρχει ο φόβος ότι οι Ρώσοι ολιγάρχες μεταφέρουν τις περιουσίες τους εκεί για να γλιτώσουν από τις κυρώσεις. Στις αρχές Μαρτίου, ο παγκόσμιος οργανισμός καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (FATF), τοποθέτησε το Ντουμπάι στη «γκρίζα λίστα» των κρατών που ζητήθηκαν να καλύψουν τα κενά τους στον αγώνα κατά του βρώμικου χρήματος. Στο στόχαστρο βρέυθηκαν: οικονομικά, αλλά και πολυτελή ακίνητα, ένας σημαντικός φορέας ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, τον οποίο καλύπτει ένα… πέπλο μυστηρίου.
Ένας φόβος που επιβεβαιώθηκε σήμερα από μια βάση δεδομένων στην οποία είχε πρόσβαση η «Le Monde», αποκαλύπτοντας την ταυτότητα 274.000 ιδιοκτητών οι οποίοι είχαν 800.000 ακίνητα που βρίσκονται στο Ντουμπάι.
Αποκτήθηκε από το Κέντρο Προηγμένων Αμυντικών Μελετών (C4ADS), το οποίο στελεχώνουν πρώην Αμερικανοί αξιωματικοί και ακαδημαϊκοί, ερευνά εγκλήματα και διεθνείς συγκρούσεις. Αυτά τα αδημοσίευτα δεδομένα, με ημερομηνία 2020, χρησίμευσαν ως βάση για τη συνεργασία με το «Dubai Uncovered».
Ανώτεροι Ρώσοι πολιτικοί
Αυτή η βάση δεδομένων, μέχρι στιγμής είναι απρόσιτη στο ευρύ κοινό, στον Τύπο και τους ερευνητές, αλλά σύμφωνα με όσα έχουν ειπωθεί εκθέτει την πιο… σκοτεινή πλευρά του Ντουμπάι. Στην λίστα των ιδιοκτητών ακινήτων, δεν υπάρχουν μόνο επιχειρηματίες, αλλά υπάρχει επίσης μεγάλος αριθμός ατόμων που εμπλέκονται σε εγκληματικές δραστηριότητες (π.χ. απάτη, διαφθορά, διακίνηση ναρκωτικών κ.λπ.), που στοχεύουν δικαστικές έρευνες ή υπόκεινται σε διεθνείς κυρώσεις.
Τα παραπάνω είναι αρκετά για να ενισχύσουν την… κακή φήμη του εμιράτου, το όνομα του οποίου αναφέρεται τακτικά σε μεγάλες υποθέσεις ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, όπου άτομα με παράνομες ενέργειες στο ιστορικό τους βρίσκουν καταφύγιο με την ελπίδα να γλιτώσουν την σύλληψη.
Το έργο της ερευνητικής κοινοπραξίας Organed Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP), εταίρου στην έρευνα, κατέστησε δυνατό τον εντοπισμό δύο υψηλόβαθμων Ρώσων πολιτικών, που στοχοποιήθηκαν από διεθνείς κυρώσεις.
Το προφίλ των Ρώσων που βρίσκονται στην… λίστα
Ο πρώτος, ο Αλεξάντερ Μποροντάι, είναι γνωστό ότι ήταν για λίγο, το 2014, ο «Πρωθυπουργός» της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ», που αυτοανακηρύχτηκε από φιλορώσους αυτονομιστές στο πλαίσιο της σύγκρουσης στην ανατολική Ουκρανία.
Στη συνέχεια εξελέγη βουλευτής της Δούμας το 2021. Κατά τη διάρκεια της ταχείας ανόδου του στη ρωσική πολιτική σκηνή απέκτησε ένα μεγάλο διαμέρισμα στο πολυτελές συγκρότημα κατοικιών «Grandeur Residences-Maurya», που βρίσκεται στο Palm Jumeirah, το εμβληματικό τεχνητό νησί στο το σχήμα ενός φοίνικα. Ο χώρος διαθέτει πισίνες, εστιατόρια, ελικοδρόμιο, γήπεδο τένις, καθώς και υπηρεσία ενεργού ασφαλείας όλο το 24ωρο.
Λιγότερο από 3 χιλιόμετρα μακριά, στη μαρίνα, ένα πιο λιτό διαμέρισμα 109 τετραγωνικών μέτρων, αξίας 430.000 δολαρίων (409.000 ευρώ), ανήκει στον συνάδελφό του βουλευτή Roman Liabikhov, που εξελέγη με την ετικέτα του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος το 2021.
Σύμφωνα με πληροφορίες από την… διαρροή, οι δύο άνδρες συνεννοούνται με γνωστούς ολιγάρχες: Αρχικά τον Ruslan Baïsarov, έναν Ρώσο επιχειρηματία κοντά στον Ramzan Kadyrov, τον Τσετσένο δικτάτορα υπό κυρώσεις που παρείχε στρατιώτες και στρατιωτικούς πόρους στη Ρωσία για την εισβολή στη χώρα. Και τον Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, ο πλούσιος ολιγάρχης με περιουσία και αμφιλεγόμενες μεθόδους, με κυπριακό διαβατήριο και με έδρα το Μονακό, όπου είναι ο πλειοψηφικός μέτοχος και πρόεδρος του ποδοσφαιρικού συλλόγου της χώρας (AS Monaco).
Ο Baisarov είναι ιδιοκτήτης τουλάχιστον έξι ακινήτων στο Ντουμπάι, αξίας περίπου 8,5 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ ο κ. Ριμπολόβλεφ είναι ιδιοκτήτης μιας παραθαλάσσιας βίλας στο Palm Jumeirah, αξίας άνω των 3,5 εκατομμυρίων δολαρίων. δολάρια.
Συνολικά, περισσότερα από εκατό μέλη της ρωσικής πολιτικής ελίτ, δημόσιοι υπάλληλοι και επιχειρηματίες κοντά στο Κρεμλίνο, διαθέτουν ακίνητα στο εμιράτο. Ένα φαινόμενο που είναι πιθανό να αυξηθεί, δεδομένης της ουδετερότητας που επιδεικνύουν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα απέναντι στη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και την άρνησή τους να εφαρμόσουν τις κυρώσεις που ψήφισε η Δύση.
Όμως τα ρωσικά χρήματα δεν είναι τα μόνα που επενδύονται μαζικά σε αυτό το μεγάλο οικονομικό κέντρο της Μέσης Ανατολής και εγείρουν ερωτήματα. Αρκετοί Ευρωπαίοι που εμπλέκονται σε υποθέσεις νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και διαφθοράς εμφανίζονται επίσης στους φακέλους του «Dubai Uncovered».
Στην συγκεκριμένη λίστα εντοπίζεται το όνομα του Ντανιέλ Κίναχαν, ο Ιρλανδός πρώην promoter του μποξ που τώρα είναι ύποπτος για διακίνηση κοκαΐνης και ανήκει σε μια διεθνή εγκληματική οργάνωση. Κατά τη φυγή στο Ντουμπάι ο άνδρας βρίσκεται στα ραντάρ της Europol.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν παγώσει τα περιουσιακά στοιχεία των συνεργών του και έχουν δεσμευτεί έως και 5 εκατομμύρια δολάρια για πληροφορίες που θα οδηγήσουν στη σύλληψή του ή στο πάγωμα των περιουσιακών του στοιχείων. Στη διαρροή δεδομένων, ο Κίναχαν αναφέρεται ως ιδιοκτήτης γραφείου 115 τετραγωνικών μέτρων, που βρίσκεται στον πύργο Jumeirah Bay X3, που αποκτήθηκε μεταξύ της Άνοιξης του 2017 και του Ιανουαρίου 2018.
Αναδύονται επίσης και άλλα προφίλ, όπως ο Τσέχος Tibor Bokor, εκτελεστικός διευθυντής ενός εκτελεστικού διευθυντή εταιρίας κρυπτονομισμάτων, ο οποίος έχει τρία διαμερίσματα στο Ντουμπάι, ο πρώην Σλοβάκος δικηγόρος και επιχειρηματίας Miroslav Vyboh, καταζητούμενος για διαφθορά. Έχει ένα διαμέρισμα 2,7 εκατομμυρίων δολαρίων στο εμιράτο. Ερωτηθείς, ο Vyboh επιβεβαίωσε, μέσω του δικηγόρου του, ότι όντως ήταν ιδιοκτήτης διαμερίσματος στο Ντουμπάι, που αποκτήθηκε το 2017, αλλά ότι δεν σκόπευε ποτέ να ζήσει εκεί και ότι αυτή τη στιγμή ψάχνει να το μεταπωλήσει.
Σε αυτή τη λίστα προστέθηκαν τα ονόματα πολλών υπόπτων που εμπλέκονται στην απάτη «Cum-Ex», μια διεθνή απάτη που αποκαλύφθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 2010, η οποία έβλαψε τα δημόσια οικονομικά πολλών ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Γερμανία, η Δανία, το Βέλγιο και η Γαλλία.
Ανοίγοντας διάπλατα τις πύλες του για άτομα από όλο τον κόσμο, γίνεται το Ντουμπάι καταφύγιο για εγκληματίες; «Το Ντουμπάι έχει μια προσέγγιση για τις επιχειρηματικές και χρηματοοικονομικές ρυθμίσεις, καθώς και για το ξένο οικονομικό έγκλημα, που σημαίνει ότι δεν κάνει ερωτήσεις και δεν βλέπει κανένα κακό», έγραψε η ΜΚΟ Tax Justice Network, το 2020.
Κατόπιν αιτήματος των εταίρων της έρευνας, η κυβέρνηση του Ντουμπάι υποστήριξε ότι «τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εφαρμόζουν ένα σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο είναι σύμφωνο με τους διεθνείς νόμους και τα πρότυπα που στοχεύουν στην καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος». Οι περισσότερες από τις προσωπικότητες που αναφέρονται στο άρθρο δεν ανταποκρίθηκαν στα αιτήματα της κοινοπραξίας.
Ένας φορολογικός παράδεισος
Η άνευ προηγουμένου «ακτινογραφία» της ακίνητης περιουσίας του Ντουμπάι, που παραδόθηκε από την έρευνα «Dubai Uncovered», απαντά σε ένα ερώτημα που έχει παραμείνει αναπάντητο μέχρι τώρα: ποιος επενδύει τι και πόσα στο εμιράτο, ένας καθαρός φορολογικός παράδεισος όπου υπάρχει ούτε φόρος εισοδήματος και κεφαλαίου ούτε φόρος επιχειρήσεων;
Τα κτηματολογικά δεδομένα που ελήφθησαν από το C4ADS καθιστούν δυνατή την εκτίμηση τουλάχιστον 146 δισεκατομμυρίων δολαρίων της αξίας της ακίνητης περιουσίας που κατέχουν αλλοδαποί στο Ντουμπάι – ένα θεόρατο ποσό που αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τρίτο της αγοράς ακινήτων στο βασίλειο.
Σύμφωνα με τον υπολογισμό των οικονομολόγων που ειδικεύονται στην υπεράκτια χρηματοδότηση Gabriel Zucman και Annette Alstadsæter, τουλάχιστον το 27% των ακινήτων που είναι εισηγμένα στο Ντουμπάι ανήκουν σε ξένους. Ενώ το 7% των ιδιοκτητών που αναφέρονται στο κτηματολόγιο δεν μπορούσαν να συνδεθούν με εθνικότητα.
Αυτά τα κολοσσιαία ποσά καθιστούν το εμιράτο των μόλις 3.885 τετραγωνικών χιλιομέτρων και των 3,3 εκατομμυρίων κατοίκων ένα από τα μεγαλύτερα υπεράκτια κτηματομεσιτικά κέντρα στον πλανήτη. Αυτό το ποσό είναι πράγματι διπλάσιο από την αξία των διαμερισμάτων και κατοικιών του Λονδίνου.
«Είναι η πρώτη φορά που έχουμε τόσο λεπτομερείς πληροφορίες για τον πλούτο των υπεράκτιων ακινήτων», λέει ο Zucman – έχει εργαστεί στο παρελθόν στα φορολογικά σκάνδαλα «SwissLeaks» ή «Panama Papers», τα οποία από την πλευρά τους βασίζονταν σε λογαριασμούς που κρύβονταν σε φορολογικοί παράδεισοι πίσω από εταιρείες-μπροστινές εταιρείες.
«Ο κίνδυνος είναι ότι τα ακίνητα στο Ντουμπάι αντικαθιστούν τον λογαριασμό στην Ελβετία ως στρατηγική φοροδιαφυγής ή απόκρυψης πλούτου», τόνσε ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ.
Εάν ορισμένες εθνικότητες υπερεκπροσωπούνται μεταξύ των ιδιοκτητών ακινήτων στο Ντουμπάι (όπως οι Ινδοί υπήκοοι, οι οποίοι συγκεντρώνουν το 20% της συνολικής περιουσίας που ανήκουν σε αλλοδαπούς), οι Ευρωπαίοι δεν μένουν έξω. Από αυτή τη διαρροή πληροφοριών προκύπτουν, για παράδειγμα, 3.256 Γάλλοι (αθλητές, επιχειρηματίες, εύποροι κ.λπ.), που κατέχουν κάτι λιγότερο από 5.000 ακίνητα, μέσης αξίας 400.000 δολαρίων.
Είναι αδύνατο να πούμε, βάσει αυτής της διαρροής δεδομένων, εάν τα χρήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την επένδυση, θα μπορούσαν να είχαν απαλλαγεί από τον φόρο στη Γαλλία ή εάν τα αγαθά που υπόκεινται στον φόρο ακίνητης περιουσίας έχουν δηλωθεί ή όχι από κατοίκους της Γαλλίας.