Στη Θεσσαλονίκη στρέφονται τα βλέμματα την Παρασκευή 10 Ιουνίου, όπου θα συναντηθούν οι ηγέτες των χωρών της Διαδικασίας Συνεργασίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, σε μια περίοδο όπου η ενσωμάτωση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, φαντάζει ως μονόδρομος για την ΕΕ.
Λίγες ώρες μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής της πρωτοβουλίας «Ανοιχτά Βαλκάνια» που πραγματοποιήθηκε στην Οχρίδα της Βόρειας Μακεδονίας την Τετάρτη 8 Ιουνίου, η διευρυμένη Σύνοδος της Θεσσαλονίκης μπορεί και θα έπρεπε να αποτελέσει εφαλτήριο για εντατικοποίηση των προσπαθειών για την ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ.
Ο πόλεμος που μπήκε όχι και τόσο απρόσμενα στην Ευρώπη με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αναβίωσε μνήμες ενός άλλου πολέμου, που ξεθώριασε δυστυχώς στις μνήμες των Ευρωπαίων. Εκείνον τον πόλεμο που τύλιξε στις φλόγες την πρώην Γιουγκοσλαβία, μετά την διάλυση της από ευρωπαϊκά χέρια.
Ένας πόλεμος που ακόμα παραμένει ζωντανός στις μνήμες των Κροατών, των Βόσνιων, των Σέρβων, των Κοσοβάρων, των Αλβανών και των Βορειομακεδόνων. Μνήμες που οι ευρωπαϊκές υποσχέσεις για ένταξη των πρώην Γιουγκοσλαβικών Δημοκρατιών στην Ένωση παραμένουν υποσχέσεις. Μόνο η Σλοβενία και η Κροατία κατάφεραν, ελέω Γερμανίας και των δορυφόρων της να εισέλθουν στην ΕΕ, ενώ οι άλλες πέντε συν την Αλβανία είναι στην αναμονή.
Όσον αφορά τις ανατολικές Βαλκανικές χώρες, Ρουμανία και Βουλγαρία, έγιναν δεκτές μετά βαΐων και κλάδων, καθώς ήταν στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας και η επέκταση της ΕΕ κατ’ εντολήν του ΝΑΤΟ στην περιοχή ήταν προτεραιότητα.
Η άλλη χώρα της SEECP η Τουρκία, παραμένει στον προθάλαμο της ΕΕ για πάνω από δυο δεκαετίες, έχοντας όμως τελείως διαφορετικό status παγκοσμίως από τις λοιπές χώρες της περιοχής. Επιπλέον η Τουρκία έχει σημαντικό ρόλο στην περιοχή των Βαλκανίων ως «κληρονομιά» της οθωμανικής αυτοκρατορίας
Το 1999, η ΕΕ δρομολόγησε τη Διαδικασία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΔΣΣ), ένα πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της περιοχής, καθώς και το Σύμφωνο Σταθερότητας, μια ευρύτερη πρωτοβουλία που περιλάμβανε όλους τους βασικούς διεθνείς παράγοντες. Το 2008, το Σύμφωνο Σταθερότητας αντικαταστάθηκε από το Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας. Το 2003, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης επιβεβαίωσε ότι όλες οι χώρες της ΔΣΣ ήταν εν δυνάμει υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ. Αυτή η «ευρωπαϊκή προοπτική» επιβεβαιώθηκε εκ νέου στη στρατηγική της Επιτροπής για τα Δυτικά Βαλκάνια, του Φεβρουαρίου 2018, και στις διακηρύξεις μετά τις διαδοχικές συνόδους κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων.
Σερβία και Μαυροβούνιο απέκτησαν καθεστώς υποψήφιας χώρας, το 2012 και 2010 αντίστοιχα. Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία είναι στην αναμονή για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων αλλά λόγω του βέτο της Σόφιας προς τα Σκόπια η διαδικασία έχει παγώσει και για τις δυο χώρες.
Βοσνία Ερζεγοβίνη και Κοσσυφοπέδιο, είναι εν δυνάμει υποψήφιες χώρες για ένταξη στην ΕΕ, όμως φαντάζει δύσκολο να ξεκινήσει οποιαδήποτε συζήτηση λόγω των ιδιαιτεροτήτων των δυο χωρών. Το Σεράγεβο έχει ένα τριεθνικό υβριδικό καθεστώς διακυβέρνησης, ενώ το Κοσσυφοπέδιο παλεύει να αναγνωριστεί ως κρατική οντότητα μετά την μονομερή ανεξαρτητοποίηση που ανακήρυξε το 2008 και το έφερε σε σύγκρουση με την Σερβία.
Όμως και μεταξύ των χωρών υπάρχουν εντάσεις, αλλά αυτά που επηρεάζουν και ενδεχομένως να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη ένταση, είναι η διαμάχη Σερβίας-Κοσσυφοπεδίου και οι αποσχιστικές τάσεις του εταίρου της Βοσνιακής διοίκησης, της Σερβικής Δημοκρατίας.
Το άνοιγμα της διαμάχης μεταξύ Σόφιας και Σκοπίων, για ιστορικά θέματα, βγήκε στο φως μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η Βουλγαρία όπως φάνηκε κρυβόταν για περισσότερα από 27 χρόνια πίσω από την ελληνική στάση εναντίον των Σκοπίων, παρουσιάζοντας ένα πρόσωπο ιδιαίτερα εθνικιστικό.
Παρότι με την λήξη του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας εξομαλύνθηκαν οι σχέσεις μεταξύ των πρώην γιουγκοσλαβικών Δημοκρατιών, ο εθνικισμός παραμένει στοιχείο της πολιτικής των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.
Εκτός των άλλων, περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, έχει γίνει σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας, με την ΕΕ να κοιτά αμήχανη τα όσα συμβαίνουν σε μια περιοχή που ανά πάσα στιγμή μπορεί να προκαλέσει ταραχή σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο.
Σύμφωνα με πληροφορίες του iEidiseis δεν αναμένεται να υπάρχει κάποια εξέλιξη στη Θεσσαλονίκη στη Σύνοδο της SEECP την Παρασκευή. Όμως είναι μια προεργασία για την Σύνοδο ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων που θα πραγματοποιηθεί στα τέλη του μήνα από την Γαλλική Προεδρία.
Η υποβάθμιση της εκπροσώπησης της Τουρκίας στην Σύνοδο του SEECP και η σκέψη από την πλευρά του Σέρβου Προέδρου να μην συμμετάσχει στην Σύνοδο ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων καθώς δεν αναμένει κάποια πρόοδο στην ευρωπαϊκή πορεία του Βελιγραδίου, υποδηλώνει εν μέρη την απογοήτευση των χωρών της περιοχής για το ρόλο της ΕΕ.
Η Διαδικασία Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEECP) ξεκίνησε το 1996 στη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών της SEECP που πραγματοποιήθηκε στη Σόφια της Βουλγαρίας και η πρώτη Σύνοδος Κορυφής πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη το 1997.
Αυτό το περιφερειακό φόρουμ συνεργασίας στοχεύει στην ενίσχυση των σχέσεων καλής γειτονίας μεταξύ όλων των συμμετεχόντων από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη (ΝΑΕ) και στη μετατροπή της περιοχής αυτής σε χώρο ειρήνης, ασφάλειας, σταθερότητας και συνεργασίας, με κύριο στόχο την πλήρη ενσωμάτωση της ΝΑΕ στις ευρωπαϊκές και ευρωατλαντικές δομές.
Η SEECP αποτελείται από 13 συμμετέχοντες από την περιοχή της ΝΑΕ, οι οποίοι συμμετέχουν επίσης στο Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας - RCC Board.
Οι χώρες που ίδρυσαν αυτή την διαδικασία είναι: Αλβανία, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Ελλάδα, Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, Ρουμανία, Σερβία, Τουρκία. Στη συνέχεια προσχώρησαν η Κροατία (2005), η Μολδαβία (2006), το Μαυροβούνιο (2007), η Σλοβενία (2010) και το Κοσσυφοπέδιο (2014).