Η ιστορία της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ δεν έχει ακόμη τελειώσει, παρά την απόφαση της συνόδου κορυφής της Μαδρίτης να προσκαλέσει τις δύο χώρες στη Συμμαχία.
Η Άγκυρα απειλεί και πάλι να εμποδίσει τη Στοκχόλμη και το Ελσίνκι να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Ο πρόεδρος της χώρας Ερντογάν το είπε αυτό τις προάλλες και ο υπουργός Εξωτερικών το επανέλαβε σήμερα.
«Η πραγματική δύναμη του βέτο αρχίζει τώρα. Πρέπει να τηρήσουν το υπογεγραμμένο έγγραφο, διαφορετικά δεν θα τους δεχτούμε στο ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Τσαβούσογλου.
Πρόκειται για τη συμφωνία που υπέγραψε η Τουρκία την περασμένη εβδομάδα με τη Φινλανδία και τη Σουηδία για την έκδοση Τούρκων στις Σκανδιναβικές χώρες μελών του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και υποστηρικτών του ιεροκήρυκα και αντιπολιτευόμενου Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η Τουρκία έχει χαρακτηρίσει «τρομοκράτη».
Ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι οι Φινλανδοί και οι Σουηδοί του υποσχέθηκαν ότι θα παραδώσουν τους «τρομοκράτες» και απείλησε ότι αν αυτό δεν γίνει, η Τουρκία θα εμποδίσει την ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ. Και έχει αυτή τη δυνατότητα - καθώς η απόφαση ένταξης δεν έχει ακόμη επικυρωθεί από όλα τα κοινοβούλια των μελών της Συμμαχίας, συμπεριλαμβανομένου του τουρκικού.
Οι σκανδιναβικές χώρες αντιμετωπίζουν ένα δύσκολο ηθικό και πολιτικό δίλημμα. Από τη μία πλευρά, έχουν ήδη βάλει ως στόχο του την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να παραβιάσουν τους δικούς τους νόμους, τις αρχές της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες αποτέλεσαν τη βάση για την άρνησή τους να εκδώσουν Κούρδους και γκιουλενιστές στην Τουρκία.
Πολύ περισσότερο που η τύχη τους μετά την έκδοσή τους θα μπορούσε να είναι τραγική - στην καλύτερη περίπτωση μια μακρά ποινή φυλάκισης, στη χειρότερη μια δολοφονία.
Η συμφωνία της Σουηδίας και της Φινλανδίας με την Τουρκία για τους Κούρδους έχει προκαλέσει, όπως είναι φυσικό, κύμα αγανάκτησης μεταξύ των ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και της κουρδικής κοινότητας πολλών χιλιάδων ανθρώπων, διότι, όπως υποστηρίζουν, έρχεται τουλάχιστον σε αντίθεση με τους κανόνες της δημοκρατικής κοινωνίας και παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σε απάντηση, η σουηδική και η φινλανδική κυβέρνηση έσπευσαν να διαβεβαιώσουν ότι η συνθήκη δεν θα οδηγούσε σε δήθεν έκδοση στην Τουρκία χωρίς τη δέουσα διαδικασία.
«Ξέρω ότι υπάρχουν άνθρωποι που ανησυχούν ότι θα αρχίσουμε να κυνηγάμε ανθρώπους και να τους εκδίδουμε. Και νομίζω ότι είναι σημαντικό να πούμε ότι ακολουθούμε πάντα τους σουηδικούς νόμους και τις διεθνείς συμβάσεις και ποτέ δεν εκδίδουμε Σουηδούς πολίτες», δήλωσε η Σουηδή πρωθυπουργός Μαγκνταλένα Άντερσον στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο SVT.
Ο Φινλανδός πρόεδρος Σάουλι Νιινίστο διαβεβαιώνει ότι το μνημόνιο με την Τουρκία δεν περιλαμβάνει ονόματα.
«Σε περίπτωση έκδοσης, θα τηρήσουμε τους δικούς μας νόμους και τις διεθνείς συμφωνίες. Τελικά, η έκδοση είναι μια νομική ενέργεια με διακριτική ευχέρεια που οι πολιτικοί δεν έχουν δικαίωμα να επηρεάσουν», σχολίασε αόριστα ο Νιινίστο.
Ισχυρίζεται ότι δεν έχει συζητήσει κανένα θέμα με την τουρκική πλευρά σχετικά με την απέλαση οποιουδήποτε ατόμου από τη Φινλανδία. «Στη Μαδρίτη δεν συζητήσαμε για πρόσωπα ή λίστες», δήλωσε.
Σε συνέντευξή του στο Yle TV, ο Φινλανδός Υπουργός Εξωτερικών διαβεβαίωσε ότι οι Κούρδοι στη Φινλανδία δεν απειλούνται από τίποτα.
«Καταλαβαίνω ότι οι Κούρδοι στη Φινλανδία και τη Σουηδία ανησυχούν. Αλλά όταν πρόκειται για έκδοση, ο λόγος πρέπει να είναι ένα τρομοκρατικό έγκλημα που έχει αποδειχθεί και στη Φινλανδία. Επιπλέον, η Φινλανδία έχει δεσμευτεί να μην εκδίδει άτομα που τους περιμένουν βασανιστήρια ή εκτέλεση. Πρέπει να υπάρχουν πολύ σοβαροί λόγοι για την έκδοση», πρόσθεσε ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών Πέκα Χααβίστο.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι παλαιότερα, σύμφωνα με τις ίδιες διαδικασίες και νόμους για τους οποίους μιλούν τώρα οι φινλανδικές και οι σουηδικές αρχές, οι σκανδιναβικές χώρες αρνήθηκαν να εκδώσουν Κούρδους και γκιουλενιστές στους Τούρκους, γεγονός που, μάλιστα, αποτέλεσε την αιτία για την απειλή βέτο του Ερντογάν στην ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Υποσχέθηκε να άρει το βέτο μόνο αφού, όπως ισχυρίστηκε, η Φινλανδία και η Σουηδία αλλάξουν γνώμη για το θέμα της έκδοσης.
Και τώρα η Τουρκία είναι αρκετά σαφής σχετικά με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε για την έκδοση αρκετών δεκάδων Κούρδων και ακτιβιστών της αντιπολίτευσης από τη Σουηδία και τη Φινλανδία.
Ορισμένοι στη Σουηδία και τη Φινλανδία είναι συνεπώς πεπεισμένοι ότι η κυβέρνηση λέει ψέματα. Το αριστερό κόμμα της Σουηδίας υποστηρίζει ότι μια συμμαχία με την Τουρκία στο θέμα του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να έχει σοβαρές αρνητικές συνέπειες.
«Η πώλησή μας στον Ερντογάν γίνεται γρήγορα», δήλωσε η Ούλα Άντερσον, πρώην εκπρόσωπος της οικονομικής πολιτικής του Αριστερού Κόμματος.
Η συμπρόεδρος των Πρασίνων Μάρτα Στένεβι χαρακτήρισε «πολύ ανησυχητικά» τα γεγονότα γύρω από την πιθανή έκδοση Κούρδων στην Τουρκία. Και η υπουργός Εξωτερικών Αν Λίντε απειλήθηκε με ψήφο εμπιστοσύνης.
Ο Νούσι Νταντγκοστάρ, μέλος της σουηδικής Riksdag (Κοινοβούλιο) και ηγέτης του Κόμματος της Αριστεράς και απόγονος Ιρανών προσφύγων, πιστεύει ότι η σουηδική κυβέρνηση θα πρέπει να εξηγήσει τι ακριβώς έχει συμφωνήσει.
«Για αρχή, η κυβέρνηση θα πρέπει να συγκαλέσει τους αρχηγούς των κομμάτων και να τους εξηγήσει τι έχουν συμφωνήσει. Κρίνοντας από τα μέσα ενημέρωσης, φαίνεται ότι μια ξένη δύναμη πρέπει τώρα να αποφασίζει για εμάς ποιος πρέπει να απελαθεί και τι πρέπει να δημοσιεύεται στις σουηδικές εφημερίδες. Είχαμε προειδοποιήσει εκ των προτέρων για τους κινδύνους από την παράδοση της σουηδικής πολιτικής ασφαλείας στον δεσποτικό Ερντογάν. Αλλά η κυβέρνηση αρνήθηκε ότι αυτό θα συνέβαινε. Τώρα πρέπει να ανοίξουμε τα χαρτιά μας στο τραπέζι. Πρέπει η Σουηδία να εξοπλίσει την Τουρκία στον επιθετικό πόλεμο που διεξάγει εναντίον της Συρίας; Ποιος από τους επικριτές του καθεστώτος Ερντογάν πρέπει να απελαθεί;», ανέφερε στην εφημερίδα Svenska Dagbladet.
Ένας άλλος Σουηδός βουλευτής, ο πρώην Κούρδος αντάρτης Αμινέ Κακαμπαβέ είναι βαθιά απογοητευμένος από τη συμφωνία μεταξύ Σουηδίας και Τουρκίας και τη χαρακτηρίζει ρητά προδοσία των Κούρδων, λέγοντας ότι η Σουηδία «υποκλίθηκε σε έναν τύραννο».
«Πρόκειται για προδοσία από τη σουηδική κυβέρνηση, τις χώρες του ΝΑΤΟ και τον Στόλτενμπεργκ, οι οποίοι εξαπατούν μια ολόκληρη ομάδα που απελευθέρωσε τον εαυτό της και τον κόσμο από το ISIS. Ο ίδιος ο Στόλτενμπεργκ αισθάνεται ζεστά και ασφαλής. Δεν ξέρει πώς οι υπόλοιποι από εμάς σώσαμε τη ζωή μας, γλιτώνοντας από τη φυλάκιση και την εκτέλεση», δήλωσε ο Κακαμπαβέ.
Παράλληλα, ο Κούρδος ακτιβιστής πιστεύει ότι η Σουηδία νομικά δεν θα μπορέσει ποτέ να εκδώσει ανθρώπους που έχουν διαφύγει από διώξεις και αντιμετωπίζουν φυλάκιση στην Τουρκία.
«Στη Σουηδία, οι απόψεις σχετικά με την προσχώρηση είναι πραγματικά διχασμένες, ο διχασμός έχει επιδεινωθεί με φόντο τις κουρδικές συμφωνίες με την Τουρκία. Ένα μέρος της κοινωνίας θεωρεί ότι το τίμημα είναι πολύ υψηλό, ακόμη και προδοσία, επειδή άνθρωποι που εντάχθηκαν στη σουηδική κοινωνία πριν από πολύ καιρό, νομιμοποιήθηκαν εδώ και εγκαταστάθηκαν, θα μπορούσαν να σταλούν σε βέβαιο θάνατο. Και αυτό παρά το γεγονός ότι οι κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες έχουν υποστηρίξει στο παρελθόν ακτιβιστές του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν. Ορισμένοι πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται πίσω από τη συμφωνία με την Τουρκία, η οποία θέλει να χρησιμοποιήσει τον Ερντογάν για να πολεμήσει τον Πούτιν, και ότι αυτός είναι ο πραγματικός λόγος για τις παραχωρήσεις της Στοκχόλμης. Ταυτόχρονα, υπάρχει η πιθανότητα να αρχίσουν πραγματικές απελάσεις. Και αυτό απειλεί να υπονομεύσει τη σταθερότητα της σουηδικής κοινωνίας», δήλωσε ο Σουηδός δημοσιογράφος Έρικ Πέρσον.
Οι παρατηρητές δεν αποκλείουν οι σουηδικές και φινλανδικές αρχές να ελπίζουν ότι η συμφωνία θα παραμείνει στα χαρτιά και ότι κανείς δεν θα χρειαστεί να απελαθεί.
Όμως, όπως δήλωσε ευθέως ο Ερντογάν, αν δεν υπάρξει έκδοση, δεν θα υπάρξει τουρκική κοινοβουλευτική συναίνεση για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Και η διαδικασία θα μπλοκαριστεί.
Επιπλέον, ακόμη και αν οι σκανδιναβικές χώρες θέλουν πραγματικά να εκδώσουν κάποιον, η διαδικασία έκδοσης μπορεί να διαρκέσει πολύ - μήνες ή ακόμη και χρόνια. Και η ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ θα ανασταλεί έτσι για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.