Ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για την ολοκλήρωση του λαϊκού προσκυνήματος και την κηδεία της βασίλισσας Ελισάβετ, η οποία μετά από 70 χρόνια παραμονής της στον βρετανικό θρόνο, άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 96 ετών στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.
Μετά από 5 ημέρες λαϊκού προσκυνήματος, στη διάρκεια του οποίου αμέτρητος κόσμος έσπευσε στο Γουεστμίνστερ για το τελευταίο «αντίο» στη μακροβιότερη μονάρχη περιμένοντας ακόμα και δεκάδες ώρες για να το καταφέρει, έφτασε η ώρα να κηδευτεί η «Λίλιμπετ» μαζί με το φέρετρο του Φίλιππου που περιμένει στη βασιλική κρύπτη.
Το Λονδίνο ετοιμάζεται πυρετωδώς για την πρώτη κηδεία δημοσία δαπάνη ύστερα από εκείνη του Ουίνστον Τσόρτσιλ το 1965. Η αστυνομία έχει σχεδιάσει δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, αυστηρότερα από εκείνα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 που διοργανώθηκαν στο Λονδίνο.
Η κυβέρνηση κήρυξε αργία τη Δευτέρα για την κηδεία, η οποία αναμένεται να προσελκύσει μεγαλύτερο πλήθος από ό,τι τα περισσότερα σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης βρετανικής ιστορίας: την κηδεία της αδικοχαμένης πριγκίπισσας Νταϊάνα το 1997, τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 2012 ή τους βασιλικούς γάμους.
Οι υψηλοί προσκεκλημένοι
Αύριο, Δευτέρα (18/9) στις 8:30 ολοκληρώνεται το λαϊκό προσκύνημα και ξεκινά η πολύωρη διαδικασία για την κηδεία της βασίλισσας Ελισάβετ, παρουσία βασιλέων, αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, καθώς και άλλων υψηλών προσκεκλημένων από όλον τον πλανήτη οι οποίοι συρρέουν αυτές τις ώρες στο Λονδίνο για την τελετή.
Μεταξύ αυτών, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο οποίος έφθασε το βράδυ του Σαββάτου (17/9) συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Τζιλ. Παρόντες, επίσης, θα είναι ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου, ο αυτοκράτορας Ναρουχίτο της Ιαπωνίας (στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό από την ανάρρησή του στον θρόνο, το 2019) και ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, ο πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Προσκεκλημένοι είναι επίσης εστεμμένοι, όπως ο πρίγκιπας Αλβέρτος του Μονακό, ο βασιλιάς Φελίπε της Ισπανίας και ο πατέρας του, ο Χουάν Κάρλος – ο οποίος παραιτήθηκε το 2014 και ζει εξόριστος στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Οι χώρες που δεν προσκλήθηκαν
Περίπου 500 ξένοι αξιωματούχοι αναμένεται να παραστούν στην κηδεία, αν και η Ρωσία, η Λευκορωσία και η Μιανμάρ δεν θα στείλουν εκπροσώπους.
Η Βρετανία δεν έχει προσκαλέσει εκπροσώπους από τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και τη Μιανμάρ να παραστούν στην κρατική κηδεία.
Η Βρετανία, μαζί με τους δυτικούς συμμάχους της, έχει προσπαθήσει να απομονώσει τη Ρωσία και τη σύμμαχό της Λευκορωσία στην παγκόσμια σκηνή με οικονομικές κυρώσεις και άλλα μέτρα ως απάντηση στην εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.
Η Μιανμάρ και ο στρατός της έχουν επίσης αποτελέσει αντικείμενο βρετανικών κυρώσεων, καθώς το Λονδίνο ενισχύει την υποστήριξη προς την κοινότητα των Ροχίνγκια της χώρας της Νοτιοανατολικής Ασίας.
Μετά τον θάνατο της βασίλισσας, δεκάδες ηγέτες από όλο τον κόσμο εξέφρασαν την Πέμπτη τα συλλυπητήριά τους στον γιο της, τον βασιλιά Κάρολο Γ΄, μεταξύ των οποίων και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος δήλωσε ότι η βασίλισσα «δικαίως απολάμβανε την αγάπη και τον σεβασμό των υπηκόων της, καθώς και κύρος στην παγκόσμια σκηνή».
Και πρόσθεσε: «Σας εύχομαι κουράγιο και ανθεκτικότητα μπροστά σε αυτή τη δύσκολη, ανεπανόρθωτη απώλεια. Να σας ζητήσω να διαβιβάσετε τα ειλικρινή συλλυπητήρια και την υποστήριξη στα μέλη της βασιλικής οικογένειας και σε ολόκληρο τον λαό της Μεγάλης Βρετανίας».
Το πρόγραμμα της κηδείας της βασίλισσας Ελισάβετ (ώρα Ελλάδος)
- 8:30 - Ολοκληρώνεται το λαϊκό προσκύνημα που ξεκίνησε την Τετάρτη το βράδυ
- 10:00 - Ανοίγουν οι πόρτες του Αβαείου του Γουεστμίνστερ για τους ηγέτες κρατών και τους υπόλοιπους προσκεκλημένους
- 12:35 - Το φέρετρο θα μεταφερθεί στην έξοδο του Βρετανικού Κοινοβουλίου για να τοποθετηθεί πάνω στον κιλλίβαντα. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο θα το συνοδεύουν 142 μέλη του Βασιλικού Ναυτικού
- 12:44 - Θα ξεκινήσει η πομπή από το Βρετανικό Κοινοβούλιο προς το αβαείο του Γουεστμίνστερ
- 12:52 - Η πομπή θα φτάσει στο Αβαείου του Γουεστμίνστερ
- 13:00 - Ξεκινάει η λεγόμενη πολιτική λειτουργία παρουσία 2000 καλεσμένων. Μεταξύ αυτών αρχηγοί κρατών και βασιλείς από όλο το κόσμο
- 14:00 - Ολοκληρώνεται το τελετουργικό στο Αβαείο του Γουεστμίνστερ και το φέρετρο τοποθετείται ξανά στο κιλλίβαντα. Θα τηρηθεί δύο λεπτών σιγή σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο
- 14:15 - Ξεκινάει νέα πομπή με προορισμό την αψίδα του Ουέλινγκτον. (Βρίσκεται δίπλα στο Hyde Park και πίσω από το παλάτι του Μπάκιγχαμ). Η πομπή θα περάσει μπροστά από το παλάτι και θα κάνει μια στάση
- 15:00 - Η πομπή φτάνει στην αψίδα. Το φέρετρο μπαίνει στη νεκροφόρα με προορισμό το Ουίνδσορ . ( Οδικό ταξίδι διάρκειας 2 ωρών. Πλήθος κόσμου αναμένεται να βρίσκεται δεξιά και αριστερά του δρόμου)
- 17:06 - Η νεκροφόρα φτάνει σε καθορισμένο σημείο. Σχηματίζεται ξανά πομπή
- 17: 10 - Η πομπή για το κάστρο του Ουίνδσορ ξεκινά
- 17:40 - Ο Βασιλιάς Κάρολος και άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας μπαίνουν στη πομπή
- 17:53 - Η πομπή φτάνει στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου μέσα στο κάστρο του Ουίνδσορ και το φέρετρο τοποθετείται σε βάθρο
- 18:00 - Ξεκινά η νεκρώσιμη ακολουθία. Δεν έχει διευκρινιστεί η διάρκεια της. Μόλις ολοκληρωθεί, το βάθρο θα υποχωρήσει στη βασιλική κρύπτη. ( Οπως έγινε και στην κηδεία του Φιλίππου). Τα μέλη της βασιλικής οικογένειας θα αποχωρήσουν όπως και οι κάμερες
- 21:30 - Θα γίνει ο ενταφιασμός χωρίς κάμερες. Αυστηρά ιδιωτικά. Μαζί με το φέρετρο του Φίλιππου που περιμένει στην Κρύπτη.
Σε 125 κινηματογράφους θα προβληθεί η κηδεία
Η κηδεία της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ θα προβληθεί σε 125 κινηματογράφους σε όλη τη Βρετανία, όπως ανακοινώθηκε το Σάββατο από το βρετανικό υπουργείο Πολιτισμού. Η είσοδος στους κινηματογράφους για την προβολή της κηδείας είναι δωρεάν, αλλά οι περισσότερες θέσεις ήταν ήδη κλεισμένες από την Πέμπτη. Παράλληλα, γιγαντοοθόνες έχουν στηθεί σε πάρκα, πλατείες και καθεδρικούς ναούς για την προβολή της τελετής.
Η κηδεία στο Αββαείο του Ουέστμινστερ και η πομπή που θα ακολουθήσει θα μεταδοθούν ζωντανά από τα δίκτυα ΒBC, ITV και Sky.
Από τον Τσόρτσιλ στην Ελισάβετ
Η κηδεία της «Λίλιμπετ» θα είναι το πιο σημαντικό γεγονός που έχει αναλάβει να περιφρουρήσει η αστυνομία του Λονδίνου, όπως ανακοίνωσε.
H προηγούμενη κάλυψη από τον Τύπο ενός «εθνικού πένθους», όπως ανέφερε ο Observer, ήταν στον θάνατο της βασίλισσας Βικτωρίας στις 2 Φεβρουαρίου του 1901 όταν ο μισός τότε κόσμος «ακουμπούσε» με δέος το φέρετρο.
Η μέρα εκείνη ήταν σημαντική καθώς η βασίλισσα Βικτωρία της Μεγάλης Βρετανίας, ταξίδευε για την τελευταία της κατοικία, μετά από 63 χρόνια ηγεμονίας.
Ωστόσο, μια «εθνική κηδεία», συμβαίνει σπάνια στη Μεγαλη Βρετανία και πρέπει να εξηγηθεί σε κάθε γενιά. Η πομπή και η διαδικασία της είναι πάντα μυστηριώδης.
Για αιώνες, το Αβαείο του Γουέστμινστερ στο Λονδίνο ήταν ο τόπος ταφής για βασιλιάδες και βασίλισσες, αλλά το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου ήταν ο τελευταίος τόπος ανάπαυσης όλων σχεδόν των Βρετανών μοναρχών από τον βασιλιά Γεώργιο Γ', ο οποίος πέθανε το 1820.
Η κηδεία του σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ ήταν η πιο πρόσφατη «εθνική κηδεία» στο Ηνωμένο Βασίλειο, και μία από τις ελάχιστες για άτομα εκτός της βασιλικής οικογένειας. Η σορός του Τσώρτσιλ βρισκόταν σε επίσημη κηδεία στο Αβαείο του Ουέστμινστερ για τρεις ημέρες και 321.360 άνθρωποι περίμεναν σε μια ουρά μήκους ενός μιλίου για να τον δουν.
Η νεκρώσιμη πομπή ξεκίνησε με ένα χτύπημα από το Big Ben και ηγήθηκε από τον ρυθμό των τυμπάνων του Βασιλικού Ναυτικού. Η άμαξα των πυροβόλων που μετέφερε το φέρετρο του Τσώρτσιλ, σκεπασμένη με τη σημαία της Ένωσης, συνοδευόταν από πεζούς φρουρούς και αεροπόρους της Βασιλικής Αεροπορίας, που κρατούσαν τα όπλα σε στάση ύπο μάλης.
Στην τελετή στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου παρέστησαν 3.500 πενθούντες, μεταξύ των οποίων και η βασίλισσα Ελισάβετ Β’, η οποία σπάνια παρακολουθούσε κηδείες. Χιλιάδες άνθρωποι έκαναν ουρά στους δρόμους του Λονδίνου για να παρακολουθήσουν την κηδεία του Τσώρτσιλ και εκατομμύρια άλλοι την παρακολούθησαν από την τηλεόραση.
Μετά την τελετή το φέρετρο του Τσώρτσιλ τοποθετήθηκε σε πλοίο το οποίο μέσω του Τάμεση βρέθηκε στον σταθμό Waterloo. Το τελευταίο ταξίδι του πρώην πρωθυπουργού έγινε με ειδικό τρένο, το Winston S. Churchill, για την τελευταία του κατοικία στο Oxfordshire.
Παρά το κρύο, 321.360 άνθρωποι παρατάχθηκαν για να δουν το φέρετρο του Τσώρτσιλ, καθώς ένας «κρύος γκρίζος ουρανός δημιούργησε ένα θανάσιμο σκηνικό στο τελετουργικό του πρωινού» πριν «το δυσκίνητο βαγόνι που μετέφερε το φέρετρο της βασίλισσας Βικτωρίας μετέφερε το δικό του, παρασυρμένο από ναυτικές ικανότητες».
Οι «εθνικές κηδείες» απαιτούν η άμαξα που φέρει το φέρετρο να τραβιέται από ναύτες του Βασιλικού Ναυτικού χρησιμοποιώντας σχοινιά και όχι άλογα. Και επιβλέπονται επίσης από τον κόμη στρατάρχη (Έντουαρντ Φιτζάλαν-Χάουαρντ, 18ο δούκα του Νόρφολκ), ενώ οι «τελετουργικές κηδείες» οργανώνονται από έναν αξιωματικό της βασιλικής οικογένειας.
Το 1965, ο Observer εξήγησε τον ρόλο του 17ου Δούκα του Νόρφολκ, τότε Μπέρναρντ Μαρμαντούκε Φιτζάλαν-Χάουαρντ, ως «αρχισχεδιαστή» των τελετών του Τσώρτσιλ: «Αυτός ο μικρός, ντροπαλός άνδρας με τα μικρά φουσκωμένα μάτια του υπήρξε κόμης στρατάρχης. Ήταν μόλις 27 ετών όταν οργάνωσε τη στέψη του Γεωργίου ΣΤ ́».
Σημαντικές εθνικές προσωπικότητες όπως η Νταϊάνα, η πριγκίπισσα της Ουαλίας, η βασιλομήτωρ, η Μάργκαρετ Θάτσερ και, πριν από ένα χρόνο, ο δούκας του Εδιμβούργου ήταν όλες «τελετουργικές κηδείες».
Την άνοιξη του 1910 στην κηδεία του Εδουάρδου Ζ ́, το νεκρό σώμα του βασιλιά είχε κρατηθεί στην αίθουσα του θρόνου στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ κατόπιν αιτήματος της βασίλισσας Αλεξάνδρας, «η οποία μέσα στη μεγάλη της θλίψη επιθυμούσε να παραμείνει όσο το δυνατόν περισσότερο στο δωμάτιο στο οποίο πέθανε».
Με τον θάνατο του Τσώρτσιλ, το Τρίτο Πρόγραμμα του BBC έπαιξε «ένα κομμάτι που είχε ενορχηστρώνει για την περίσταση».
Τον Φεβρουάριο του 1952, ο συγγραφέας του Observer Patrick O'Donovan περιέγραψε την κηδεία του πατέρα της αείμνηστης βασίλισσας στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου: «Υπήρχαν οι κήρυκες που βηματίζουν στο διάδρομο, ηλικιωμένοι κύριοι με λαμπερά παλτά που δεν είναι παρά αποθησαυρισμοί για την επίδειξη των Βασιλικών Όπλων».
Για τον Observer έγραψε επίσης ο πρώην πρωθυπουργός Λόρδος Άτλε, ο οποίος φέρεται να έφτασε στην κηδεία «σταματημένος πάνω σε ένα ραβδί». Στο περίφημο έργο του «Ο βασιλιάς που ήξερα», σχολίασε ότι ο Γεώργιος ΣΤ ́ ήταν «τυχερός που δεν γεννήθηκε για να διαδεχθεί τον θρόνο».