Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα τη δέσμη μέτρων για τη διεύρυνση του 2022, παρέχοντας λεπτομερή αξιολόγηση της κατάστασης και της προόδου που σημείωσαν τα Δυτικά Βαλκάνια και η Τουρκία στην αντίστοιχη πορεία τους προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, με ιδιαίτερη έμφαση στην εφαρμογή θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων, καθώς και σαφείς κατευθύνσεις για τις μελλοντικές μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες.
Η Επιτροπή συνέστησε να χορηγηθεί στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη το καθεστώς υποψήφιας χώρας από το Συμβούλιο, υπό την προϋπόθεση ότι θα ληφθούν ορισμένα μέτρα για την ενίσχυση της δημοκρατίας, τη λειτουργικότητα των κρατικών θεσμών, το κράτος δικαίου, την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, την εγγύηση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και τη διαχείριση της μετανάστευσης στη χώρα. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες και να επιταχύνει την ολοκλήρωση των Δυτικών Βαλκανίων στο σύνολό τους.
«Συνιστούμε σήμερα στο Συμβούλιο να χορηγήσει καθεστώς υποψήφιας χώρας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Εισάγουμε μια θετική δυναμική στη διαδικασία και ελπίζουμε ότι η περιοχή θα αδράξει την ευκαιρία και θα δώσει συνέχεια εφαρμόζοντας βασικές μεταρρυθμίσεις. Δεν αξιολογούμε μόνο τις επιδόσεις των εταίρων, αλλά και των μελλοντικών κρατών μελών. Οι αξιολογήσεις που κάνουμε τώρα αφορούν επίσης το είδος της Ένωσης που θέλουμε για το μέλλον. Και είναι σαφές ότι πιστεύουμε στο ευρωπαϊκό μέλλον των εταίρων μας. Η βίαιη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αναδεικνύει έντονα τη σημασία της διεύρυνσης της ΕΕ, η οποία αποκτά νέα γεωπολιτική σημασία. Πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη επένδυση στην ειρήνη, την ευημερία και τη σταθερότητα για την ήπειρό μας» δήλωσε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας και Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζόζεπ Μπορέλ.
Παρουσιάζοντας τη φετινή δέσμη μέτρων, η οποία αποτελείται από την ανακοίνωση για την πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ και τις ετήσιες εκθέσεις, ο Επίτροπος για τη Γειτονία και τη Διεύρυνση, Όλιβερ Βάρχελι δήλωσε ότι «η πολιτική διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί γεωστρατηγική επένδυση στην ειρήνη, τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της ευρωπαϊκής ηπείρου μας. Οι εκθέσεις μας προσφέρουν μια τεκμηριωμένη και δίκαιη αξιολόγηση και μια σαφή καθοδήγηση ακριβώς για να επιτρέψουν στους εταίρους μας να προσδιορίσουν πού πρέπει να προχωρήσουν ταχύτερα στις μεταρρυθμίσεις για να προχωρήσουν μπροστά. Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση και είναι προς το κοινό μας συμφέρον να επιταχύνουμε τη διαδικασία ολοκλήρωσης, ξεκινώντας από τα Δυτικά Βαλκάνια, όπου επενδύουμε εδώ και πολλά χρόνια για να τα φέρουμε πιο κοντά στην ΕΕ. Η σύσταση για τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας χώρας αποτελεί ιστορική στιγμή για τους πολίτες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Προτρέπω τους ηγέτες της χώρας να αξιοποιήσουν στο έπακρο αυτή την ιστορική ευκαιρία και να προχωρήσουν γρήγορα με τα βήματα που προσδιορίζονται στη σύστασή μας. Αυτό θα επανεκκινήσει τις εργασίες για τις μεταρρυθμίσεις και την εκπλήρωση των 14 βασικών προτεραιοτήτων που καθορίζονται στη γνώμη της Επιτροπής και οι οποίες παραμένουν καθοριστικές για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων».
Όπως αναφέρει η έκθεση αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «στην περίπτωση του Μαυροβουνίου, η προτεραιότητα για περαιτέρω συνολική πρόοδο στις διαπραγματεύσεις παραμένει η εκπλήρωση των ενδιάμεσων κριτηρίων αναφοράς για το κράτος δικαίου που έχουν τεθεί στο πλαίσιο των κεφαλαίων 23 και 24. Για να επιτευχθεί αυτό το ορόσημο, το Μαυροβούνιο πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές του για την αντιμετώπιση των εκκρεμών ζητημάτων, μεταξύ άλλων στους κρίσιμους τομείς της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και της καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος και της αξιοπιστίας της δικαιοσύνης. Αυτό απαιτεί πολιτική σταθερότητα και εποικοδομητική δέσμευση όλων των ενδιαφερομένων μερών, που θα οδηγήσει στη σύσταση σταθερής κυβέρνησης και ευρεία πολιτική συναίνεση στο Κοινοβούλιο σχετικά με τις βασικές μεταρρυθμίσεις.
Η Σερβία θα πρέπει κατά προτεραιότητα να συγκροτήσει μια κυβέρνηση, σταθερά προσηλωμένη στη στρατηγική κατεύθυνση και τη μεταρρυθμιστική πορεία της ΕΕ. Χρειάζεται περαιτέρω εργασία και πολιτική δέσμευση για τη συνέχιση και εμβάθυνση των μεταρρυθμίσεων και την αντιμετώπιση των ελλείψεων, ιδίως στους βασικούς τομείς της δικαιοσύνης, της καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, της ελευθερίας του συνέρχεσθαι και του εσωτερικού χειρισμού των εγκλημάτων πολέμου. Η Σερβία πρέπει επίσης να βελτιώσει κατά προτεραιότητα την ευθυγράμμισή της με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, η οποία μειώθηκε σημαντικά. Πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει με αποφασιστικότητα όλες τις μορφές παραπληροφόρησης.
Η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία άνοιξαν μια νέα φάση στις σχέσεις τους με την ΕΕ μετά τις πρώτες διακυβερνητικές διασκέψεις για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις στις 19 Ιουλίου 2022. Η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία πρέπει να εντείνουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους σε βασικούς τομείς του κράτους δικαίου, της καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος. Η Αλβανία πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, τα ζητήματα των μειονοτήτων και την ελευθερία της έκφρασης.
Τον Ιούνιο του 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε την ετοιμότητά του να χορηγήσει το καθεστώς της υποψήφιας χώρας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των 14 βασικών προτεραιοτήτων, με ιδιαίτερη προσοχή σε εκείνες που συνιστούν ένα ουσιαστικό σύνολο μεταρρυθμίσεων. Παρά την πολιτική αναταραχή και τις επερχόμενες γενικές εκλογές, οι ηγέτες των πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπήθηκαν στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης τον Ιούνιο του 2022 δεσμεύτηκαν σε αρχές για τη διασφάλιση μιας λειτουργικής Βοσνίας-Ερζεγοβίνης που θα προχωρήσει στην ευρωπαϊκή πορεία. Η εκπλήρωση των 14 βασικών προτεραιοτήτων από τη γνωμοδότηση της Επιτροπής σχετικά με την αίτηση προσχώρησης της χώρας στην ΕΕ θα επιτρέψει τη σύσταση της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ.
Το Κοσσυφοπέδιο πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές του για την ενίσχυση της δημοκρατίας, της δημόσιας διοίκησης, του κράτους δικαίου και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η Επιτροπή εμμένει στην εκτίμησή της του Ιουλίου 2018 ότι το Κοσσυφοπέδιο έχει εκπληρώσει όλα τα κριτήρια αναφοράς για την απελευθέρωση των θεωρήσεων και η πρόταση, η οποία εκκρεμεί ακόμη στο Συμβούλιο, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως επείγον.
Όσον αφορά την εξομάλυνση των σχέσεων, ενώ τόσο η Σερβία όσο και το Κοσσυφοπέδιο παρέμειναν προσηλωμένες στο διάλογο, η ΕΕ αναμένει από τις δύο πλευρές να συμμετάσχουν πιο εποικοδομητικά στις διαπραγματεύσεις για τη νομικά δεσμευτική συμφωνία εξομάλυνσης κατά την προσεχή περίοδο και να επιδείξουν ευελιξία προκειμένου να σημειωθεί ταχεία και συγκεκριμένη πρόοδος.