Το Κρεμλίνο δήλωσε πως η κίνηση της Ρωσίας να αναλάβει προσωρινά τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων της φινλανδικής ενεργειακής εταιρίας Fortum και της γερμανικής Uniper ήταν αντίποινα για την «παράνομη» κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν υπέγραψε την Τρίτη διάταγμα που θεσπίζει τον προσωρινό έλεγχο των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων των δύο ευρωπαϊκής ιδιοκτησίας ενεργειακών εταιριών. Ο ενεργειακός όμιλος Fortum δήλωσε πως «ερευνά» τις πληροφορίες και η Uniper, πρώην θυγατρική της Fortum, δήλωσε πως «εξετάζει» την κίνηση.
Το διάταγμα δείχνει ότι η Μόσχα έχει αναλάβει δράση κατά των περιουσιακών στοιχείων του ρωσικού παραρτήματος της Uniper, Unipro, και της Fortum. Η Ρωσία έκανε σαφές ότι η κίνηση θα μπορούσε να αντιστραφεί.
Η Μόσχα αντέδρασε οργισμένα στις πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η Ομάδα των Επτά (G7) εξετάζει μια σχεδόν πλήρη απαγόρευση εξαγωγών στη Ρωσία, ενώ πολλοί ζητούν πολύ αυστηρότερες κυρώσεις προκειμένου να περιοριστεί η ικανότητα τη Ρωσίας να πολεμά στην Ουκρανία.
Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία προκειμένου να ανοικοδομήσει την Ουκρανία. Η Γερμανία εθνικοποίησε την πρώην θυγατρική του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού Gazprom πέρυσι.
«Το διάταγμα που εγκρίθηκε είναι μια απάντηση στις επιθετικές ενέργειες εχθρικών χωρών», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ. «Η πρωτοβουλία αυτή αντικατοπτρίζει τη στάση των δυτικών κυβερνήσεων απέναντι στα ξένα περιουσιακά στοιχεία ρωσικών εταιριών».
Το διάταγμα του Πούτιν «δεν ασχολείται με θέματα ιδιοκτησίας και δεν στερεί τους ιδιοκτήτες από τα περιουσιακά τους στοιχεία. Επειδή η εξωτερική διαχείριση είναι προσωρινή και σημαίνει μόνο πως ο αυθεντικός ιδιοκτήτης δεν έχει πλέον το δικαίωμα να λαμβάνει διαχειριστικές αποφάσεις», συνέχισε Πεσκόφ. Ο κατάλογος των επιχειρήσεων υπό εξωτερικό έλεγχο «μπορεί να επεκταθεί», είπε ακόμη.
«Ο κύριος σκοπός του διατάγματος είναι να σχηματιστεί ένα ταμείο αποζημιώσεων για ενδεχόμενη εφαρμογή ανταποδοτικών μέτρων ως απάντηση στην παράνομη ιδιοποίηση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό», κατέληξε.
Οι δύο εταιρίες στο στόχαστρο της Μόσχας
Η Uniper κατέχει το 83,73% της Unipro, η οποία λειτουργεί πέντε σταθμούς ενέργειας συνολικής δυναμικότητας 11 γιγαβάτ στη Ρωσία και απασχολεί περίπου 4.300 υπαλλήλους.
Η Fortum κατέχεται σε πλειοψηφικό ποσοστό από τη Φινλανδία, η οποία εντάχθηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα στο ΝΑΤΟ με τη Μόσχα να δηλώνει ότι διέπραξε ένα «επικίνδυνο» λάθος.
«Η Fortum αντιλαμβάνεται τώρα πως το νέο διάταγμα δεν επηρεάζει τον τίτλο (την καταχωρισμένη ιδιοκτησία) των περιουσιακών στοιχείων και εταιριών στη Ρωσία», ανέφερε η εταιρία σε ανακοίνωση.
«Ωστόσο παραμένει ασαφές πώς αυτό επηρεάζει π.χ. τις ρωσικές επιχειρήσεις της Fortum ή την εν εξελίξει διαδικασία αποεπένδυσης», πρόσθεσε.
Ο βραχίονας της Fortum στη Ρωσία διαθέτει επτά θερμοηλεκτρικά εργοστάσια στην περιοχή των Ουραλίων και στη δυτική Σιβηρία, ενώ κατέχει και χαρτοφυλάκιο μονάδων αιολικής και ηλιακής ενέργειας στη Ρωσία, από κοινού με τοπικούς εταίρους. Η λογιστική αξία των περιουσιακών στοιχείων ανερχόταν σε 1,7 δισ. ευρώ στα τέλη του 2022.
Και οι δύο εταιρίες προσπαθούν να αποχωρήσουν από τη Ρωσία. Τον Φεβρουάριο, η Uniper αποτίμησε τη μετοχή της Unipro στο συμβολικό ποσό του ενός ευρώ ώστε να αντανακλά την πιθανότητα ότι δεν θα λάμβανε χώρα μια συμφωνία.
Το διάταγμα αναφέρει πως η Ρωσία πρέπει να λάβει επείγοντα μέτρα ώστε να απαντήσει σε ενέργειες τις οποίες δεν προσδιορίζει εκ μέρους των ΗΠΑ και άλλών χωρών που είναι «εχθρικές και αντίθετες με το διεθνές δίκαιο». Οι μετοχές των δύο εταιριών τέθηκαν υπό τον προσωρινό έλεγχο της Rosimushchestvo, του ομοσπονδιακού οργανισμού κρατικής ιδιοκτήσίας.
Η ρωσική κρατική τράπεζα VTB δήλωσε αυτή την εβδομάδα πως η Ρωσία θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο εξαγοράς και διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων ξένων εταιριών όπως η Fortum, επιστρέφοντάς τα όταν αρθούν οι κυρώσεις.
Η πώληση περιουσιακών στοιχείων από επενδυτές που προέρχονται από «εχθρικές» χώρες, όπως αποκαλεί η Μόσχα εκείνες που επέβαλαν κυρώσεις σε βάρος της, απαιτούν έγκριση από κυβερνητική επιτροπή και, σε μερικές περιπτώσεις, από τον πρόεδρο.
Η κίνηση της Μόσχας προκαλεί νέο πονοκέφαλο για τις εταιρίες που προσπαθούν να φύγουν από τη Ρωσία. Εταιρίες με μερίδια σε ενεργειακά σχέδια και τράπεζες αντιμετωπίζουν ήδη πιο αυστηρούς δρόμους εξόδου.
Η Wintershall Dea, που εξακολουθεί να κατέχει μερίδια σε έναν αριθμό ρωσικών κοινοπραξιών με την Gazprom, αποκάλεσε τις πολιτικές της Μόσχας «απρόβλεπτες» και «αναξιόπιστες».
