Με θετικό πρόσημο υποδέχτηκε η αγορά την ανακοίνωση του ονόματος του Μεχμέτ Σιμσέκ για τη θέση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών της Τουρκίας, με τον δείκτη του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης BIST 100 να κλείνει με άνοδο 5% αυξημένος κατά 257,69 μονάδες, ρεκόρ τριμήνου, σε σύγκριση με το προηγούμενο κλείσιμο, ενώ ο συνολικός όγκος συναλλαγών ανήλθε σε 102,2 δισεκατομμύρια λίρες.
Επίσης το 5ετές ασφάλιστρο πιστωτικού κινδύνου (CDS) της Τουρκίας υποχώρησε και πάλι κάτω από τις 500 μονάδες βάσης μετά από ένα διάλειμμα περίπου ενός μήνα.
Οι αναλυτές δήλωσαν ότι τα μηνύματα που δόθηκαν από τη νέα οικονομική διοίκηση έγιναν θετικά δεκτά από τις αγορές και τα μέτρα που θα ληφθούν αποτέλεσαν το επίκεντρο της προσοχής των επενδυτών.
Σύμφωνα με τους ίδιους η σηματοδότηση μιας ισχυρότερης καταπολέμησης του πληθωρισμού, ο οποίος πρόσφατα μειώθηκε, αναμένεται να στηρίξει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Το νέο οικονομικό επιτελείο του Υπουργικού Συμβουλίου που ανακοίνωσε ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα διαχειριστεί τις προκλήσεις της τουρκικής οικονομίας, με πρωταγωνιστεί τον Υπουργό Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ.
Συμπαραστάτες του οι Υπουργοί Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Βεντάτ Ισικχάν, Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Μεχμέτ Φατίχ Κασίρ, Γεωργίας και Δασών Ιμπραχίμ Γιουμακλί, Εμπορίου Ομέρ Μπολάτ και Μεταφορών και Υποδομών Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου, οι οποίοι θα εφαρμόσουν με συντονισμένη εργασία τις οικονομικές πολιτικές.
Αυτή η ομάδα Υπουργών θα επικεντρωθεί τα επόμενα 5 χρόνια στην καταπολέμηση του πληθωρισμού και την κοινωνική ευημερία, καθώς και σε διάφορα βήματα που θα ξεκινήσουν από τη βιώσιμη ανάπτυξη έως τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και την αύξηση των επενδύσεων.
Μηνύματα για διαφάνεια, συνέπεια, συμμόρφωση
Τα πρώτα μηνύματα του Σιμσέκ κατά την τελετή όπου ανέλαβε το Υπουργείο θεωρήθηκαν επίσης σημάδια της στρατηγικής που θα ακολουθηθεί. Δηλώνοντας ότι η διαφάνεια, η συνέπεια, η προβλεψιμότητα και η συμμόρφωση με τους διεθνείς κανόνες θα είναι οι βασικές αρχές για την επίτευξη του στόχου της αύξησης της κοινωνικής ευημερίας, ο Σιμσέκ δήλωσε ότι θα δώσουν προτεραιότητα στη μακροοικονομική χρηματοπιστωτική σταθερότητα με την ενίσχυση της θεσμικής ποιότητας και ικανότητας σε μια συγκυρία αυξανόμενων παγκόσμιων προκλήσεων και γεωπολιτικών εντάσεων.
Ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος και ο Σιμσέκ το γνωρίζει πολύ καλά, γι αυτό δήλωσε ότι θα αρχίσουν να εργάζονται για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα χωρίς να χάσουν χρόνο.
Για την υλοποίηση μιας σταθερής και ισχυρής οικονομίας, προβλέψιμης, διαφανούς και αποτελεσματικής δέσμης πολιτικών με αποφασιστική πολιτική βούληση, θα τεθεί σε εφαρμογή το «Σχέδιο Δράσης για την Οικονομία», το οποίο αποτελεί τον οδικό χάρτη για τα επόμενα 5 χρόνια.
Ποια είναι τα βήματα όμως του «Σχεδίου Δράσης για την Οικονομία»;
Προτεραιότητα της νέας περιόδου θα είναι η καταπολέμηση του πληθωρισμού. Επιπλέον, επιδιώκεται η προστασία της κοινωνικής ευημερίας κατά τη διάρκεια αυτού του αγώνα με την αύξηση των εισοδημάτων των εργαζομένων με κατώτατο μισθό, των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων, ιδίως εκείνων με χαμηλό εισόδημα, έναντι των αυξήσεων των τιμών.
Μεσοπρόθεσμα, τα μέσα οικονομικής πολιτικής αναμένεται να χρησιμοποιηθούν με μια ολιστική προσέγγιση για τη μείωση του πληθωρισμού σε επίπεδα κάτω του 25% έως το τέλος του 2023 και σε μονοψήφια νούμερα έως το τέλος του 2025, σύμφωνα με τους στόχους του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος.
Σύμφωνα με το στόχο αυτό, θα καταβληθούν προσπάθειες για την πρόληψη της αστάθειας των τιμών των τροφίμων με την ενίσχυση της γεωργικής παραγωγής, της παραγωγικότητας και του σχεδιασμού της εφοδιαστικής. Παράλληλα με τις πολιτικές για τη μείωση της εξωτερικής εξάρτησης από την ενέργεια, θα ακολουθηθεί μια προσέγγιση για τη μείωση του ενεργειακού κόστους που αντανακλάται στα νοικοκυριά.
Η αποτροπή της υπερβολικής αύξησης των δαπανών για ενοίκια, οι οποίες κατέχουν σημαντική θέση στη σύνθεση των δαπανών των ατόμων με χαμηλό εισόδημα, και η συνέχιση των έργων κοινωνικής στέγασης θα είναι μεταξύ των πολιτικών.
Η «βιώσιμη ανάπτυξη» θα είναι ένας από τους στόχους προτεραιότητας του νέου οικονομικού επιτελείου. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται ότι θα ληφθούν μέτρα με στόχο την επίτευξη μεγέθους εθνικού εισοδήματος (ΑΕΠ) 1,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων και επιπέδου κατά κεφαλήν εισοδήματος 16 χιλιάδων δολαρίων στο τέλος του 2028 με μέση ετήσια αύξηση 5,5% κατά την περίοδο 2024-2028.
Θα εφαρμοστούν επίσης διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα στηρίξουν την αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής, την οποία απαιτεί ο επιχειρηματικός κόσμος.
Τα μέτρα που θα ληφθούν
Ανοίγοντας το δρόμο για επενδύσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, επιδιώκεται η αύξηση της παραγωγικής ικανότητας και η ανάπτυξη με βάση την παραγωγικότητα.
Με την έντονη αύξηση της απασχόλησης, το ποσοστό ανεργίας θα μειωθεί σταδιακά. Στόχος αύξηση της συνολικής απασχόλησης σε 36 εκατομμύρια με επιπλέον 6 εκατομμύρια θέσεων εργασίας μέχρι το 2028 και της μείωσης του ποσοστού ανεργίας κάτω από το 7%.
Επιπρόσθετα θα ληφθούν μέτρα για τη μείωση της πίεσης της ζήτησης συναλλάγματος στις τιμές των εισαγωγών με τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, ενώ θα αναπτυχθούν και θα υποστηριχθούν χρηματοδοτικά μέσα που θα αυξήσουν τις αποταμιεύσεις σε τουρκικές λίρες.
Σύμφωνα με τους στόχους για τις επενδύσεις, την απασχόληση, την παραγωγή και τις εξαγωγές για τη σταθερότητα των τιμών, θα συνεχιστούν οι επιλεκτικές εφαρμογές πιστώσεων με ευνοϊκό κόστος στον πραγματικό τομέα.
Επίσης τα κίνητρα και οι ενισχύσεις θα απλοποιηθούν και θα αναδιαρθρωθούν, ενώ θα δημιουργηθεί ένα σύστημα που θα υποστηρίζει τον ψηφιακό μετασχηματισμό του φορολογικού συστήματος και θα βασίζεται στη φιλική προς το περιβάλλον πράσινη φορολογία, ενώ οι φορολογικές πολιτικές θα εφαρμοστούν σε δύο βασικούς άξονες: την ανάπτυξη και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Φορολογικά - γραφειοκρατία
Όπως σημειώνεται στο σχεδιασμό του οικονομικού επιτελείου θα δοθεί προτεραιότητα στις φορολογικές πολιτικές που ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των νέων, των γυναικών και των μειονεκτουσών ομάδων στο εργατικό δυναμικό και την επιχειρηματικότητα και θα διατηρηθούν τα επιλεκτικά και στοχευμένα φορολογικά κίνητρα.
Προκειμένου να μειωθεί η γραφειοκρατία και να βρεθούν γρήγορες λύσεις στα προβλήματα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της επενδυτικής διαδικασίας, θα εφαρμοστεί ένα νέο σύστημα προστασίας των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα. Θα δημιουργηθεί «Αρχή Επενδυτικών Διαφορών» για τη διευκόλυνση και επιτάχυνση των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα.
Στο σχεδιασμό αυτό θα παίξει σημαντικό ρόλο το εξειδικευμένο και πολυδιάστατο οικοσύστημα χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών που δημιουργείται με το έργο Istanbul Finance Centre (IFC), το οποίο εγκαινιάστηκε για να καταστεί η Κωνσταντινούπολη το κορυφαίο κέντρο της παγκόσμιας χρηματοδότησης και του διεθνούς εμπορίου, ενώ θα ληφθούν μέτρα για τον μετασχηματισμό και τη διαφοροποίηση στον τομέα της χρηματοδότησης.
Ένα ακόμα βήμα προς αυτόν τον τομέα είναι το μερίδιο του τραπεζικού τομέα στον χρηματοπιστωτικό τομέα να φθάσει σε επίπεδα κοντά στα διεθνή πρότυπα με τη διαφοροποίηση των μη τραπεζικών χρηματοπιστωτικών στοιχείων.
Επίσης θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα «Ενίσχυση της χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής και υποδομής» και οι δράσεις του προγράμματος θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο 7 θεματικών ενοτήτων: κεφαλαιαγορές, ασφάλιση, χρηματοδότηση συμμετοχής, βιώσιμη χρηματοδότηση, χρηματοοικονομικές τεχνολογίες, διαχείριση κινδύνων και χρηματοοικονομική εκπαίδευση.
Με τις δράσεις για την κεφαλαιαγορά, θα δοθεί έμφαση στην ποικιλομορφία των μέσων, στη διεύρυνση της βάσης, στην ενίσχυση της νομοθετικής υποδομής, στη διεύρυνση των ευκαιριών ρευστότητας και στην αύξηση της αποτελεσματικότητας του επιχειρηματικού κεφαλαίου, ενώ θα αυξηθεί η ελκυστικότητα των κεφαλαιαγορών.
Στον τομέα της χρηματοδότησης της συμμετοχής σχεδιάζεται να ενισχυθεί. Στο πλαίσιο αυτό, θα εκπονηθεί ένας ανεξάρτητος νόμος για τη χρηματοδότηση της συμμετοχής, ο οποίος ρυθμίζεται από διάφορους νόμους, θα συγκεντρωθεί κάτω από μια ενιαία στέγη και θα εφαρμοστεί ένα κεντρικό συμβουλευτικό συμβούλιο σε διεθνή πρότυπα για όλους τους τομείς που υπάγονται στη χρηματοδότηση της συμμετοχής. Θα εφαρμοστεί το σύστημα «αξιολόγησης της χρηματοδότησης της συμμετοχής».
Η θεσμική υποδομή του χρηματοπιστωτικού τομέα θα εμβαθυνθεί. Στο πλαίσιο αυτό, θα εφαρμοστούν νέες ελεγκτικές πρακτικές και μέθοδοι που θα επικεντρώνονται σε «εποπτικές τεχνολογίες» κατάλληλες για το μέγεθος, την πολυπλοκότητα και την ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Επιπρόσθετα, όπως σημειώνει το οικονομικό επιτελείο, η τεχνολογία και το περιβάλλον θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στον χρηματοοικονομικό μετασχηματισμό.
Η συμμετοχή στις αγορές περιβαλλοντικής, κοινωνικής και διακυβέρνησης θα επιταχυνθεί προκειμένου να αναπτυχθούν βιώσιμες ευκαιρίες χρηματοδότησης.
Στο πλαίσιο αυτό, η Τράπεζα Ανάπτυξης και Επενδύσεων και η Eximbank θα υποβληθούν σε μια έντονη διαδικασία θεσμικής μεταρρύθμισης λαμβάνοντας υπόψη τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.
Στο πλαίσιο της εναρμόνισης με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, θα πραγματοποιηθεί διαμόρφωση στρατηγικής, θεσμική διάρθρωση, διαχείριση κινδύνων, υποβολή εκθέσεων και ενημερωτικές δημοσιεύσεις για την ανάπτυξη πράσινων τραπεζικών πρακτικών.
Επίσης θα ενισχυθεί η τεχνολογική υποδομή για την αποτροπή χειραγώγησης και στρεβλώσεων για την αγορά συναλλαγών με τρόπο που να δίνει προτεραιότητα στην προστασία των επενδυτών και στην ανάπτυξη της κεφαλαιαγοράς.
Επιπλέον θα τεθεί σε εφαρμογή το Σύστημα Παρακολούθησης Κινδύνων Επενδυτών για να διασφαλιστεί ότι οι κίνδυνοι των επενδυτών παρακολουθούνται με ολιστικό τρόπο και κοινοποιούνται στους ενδιαφερόμενους φορείς του τομέα μέσω μιας δομής παρόμοιας με το κέντρο κινδύνου στον τραπεζικό τομέα.
Επενδύσεις - Σχέδιο Δράσης για την Οικονομία
Με πολιτική και οικονομική σταθερότητα, προβλεψιμότητα και πολιτικές φιλικές προς τους επενδυτές, θα αυξηθούν οι άμεσες ξένες επενδύσεις σε τομείς υψηλής τεχνολογίας και πιο παραγωγικούς τομείς και θα βελτιωθεί το επιχειρηματικό και επενδυτικό περιβάλλον.
Το φιλόδοξο «Σχέδιο Δράσης για την Οικονομία», που αναμένεται να εφαρμοστεί, έχει ως μεγάλο αντίπαλο τον ίδιο τον Τούρκο Πρόεδρο που πολλές φορές παρεμβαίνει στην οικονομική πολιτική, με καταστροφικά πολλές φορές αποτελέσματα.
Όμως για όσους γνωρίζουν, θεωρούν ότι η αποδοχή της θέσης του Υπουργού Οικονομικών από τον Μεχμέτ Σιμσέκ, έγινε με εγγυήσεις ώστε να μην υπάρχει παρέμβαση από τον Τούρκο Πρόεδρο.
Εξάλλου ο Σιμσέκ είχε μια πολύ επιτυχημένη θητεία ως Υπουργός Οικονομικών από το 2009 έως το 2015, όταν και οδήγησε την Τουρκία στις 20 πλουσιότερες χώρες του κόσμου και μέλος των G20.