Το Κρεμλίνο είχε διαμηνύσει πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν στη νέα προεδρική του θητεία θα προχωρούσε σε εκκαθαρίσεις θέλοντας να «δαμάσει» τη διαφθορά της ρωσικής ελίτ.
Πριν από μερικές ημέρες συνελήφθη ο υφυπουργός Άμυνας Τιμούρ Ιβανόφ, με κατηγορίες υπεξαίρεσης κονδυλίων από τον στρατό, τα οποία χρησιμοποιούσε για να διάγει έναν πλουσιοπάροχο βίο. Την Κυριακή ο Βλαντιμίρ Πούτιν «καθάρισε» και τον υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, ο οποίος διατηρούσε το εν λόγω αξίωμα από το 2012.
Η απομάκρυνσή του δεν συνεπάγεται απόλυτα πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν τον κατηγορεί για διαφθορά, εξάλλου επέλεξε να του δώσει ρόλο στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Αλλά ως πολιτικός προϊστάμενος απομακρύνθηκε ως μήνυμα «μηδενικής ανοχής».
Αν και ο Ρώσος Πρόεδρος έχει αναλάβει ρόλο «αρχιστράτηγου» και άρα έχει την τελική ευθύνη για το ρωσικό στράτευμα από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η επιλογή του αντικαταστάτη του Σοϊγκού αποτέλεσε έκπληξη.
Νέος πολιτικός προϊστάμενος του ρωσικού στρατού τοποθετήθηκε ο 65χρονος Αντρέι Μπελούσοφ, πρώην σύμβουλός του για την οικονομία και πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Ο δε Σοϊγκού αναλαμβάνει πλέον τον ρόλο του γραμματέα του συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας.
Γιατί ένας τεχνοκράτης στην ηγεσία του υπ. Άμυνας
Αναλυτές εκτιμούν πως η τοποθέτηση του Μπελούσοφ δεν αφορά τη «στρατιωτική ηγεσία» αλλά την «Gosplan», όπως ονομαζόταν επί Σοβιετικής Ένωσης, η υπηρεσία για τον κεντρικό οικονομικό σχεδιασμό της χώρας. Καθώς η οικονομία της Ρωσίας έχει μετατραπεί σε πολεμική, η τοποθέτηση ενός τεχνοκράτη οικονομολόγου στην ηγεσία του υπουργείου Άμυνας εξυπηρετεί τις παρούσες ανάγκες. Η στρατιωτική βιομηχανία αναγνωρίζεται πλέον ως ένας βασικός πυλώνας της ρωσικής οικονομίας.
Αναλυτές του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW), που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις του πολέμου στην Ουκρανία από την έναρξή του, σημείωσε πως η τοποθέτηση του Μπελούσοφ δείχνει ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να προετοιμάζεται για μια αντιπαράθεση με το ΝΑΤΟ στο μέλλον.
«Ο διορισμός του είναι μια σημαντική εξέλιξη στις προσπάθειες του Πούτιν να θέσει πλήρεις οικονομικές συνθήκες για έναν παρατεταμένο πόλεμο», υπογραμμίζουν οι αναλυτές του Ινστιτούτου. «Το να τοποθετείς επικεφαλής στο Υπουργείο Άμυνας έναν οικονομολόγο, εάν μιλάς για την ανάγκη να υποταχθεί μεγάλο μέρος της οικονομίας στις ανάγκες του αμυντικού τομέα, έχει μια λογική, καθώς μόνο ένας οικονομικός διαχειριστής μπορεί να το κάνει και ο Μπελούσοφ είναι ο κατάλληλος», ανέφεραν αναλυτές στο Reuters.
Πηγή που έχει γνώσει των κινήσεων του Κρεμλίνου, ανέφερε στο Bloomberg πως ο Πούτιν επέλεξε τον Μπελούσοφ με βάση και το παράδειγμα του πρώην υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ ΜακΝαμάρ, ο οποίος είχε τοποθετηθεί ως υπουργός Άμυνας υπό τους Προέδρους Τζον Κένεντι και Λίντον Τζόνσον, τη δεκαετία του 1960, κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, με στόχο να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των στρατιωτικών δαπανών. Σημειώνεται πως ο προϋπολογισμός για το υπουργείο Άμυνας και εν γένει τον τομέα ασφάλειας αγγίζει το 7% του ρωσικού ΑΕΠ, περίπου δηλαδή στα επίπεδα που έφτασαν οι αντίστοιχες δαπάνες επί Σοβιετικής Ένωσης στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου.
Η απομάκρυνση του Σοϊγκού, ο οποίος υπήρξε ένας από τους στενότερους συνεργάτες του για περισσότερο από μια δεκαετία, αντανακλά σε έναν βαθμό και την απογοήτευση του Βλαντιμίρ Πούτιν για το αποτέλεσμα ενός πολέμου που επρόκειτο να διαρκέσει μερικές ημέρες, όπως φαίνεται πως τον είχαν συμβουλέψει, και τελικά διανύει τον τρίτο χρόνο του. «Με αυτήν την κίνηση ο Πούτιν φαίνεται πως κρατά τον Σοϊγκού στο πλευρό του, αλλά ταυτόχρονα τοποθετεί κάποιον στην ηγεσία του υπουργείου Άμυνας για να χτυπήσει και τη διαφθορά», εκτίμησε, μιλώντας στο Politico, ο Φίλιπ Ίνγκραμ, πρώην συνταγματάρχης των βρετανικών στρατιωτικών πληροφοριών και σύμβουλος του ΝΑΤΟ.
Ο Ρώσος Πρόεδρος είναι πλέον αποφασισμένος να πετύχει τον ελάχιστο πολεμικό στόχο του, καταλαμβάνοντας πλήρως το Ντονμπάς στην ανατολική Ουκρανία. Σε κάθε περίπτωση, οι αλλαγές που πραγματοποιεί ο Βλαντιμίρ Πούτιν στη ρωσική κυβέρνηση χαρακτηρίζονται ως οι πιο εκτεταμένες από το 2020.
Αίσθηση προκάλεσε και η απομάκρυνση του Νικολάι Πατρούσεφ, επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών, ο οποίος θεωρούταν ευρέως ως το νούμερο 2 της ρωσικής ηγεσίας μετά τον Πούτιν. Ο Πατρούσεφ υπήρξε ένας από τους πιο στενούς και ένθερμους υποστηρικτές του Ρώσου Προέδρου, ωστόσο το μέλλον παραμένει αβέβαιο αυτή τη στιγμή. Πληροφορίες αναφέρουν πως θα αναλάβει άλλη θέση, η οποία ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί. Σημειώνεται πως ο γιος του Ντμίτρι Πατρούσεφ, προήχθη σε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης από υπουργός Γεωργίας στο πλαίσιο του ίδιου ανασχηματισμού.
Όλοι οι «φίλοι» του Προέδρου
Πάντως, ο Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται πως συνεχίζει να διατηρεί έναν στενό κύκλο συμβούλων, οι οποίοι απολαμβάνουν την εμπιστοσύνη του. Μεταξύ αυτών είναι ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, αλλά και ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, Βαλερί Γκερασίμοφ, οι οποίοι διατήρησαν τις θέσεις τους, παρά τις ριζικές αλλαγές. Επίσης ο Μιχαήλ Μισούστιν, ο οποίος επαναδιορίστηκε πρωθυπουργός, μια θέση που κατέχει από το 2020, και η Βαλεντίνα Ματβιένκο, η πιο υψηλόβαθμη γυναίκα πολιτικός της Ρωσίας, καθώς αποτελεί από το 2011 την Πρόεδρο της Ρωσικής Άνω Βουλής και παραμένει πιστή σύμμαχος του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Στον κύκλο των εμπίστων του Ρώσου Προέδρου εντάσσονται και ο Βίκτορ Ζολότοφ, επικεφαλής της εθνικής φρουράς της Ρωσίας, αλλά και ο Αλεξάντερ Μπόρτνικοφ επικεφαλής της υπηρεσίας ασφαλείας FSB και ο Σεργκέι Ναρούσκιν, διευθυντής της υπηρεσίας εξωτερικών πληροφοριών της Ρωσίας. Και οι τρεις θα διατηρήσουν τις θέσεις. Στους «φίλους» του Προέδρου θα πρέπει να συμπεριληφθεί και ο Νμίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος επίσης διατηρεί από το 2020 τη θέση του ως αναπληρωτής επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Τέλος, σύμφωνα με το BBC, στο στενό κύκλο του Βλαντιμίρ Πούτιν εντάσσονται και οι Σεργκέι Σομπιάνιν, δήμαρχος της Μόσχας από το 2010, ο επικεφαλής του κρατικού πετρελαϊκού γίγαντα της Rosneft, Ιγκόρ Σετσίν και οι δισεκατομμυριούχοι αδελφοί Μπόρις και Αρκάντι Ρότενμπεργκ , παιδικοί φίλοι του Προέδρου, ιδιοκτήτες της τράπεζας SMP και σημαντικά στελέχη της Gazprom, της κρατικής