Οι δημοσκοπήσεις για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ αποτυπώνουν μάχη «στήθος με στήθος» ανάμεσα στην Κάμαλα Χάρις και τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά η συμπεριφορά της αγοράς δείχνει ότι προεξοφλεί νίκη του πρώην Αμερικανού προέδρου.
Η άνοδος του δολαρίου, αλλά και η υποχώρηση της τιμής των αμερικανικών ομολόγων το τελευταίο διάστημα αντανακλούν τις προσδοκίες ότι ο Τραμπ θα κερδίσει και ότι η οικονομική πολιτική του θα φέρει πληθωρισμό και υψηλά επιτόκια στις ΗΠΑ, επομένως οι επενδυτές προσαρμόζονται ανάλογα, αγοράζοντας δολάριο και πουλώντας ομόλογα.
Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει σε ένα νέο οικονομικό τοπίο παγκοσμίως με πολλαπλές συνέπειες, που ξεκινούν στην… καλύτερη περίπτωση από μια οικονομική κρίση στην Ευρώπη και φθάνουν μέχρι έναν παγκόσμιο εμπορικό και οικονομικό πόλεμο με άγνωστες και δυστοπικές παρενέργειες.
Το αμερικανικό νόμισμα έκλεισε τον Οκτώβριο με τα μεγαλύτερα μηνιαία κέρδη των δύο τελευταίων ετών χάρη στα καλά οικονομικά δεδομένα για την αγορά εργασίας και την ιδιωτική κατανάλωση στις ΗΠΑ, αλλά και λόγω των προσδοκιών ότι εάν εκλεγεί ο Τραμπ και επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές, οι τιμές των αγαθών θα αυξηθούν, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ δεν θα συνεχίσει για πολύ τις μειώσεις επιτοκίων που ξεκίνησε τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν κατέβασε το βασικό επιτόκιό της κατά μισή ποσοστιαία μονάδα. Οι κινήσεις στην αγορά το τελευταίο διάστημα προεξοφλούν μια νέα μείωση κατά 0,25 της μονάδες την επόμενη εβδομάδα από την FED, αλλά οι προοπτικές σε βάθος χρόνου αλλάζουν εάν υπολογιστούν οι συνέπειες του οικονομικού προγράμματος Τραμπ.
Η προοπτική νίκης του Τραμπ έχει σημάνει συναγερμό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες καθώς οι προσομοιώσεις για τα οικονομικά σενάρια που θα πυροδοτήσει η επιβολή δασμών τους οποίους έχει εξαγγείλει ο υποψήφιος πρόεδρος είναι από ανησυχητικές έως δυστοπικές.
Τα σενάρια αυτά προβληματίζουν κυρίως τις μεγάλες βιομηχανικές χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία, οι οποίες φοβούνται ότι η πολιτική που έχει εξαγγείλει ο υποψήφιος πρόεδρος θα φέρει οικονομική ύφεση και ελλείμματα, σε μια περίοδο που η Ε.Ε. βρίσκεται ήδη σε πολύπλευρη οικονομική κρίση, με την Γερμανία να βρίσκεται σε οικονομική ύφεση και τη Γαλλία να οδηγείται προς τα εκεί.
Οι δασμοί τουλάχιστον 10% στις εισαγωγές που έχει εξαγγείλει ο Τραμπ σημαίνουν όχι μόνο ότι οι τιμές των αγαθών στις ΗΠΑ θα αυξηθούν και θα ανέβει ο πληθωρισμός, αλλά και ότι οι ευρωπαϊκές εξαγωγές στις ΗΠΑ θα γίνουν ακριβότερες και θα μειωθούν.
Κάποιες αναλύσεις ανεβάζουν σε 150 δισ. ευρώ τη μείωση των ευρωπαϊκών εξαγωγών εξαιτίας των δασμών.
Οι προβλέψεις της Goldman Sachs είναι ότι η επιβολή δασμών 10% στις εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων στις ΗΠΑ θα μειώσει το ΑΕΠ της Ε.Ε. κατά μία μονάδα τουλάχιστον, ενώ άλλες μελέτες υπολογίζουν ότι το ευρωπαϊκό ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κατα 1-1,5 μονάδα.
Η ευρωπαϊκή βιομηχανία είναι πολύ ευαίσθητη στους δασμούς και αυτό φάνηκε και στην προηγούμενη θητεία Τραμπ, όταν οι ΗΠΑ επέβαλαν δασμούς στον ευρωπαϊκό χάλυβα και το αλουμίνιο και η Ευρώπη απάντησε με δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά περίπου 2,5%.
Μια νέα προεδρία Τραμπ δεν απειλεί να φέρει εμπορικό «πόλεμο» μόνο με την Ευρώπη, αλλά και με την Κίνα, για την οποία έχει προτείνει δασμούς ύψους 60% στις εισαγωγές. Κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε αντίποινα από τις επηρεαζόμενες χώρες, διαταράσσοντας τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και μειώνοντας τον συνολικό όγκο του παγκόσμιου εμπορίου.
Ένα σενάριο όπου οι δασμοί κλιμακώνονται διεθνώς θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της παγκόσμιας παραγωγής κατά 7% έως το 2026, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, πλήττοντας και τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Κυρίως και πιο άμεσα θα χτυπηθούν οι εξαγωγικές βιομηχανικές χώρες του πυρήνα, αλλά και οι χώρες του Νότου, όπως η Ελλάδα η οποία εξαρτάται από τον Τουρισμό που προέρχεται από τον Ευρωπαϊκό Βορρά ο οποίος θα μειωθεί εάν οι χώρες αυτές έχουν οικονομικά προβλήματα.
Η ευρωπαϊκή οικονομία κινδυνεύει και από ένα δεύτερο συστατικό του «κοκτέιλ Τραμπ» που έχει να κάνει με την άμυνα και την επιφύλαξη έως αντιπάθεια που δείχνει ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος για το ΝΑΤΟ και την στήριξη στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Τα σχέδια Τραμπ για διευθέτηση του προβλήματος στην Ουκρανία με εδαφικές παραχωρήσεις στη Ρωσία και οι απειλές για απόσυρση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ ή μείωση της συμμετοχής τους, εάν υλοποιηθούν θα αναγκάσουν τις ευρωπαϊκές χώρες να αυξήσουν δραματικά τις αμυντικές δαπάνες τους, επαναφέροντάς τες στα επίπεδα που ήταν κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, κάτι που οι περισσότερες δεν μπορούν να αντέξουν. Η Goldman Sachs εκτιμά ότι οι ευρωπαϊκές χώρες ίσως χρειαστεί να διαθέσουν επιπλέον 0,5% του ΑΕΠ ετησίως για αμυντικές δαπάνες κατά τη διάρκεια μιας δεύτερης θητείας του Τραμπ, γεγονός που θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόσθετη πίεση και ελλείμματα στους κρατικούς προϋπολογισμούς.
