Κύβος ερρίφθη. Ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, επέλεξε τον νέο «εκλεκτό» του για την πρωθυπουργία. Πρόκειται για τον Φρανσουά Μπαϊρού, βετεράνο της γαλλικής πολιτικής, πρόεδρο του κεντρώου κόμματος MoDem, που συμμετέχει στη συμμαχία του Μακρόν, και δήμαρχος της Pau.
Η επιλογή του Μπαϊρού είχε έντονο παρασκήνιο. Τα τελευταία 24ωρα εμφανιζόταν ως ο επικρατέστερος στη λίστα του Μακρόν, ωστόσο ξαφνικά την Παρασκευή το πρωί ο Μπαϊρού, σύμφωνα με τις πληροφορίες της Le Monde, ειδοποιήθηκε πως δεν θα είναι αυτός ο πρωθυπουργός.
Ο επικεφαλής του MoDem επισκέφτηκε το Προεδρικό Μέγαρο όπου σύμφωνα με τις πληροφορίες υπήρξε συζήτηση σε υψηλούς τόνους με τον Μακρόν. Ο Γάλλος Πρόεδρος φέρεται να του πρότεινε να γίνει το «νούμερο 2» σε μια κυβέρνηση υπό το Ρολάν Λεσκυρ, έναν ακραιφνή μακρονιστή της σοσιαλφιλελεύθερης πτέρυγας του προεδρικού κόμματος. Αυτό εξόργισε τον Μπαϊρού, ο οποίος απείλησε ακόμη και με αποχώρηση από τον κυβερνητικό συνασπισμό, γεγονός που θα αποδυνάμωνε περαιτέρω τον Γάλλο Πρόεδρο. Ταυτόχρονα το όνομα του Ρολάν Λεσκυρ δεν έτυχε ιδιαίτερα θερμής αποδοχής και από στελέχη των Ρεπουμπλικάνων, του κόμματος που αποτελεί βασικό σύμμαχο των μακρονιστών στο κοινοβούλιο για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Το έντονο παρασκήνιο προκάλεσε και μεγάλες καθυστερήσεις στην ανακοίνωση του ονόματος του νέου πρωθυπουργό, το οποίο η Γαλλική Προεδρία είχε πει πως θα ανακοινώσει το πρωί της Παρασκευής. Οι ώρες περνούσαν και τελικά το μεσημέρι της Παρασκευής ο Εμανουέλ Μακρόν πήρε την τελική του απόφαση: Ο Μπαϊρού είναι ο άνθρωπος που καλείται να σχηματίσει κυβέρνηση για να προχωρήσει ο προϋπολογισμός στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση.
Τα «κουκιά» του Μπαϊρού και η μοναδική του ελπίδα
Ποιοι είναι όμως οι σύμμαχοι του Μπαϊρού; Σε πρώτη φάση η εξίσωση για τη νέα κυβέρνηση έχει ως εξής: 36 βουλευτές του κόμματός MoDem, 99 βουλευτές των μακρονιστών, 31 από το κόμμα «Ορίζοντες» (επίσης μέλος της συμμαχίας του Μακρόν) και 47 των Ρεπουμπλικάνων. Σύνολο 213 βουλευτές.
Για την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο των 577 εδρών απαιτούνται 289 βουλευτές. Λείπουν λοιπόν 76 βουλευτές και ο Μπαϊρού βρίσκεται στο σημείο που βρισκόταν και πριν ο Μπαρνιέ. Που μπορεί να υπολογίζει; Είτε στην υποστήριξη της ακροδεξιάς της Εθνικής Συσπείρωσης (172 βουλευτές), είτε στο ρήγμα του συνασπισμού του Λαϊκού Μετώπου (Σοσιαλιστές - 66, Αριστερά LFI - 72 , Οικολόγοι - 38 και Κομμουνιστές - 17).
Όσον αφορά στο Λαϊκό Μέτωπο, η Αριστερά τίθεται εξ αρχής κατά του Μπαϊρού, οπότε η μοναδική του ελπίδα είναι στην πραγματικότητα οι Σοσιαλιστές. Ο αριθμός των βουλευτών τους μαζί με κάποιες ακόμα μικρότερες ομάδες και ανεξάρτητους θα μπορούσε να του δώσει τον «χρυσό αριθμό» για να περάσει σε πρώτη φάση τον προϋπολογισμό. Όμως και πάλι ο Μπαϊρού θα πρέπει να υιοθετήσει κάποια από τα πολιτικά αιτήματά των Σοσιαλιστών. «Όλοι κατανοούν τη δυσκολία και όλοι γνωρίζουν ότι ο δρόμος θα είναι μακρύς. Υπάρχει όμως ένας δρόμος που μπορεί να φέρνει τους ανθρώπους κοντά αντί να τους χωρίζει», δήλωσε ο Μπαϊρού και πρόσθεσε: «Νομίζω ότι η συμφιλίωση είναι απαραίτητη».
Πηγή από τη Γαλλική Προεδρία εξηγώντας την επιλογή Μπαϊρού αναφέρει πως «είναι η πιο ικανή προσωπικότητα να διασφαλίσει την ενότητα και να σχηματίσει μια κυβέρνηση γενικού συμφέροντος». Ο νέος πρωθυπουργός - συμπληρώνει η ίδια πηγή σύμφωνα με τη Liberation δείχνοντας και την κατεύθυνση στην οποία θα κινηθεί - «θα έχει την αποστολή του διαλόγου με όλα τα πολιτικά κόμματα [εκτός της Ανυπότακτης Γαλλίας (LFI) και της Εθνικής Συσπείρωσης], τα οποία θα κληθούν την Τρίτη στα Ηλύσια, προκειμένου να βρεθούν οι προϋποθέσεις για σταθερότητα και δράση».
Τι δείχνουν οι πρώτες αντιδράσεις
Η Αριστερά (LFI) του Ζαν Λυκ Μελανσόν ανακοίνωσε άμεσα πως πρόκειται να τον καταψηφίσει. «Υπάρχουν δύο επιλογές για τους βουλευτές: υποστήριξη για τη διάσωση του Μακρόν ή καταψήφιση. Εμείς έχουμε κάνει τη δική μας», δήλωσε εκπρόσωπος της Αριστεράς. Παρότι δεν ανακοίνωσαν άμεσα την πρόθεση τους για πρόταση μομφής, αρνητική ήταν και η αντίδραση από τους Πράσινους και τους Κομμουνιστές, τα άλλα δύο κόμματα του συνασπισμού του Λαϊκού Μετώπου, που κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές αλλά χωρίς να συγκεντρώσει ποσοστό απόλυτης πλειοψηφίας.
«Ο διορισμός του Φρανσουά Μπαϊρού είναι ένα κακό νέο. Ο Μακρόν επιμένει. Θέλει να επιβάλει μια πολιτική που έχει αποτύχει», τόνισε ο γγ του ΚΚ. «Όσο περισσότερο ο Εμανουέλ Μακρόν χάνει το εκλογικό έδαφος, τόσο περισσότερο προσκολλάται σε εκείνους που βρίσκονται πολύ κοντά του που ενσαρκώνουν τον πιο πιστό μακρονισμό», τόνισε η Μαρίν Τοντελιέ από τους Οικολόγους Πράσινους. Ο Φρανσουά Ραφίν, βουλευτής που συνδέεται με το κόμμα των Πρασίνων, τόνισε πως «κάθε μέρα που περνά τίθεται πιο έντονα το ζήτημα της παραίτησης του Προέδρου» και κάλεσε το Λαϊκό Μέτωπο να προετοιμάζεται για πρόωρες προεδρικές εκλογές.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα στην πρώτη του αντίδραση δείχνει κάποια σημάδια διάθεσης για επαφές, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως θα καταλήξει και σε υποστήριξη του Μπαϊρού. Παρότι ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος, Μπορίς Βαλό, χαρακτήρισε «επικίνδυνη» την επιλογή του Μακρόν, σημειώνοντας πως δείχνει ότι έχει αποφασίσει να συνεχίσει τις πολιτικές του, εν τούτοις ο γενικός γραμματέας του κόμματος Ολιβιέ Φορ, δημοσίευσε την επιστολή του Σοσιαλιστικού Κόμματος προς τον νέο πρωθυπουργό στην οποία θέτει ως βασική προϋπόθεση την απόσυρση της επίκλησης του άρθρου 49.3 του Συντάγματος για να μην προχωρήσει στην καταψήφισή του.
{https://twitter.com/faureolivier/status/1867556957898371328}
Πρόκειται για το επίμαχο άρθρο που δίνει το δικαίωμα της έγκρισης ενός νομοσχεδίου με προεδρικό διάταγμα, παρακάμπτοντας της Βουλής, και είχε ενεργοποιηθεί από τον Μισέλ Μπαρνιέ για να περάσει ο προϋπολογισμός λιτότητας. Αυτή του η απόφαση σηματοδότησε και το τέλος της πρωθυπουργίας του με την πρόταση μομφής που υπερψηφίστηκε από το Λαϊκό Μέτωπο και την Εθνική Συσπείρωση, η οποία μέχρι τότε προσέφερε την ανοχή της χωρίς να συμμετέχει στην κυβέρνηση.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα στην επιστολή του τονίζει επίσης πως «δεν πρόκειται να συμμετάσχει στην κυβέρνηση Μπαϊρού και θα παραμείνει στην αντιπολίτευση», ενώ παράλληλα ζητά από τον Μπαϊρού να απορρίψει ξεκάθαρα οποιαδήποτε συνεργασία ή εξάρτηση από την ακροδεξιά της Μαρίν Λεπέν. «Επιλέγοντας εκ νέου έναν πρωθυπουργό προερχόμενο από το δικό του στρατόπεδο, ο Εμανουέλ Μακρόν παίρνει την ευθύνη της όξυνσης της πολιτικής και δημοκρατικής κρίσης στην οποία έχει βάλει την χώρα», επισημαίνεται ακόμη.
Σημειώνεται πως ακόμη οι Ρεπουμπλικάνοι φαίνεται πως δεν δίνουν αναφανδον την υποστήριξή τους στον Μπαϊρού. Όπως αναφέρθηκε από βουλευτές, η συμμετοχή του κόμματος τους στην κυβέρνηση θα εξαρτηθεί από το σχέδιο που θα τους παρουσιάσει ο νέος πρωθυπουργός, αναγνωρίζοντας ότι η επιλογή τους είναι λιγότερο «εύκολη» από τον προκάτοχό του Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος εξάλλου προερχόταν από το κόμμα τους.
Από την πλευρά της ακροδεξιάς, ο Τζόρνταν Μπαρντέλα, πρόεδρος της Εθνικής Συσπείρωσης της Μαρίν Λεπέν, ανέφερε πως «δεν υπάρχει καταψήφιση εκ των προτέρων». «Οι κόκκινες γραμμές μας (σ.σ. για τον προϋπολογισμό) παραμένουν. Δεν έχουν αλλάξει», υπογράμμισε, σημειώνοντας πως θα αναμένει μια κίνηση συμβιβασμού από τον νέο πρωθυπουργό. «Ο Πρόεδρος επέλεξε ένα νέο πρωθυπουργό που θα πρέπει να λάβει υπόψη τη νέα πολιτική κατάσταση», τόνισε, υπενθυμίζοντας τη δύναμη στο γαλλικό κοινοβούλιο της ακροδεξιάς, η οποία ανέτρεψε και την κυβέρνηση Μπαρνιέ.
Για την ίδια τη Μαρίν Λεπέν, «μια επέκταση του μακρονισμού» με τον Φρανσουά Μπαϊρού «θα μπορούσε να οδηγήσει μόνο σε αδιέξοδο και αποτυχία». Η επικεφαλής της Εθνικής Συσπείρωσης στην Εθνοσυνέλευση κάλεσε τον νέο πρωθυπουργό, Φρανσουά Μπαϊρού, «να αναλάβει αυτό που δεν ήθελε να κάνει ο προκάτοχός του: να ακούσει την αντιπολίτευση για να φτιάξει έναν λογικό προϋπολογισμό».
Η ιδιαίτερη σχέση Λεπέν - Μπαϊρού
Σημειώνεται πως η Λεπέν τρέφει ιδιαίτερο σεβασμό για τον Φρανσουά Μπαϊρού καθώς αυτός την υποστήριξε στην υπόθεσή της με τις κατηγορίες για παράνομη χρηματοδότηση της πολιτικής της παράταξης με χρήματα του ευρωπαϊκού κοινοβούλιού. Συγκεκριμένα η ίδια και ακόμη 24 ανώτερα στελέχη της «Εθνική Συσπείρωση» κατηγορούνται πως ως ευρωβουλευτές προσέλαβαν βοηθούς που εργάζονταν για το κόμμα και όχι για στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο ωστόσο τους πλήρωνε ως βοηθούς ευρωβουλευτών.
Η υποστήριξη του Μπαϊρού δεν ήταν τυχαία. Ως πρόεδρος του MoDem έχει κατηγορηθεί μαζί με 10 ακόμη συνεργάτες του για ίδια ακριβώς υπόθεση. Η δίκη πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 2023 όμως ήταν ο μόνος από τους κατηγορούμενους που δεν καταδικάστηκε «λόγω αμφιβολιών». Κατά της πρωτόδικης απαλλαγής του ασκήθηκε έφεση και ο Μπαϊρού θα οδηγούταν ξανά στη Δικαιοσύνη. Ωστόσο με τον διορισμό του στην πρωθυπουργία η δική του δικαστική περιπέτεια φαίνεται να μπαίνει στον «πάγο».
Αντίθετα, η Μαρίν Λεπέν κινδυνεύει, βάσει της πρότασης των εισαγγελέων του Παρισιού, με ποινή φυλάκισης 2 ετών, αλλά και 5ετή αποκλεισμό από τη συμμετοχή σε προεδρικές εκλογές. H επικεφαλής της ακροδεξιάς, που αρνείται κάθε κατηγορία, έχει καταγγείλει ότι «στόχος είναι να με εμποδίσουν να είμαι υποψήφια στις προεδρικές». «Όποιος δεν το καταλαβαίνει είναι τυφλός και κουφός», έχει τονίσει. Με τον Μπαϊρού στην πρωθυπουργία και μάλιστα ως επιλογή του Μακρόν, οι αντιδράσεις σε μια πιθανή καταδίκη της Λεπέν θα είναι ακόμη πιο έντονες. Σε κάθε περίπτωση, εάν η ίδια δεν μπορέσει τελικά να είναι υποψήφια, σύμφωνα με τις πληροφορίες, υπάρχει πάντα η εφεδρεία του Ζορντάν Μπαρντελά, στενού συνεργάτη της, προέδρου της «Εθνικής Συσπείρωσης» και ανερχόμενου αστέρα της γαλλικής ακροδεξιάς.
