Πέρασαν τρεις μέρες για να συναντήσουμε τους πρώτους Έλληνες στο Ντονέτσκ. Το πρώτο ραντεβού ήταν σε μια διασταύρωση στο δρόμο που ένωνε την πόλη με την Μαριούπολη. Σταματήσαμε σε ένα βενζινάδικο και σε λίγο έκανε την εμφάνιση ο Δημήτρης όπως μας συστήθηκε σε άψογα ελληνικά.
Φορούσε στρατιωτική φόρμα παραλλαγής και στον ώμο του είχε κρεμασμένο το καλάσνικοφ, ενώ το Ζ ακουμπούσε στο αριστερό του μπράτσο. Ήταν ο πρόεδρος του ελληνικού συλλόγου του Ντονέτσκ Τερψιχόρη. Τα υπέροχα ελληνικά του τα είχε μάθει στο Κυριακάτικο σχολείο και τα βελτίωσε όσες φορές πήγε στην Ελλάδα για διακοπές.
Ήταν άνετος καθώς η οικογένεια του ήταν στην Μόσχα και δεν ανησυχούσε για την ασφάλεια τους. Αυτός υπερασπιζόταν την πατρίδα του που είχε απελευθερωθεί και θα φρόντιζε να παραμείνει ελεύθερη, όπως είπε.
Αν και του ζητήσαμε να κάνουμε μια συνέντευξη μπροστά σε κάμερα εκεί σε εξωτερικό χώρο, δεν πήρε τελικά άδεια από τους ανωτέρους για λόγους ασφαλείας. Έτσι δώσαμε ραντεβού για το βράδυ στα γραφεία του ελληνικού συλλόγου, όπου θα μας μιλούσε για τους Έλληνες της περιοχής. Εκεί θα ερχόταν ακόμα ένας ελληνικής καταγωγής στρατιωτικός που υπηρετούσε στον στρατό της «Λαϊκής Δημοκρατίας» από την αυτοανακήρυξη της το 2014.
Μέχρι τις 7 το απόγευμα, που ήταν το ραντεβού μας, υπήρχε αρκετός χρόνος κι έτσι επισκεφτήκαμε το Τραυματολογικό Νοσοκομείο για να μιλήσουμε με γιατρούς και τραυματίες από τον πόλεμο.
Σ’ ένα επιβλητικό κτήριο, στεγαζόταν το τραυματολογικό νοσοκομείο, το οποίο σήκωσε όλο το βάρος των τραυματιών από βομβαρδισμούς με ρουκέτες, βλήματα διασποράς, νάρκες και τραύματα από πυροβόλα όπλα.
Μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής τα περιστατικά είχαν μειωθεί, αλλά δεν είχαν σταματήσει εντελώς καθώς ο πόλεμος συνεχίζονταν. Με την αίσθηση στο εσωτερικό του νοσοκομείου να φέρνει λίγο από τη σοβιετική εποχή, οι τοίχοι είχαν κρεμασμένες αφίσες με πληροφορίες για την προστασία των πολιτών από οβίδες, πυραύλους, νάρκες και χειροβομβίδες.
Όπως μας εξήγησε ο γιατρός που μας μίλησε, παρότι κάποιες στιγμές υπήρχε πρόβλημα με το υγειονομικό υλικό, καθώς από το 2014 καμιά διεθνής οργάνωση δεν τους ενίσχυσε με ιατροφαρμακευτικό υλικό κι όλα ερχόντουσαν από τη Ρωσία.
Μέσα σε μια νύχτα άλλαξαν όλα. Μας ξέχασαν οι διεθνείς οργανισμοί, ενώ είχαμε απώλειες όχι μόνο στρατιωτικών αλλά και πολιτών, ιδιαίτερα παιδιών. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον ίδιο ήταν οι βόμβες διασποράς που έπεφταν συνεχώς από την ουκρανική πλευρά για σχεδόν 8 χρόνια. Οι περισσότερες από αυτές είχαν θύματα παιδιά, σύμφωνα με τον ίδιο.
Εκείνη την ώρα ήρθε ένα παλιό στρατιωτικό ασθενοφόρο με έναν νεαρό στρατιώτη χτυπημένο στο χέρι. Τον παρέλαβαν και μετά από μια ώρα βγήκε με δεμένο το χέρι στα δάχτυλα. Δεν θα πρέπει να ήταν πάνω από 22 χρονών το παλικάρι που με το τραυματισμένο χέρι δεν αποχωριζόταν το όπλο του.
Ο χρόνος πέρασε γρήγορα στο νοσοκομείο κάνοντας μια περιήγηση στα δωμάτια των ασθενών, όπου δεν τόλμησα από σεβασμό στους ασθενείς να βγάλω φωτογραφίες. Ούτε τον στρατιώτη που είχε χάσει το πόδι του καθισμένος σε αναπηρικό καροτσάκι και μου ζήτησε φωτιά για να ανάψει τσιγάρο στον εξωτερικό χώρο. Απλά του άναψα το τσιγάρο, κοίταξε το κομμένο πόδι του και μου είπε, ελπίζω να μην πήγε άδικα χαμένο.
Το σκοτάδι είχε πέσει ήδη και ο Δημήτρης μας περίμενε στα γραφεία της Τερψιχόρης. Ο Νικολάι μας είχε βρει λίγο νωρίτερα στο εστιατόριο καταφύγιο κι όλοι μαζι πήγαμε προς τα εκεί. Ο Νικολάι κοντά στα 50, μόλις είχε επιστρέψει από το μέτωπο, που ήταν λίγα χιλιόμετρα μακριά μας.
Τα γραφεία ήταν ένα διαμέρισμα σε μια γειτονιά του Ντονέτσκ, στο ισόγειο μιας πολυκατοικίας ενός σοβιετικού μπλοκ. Ήταν σαν σπίτι, χωρίς κρεβατοκάμαρα. Κουζίνα για καφέ, αίθουσα συνεδριάσεων και ο πιο μεγάλος χώρος το γραφείο του προέδρου μαζί και αίθουσα εκδηλώσεων. Παντού στους τοίχους ήταν κρεμασμένες αφίσες και φωτογραφίες από την Ελλάδα και τις εκδηλώσεις του συλλόγου, ενώ ένα τεράστιος σχολικός χάρτης έδειχνε την πατρίδα.
Τα ράφια των βιβλιοθηκών ήταν γεμάτα από αναμνηστικά από εκδηλώσεις και παρουσίες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και της Κύπρου, όμως όλα να είναι πριν το 2014. Σαν να είχε σταματήσει ο χρόνος εκεί.
Σε περίοπτη θέση η ελληνική σημαία και η σημαία του Πόντου.
Η εξήγηση απλή, όπως μας είπε ο Δημήτρης, ως Πρόεδρος του Συλλόγου. Με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας και τα καθημερινά χτυπήματα από τα ουκρανικά κανόνια και πυραύλους, πολλοί Έλληνες, ιδιαίτερα γυναικόπαιδα είχαν φύγει από την πόλη. Επίσης οι προσκλήσεις από την Ελλάδα μηδενίστηκαν σαν να ξεγράφτηκαν οι Έλληνες του Ντονέτσκ από το χάρτη.
Τόσο ο Δημήτρης όσο και ο Νικολάι μίλησαν στην κάμερα αλλά αυτά θα γίνουν γνωστά όταν ολοκληρωθεί το ντοκιμαντέρ που ετοιμάζεται για την επίσκεψη μας αυτή.
Ο Δημήτρης πιο συγκρατημένος στις δηλώσεις του και ίσως έφταιγε και η 12ωρη βάρδια του που τον κούρασε. Ο Νικολάι από τη μεριά του, με ποντιακό ταπεραμέντο έκανε ιστορική αναδρομή στο πως κατέληξαν από τη Μαύρη Θάλασσα να βρίσκονται στην περιοχή του Ντονέτσκ κρατώντας την παράδοση και τον ελληνισμό βαθιά μέσα τους.
Ο Νικολάι πέρασε δύσκολα όχι μόνο αυτός αλλά και η οικογένεια του. Στιγμές όπως μου εκμυστηρεύτηκε, καπνίζοντας στους 0 βαθμούς, που ήθελε να ξεχάσει. Στρατιώτες του Τάγματος του Αζόφ, κόντεψαν να σκοτώσουν την οικογένεια και για το λόγο αυτό πολεμούσε με τους ρωσόφωνους, γιατί αυτή ήταν και η δική του γλώσσα.
Λόγω της ηλικίας του δεν τον έστειλαν στο μέτωπο, αλλά ανέλαβε να εκπαιδεύσει νέους στα άρματα μάχης όπου ήταν αξιωματικός. Όμως δεν άντεξε πολύ στο να κάθεται και πίεσε επιτακτικά ώστε να πάει να πολεμήσει. Έτσι οργάνωσε την δικιά του διμοιρία και μπήκε μπροστά στις μάχες.
«Μάθαμε να πολεμάμε για τις αξίες μας και την πατρίδα μας εκατοντάδες χρόνια» μου είπε κάνοντας αναφορές στους προγόνους του και στους αγώνες τους για ελευθερία. Δεν θα έμενε στα μετόπισθεν έτσι κι αλλιώς, θα έβρισκε τον τρόπο να πολεμήσει όπως είπε.
Η απαγόρευση της κυκλοφορίας είχε από ώρα περάσει και μετά το τελευταίο τσιγάρο και τους αποχαιρετισμούς ξεκινήσαμε για τα σπίτια μας. Την επόμενη μέρα θα πηγαίναμε στο μέτωπο και όσο να ναι, αυτό προκαλεί μια έξαψη κι έναν φόβο.
Οι εκρήξεις από ρουκέτες και βλήματα δεν έλεγαν να σταματήσουν, ενώ το πρωί έπεσαν βλήματα σ’ ένα κτήριο απέναντι από ένα ξενοδοχείο που είχαμε συζητήσει να μείνουμε. Στο κτήριο των σιδηροδρόμων που επλήγη από τους πυραύλους η φωτιά έσβησε μετά από 24 ώρες.
