Το «Carol of the Bells» (Κάλαντα των Καμπάνων ή Κουδούνισμα Χριστουγεννιάτικων Καμπάνων) είναι ένα κλασικό χριστουγεννιάτικο τραγούδι και μια από τις πιο αγαπημένες και αναγνωρίσιμες γιορτινές μελωδίες στο δυτικό κόσμο.
Λίγοι γνωρίζουν ότι πρόκειται για κάλαντα που προέρχονται από την Ουκρανία και κρύβουν μια μεγάλη ιστορία.
Πρόκειται για μια μελωδία με τέσσερις νότες (ostinato) που γράφτηκε ως «τραγούδι για τις ευχές του χειμώνα» και έχει διασκευαστεί αναρίθμητες φορές μέχρι σήμερα.
Η ιστορία του «Carol of the Bells»
Η γνώριμη μελωδία των διακοπών είναι στην πραγματικότητα μια μεταφορά της ουκρανικής σύνθεσης με το όνομα «Shchedryk», μια πρωτοχρονιάτικη μπαλάντα που δημιουργήθηκε ως κραυγή για ανεξαρτησία της Ουκρανίας στον απόηχο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το «Shchedryk», το οποίο είναι γνωστό και ως «The Little Swallow», διασκευάστηκε από τον συνθέτη Mykola Leontovych το 1916, αλλά οι στίχοι του προϋπήρχαν. Η μελωδία ανήκει σε μια κατηγορία ουκρανικών λαϊκών τραγουδιών, γνωστών ως shchedrivka, που τιμούσαν τον Θεό Ήλιο. Έδιναν έμφαση στη γενναιοδωρία (ο αρχικός ουκρανικός τίτλος «Shchedryk» μεταφράζεται ως «Ο γενναιόδωρος») και εκτελούνταν κατά την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ή σε γιορτές συνδεδεμένες με τις διακοπές.
Η Πρωτοχρονιά στην προχριστιανική Ουκρανία, γιορταζόταν με τον ερχομό της άνοιξης, τον Απρίλιο.
Όπως έγραψε ο Humphrey Kowalsky στο βιβλίο του το 1925 «Ukrainian Folk Songs: A Historical Treatise»: «Οι δυνάμεις της φύσης και τα ουράνια αντικείμενα συνήθως προσωποποιούνται, και μάλιστα συχνά αναφέρονται ως πλούσιοι γεωργοί ή γαιοκτήμονες, που δίνουν γενναιόδωρα σε όλους όσοι τα τραγουδούν». Σε αυτήν την περίπτωση, το «Shchedryk» είναι για ένα μικρό χελιδόνι, που κελαηδάει χαρούμενα για τα ζώα της φάρμας και μια όμορφη γυναίκα.
Ο Leontovych συνδύασε το παραδοσιακό τραγούδι με την εμβληματική μελωδία το 1916 και ερμηνεύτηκε κυρίως στην περιοχή του Κιέβου. Αλλά το «Shchedryk» σύντομα κέρδισε διεθνή αναγνώριση λόγω του ασυνήθιστου συνόλου γεωπολιτικών συνθηκών της περιοχής.
Το τραγούδι εκτελέστηκε για πρώτη φορά από φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου τον Δεκέμβριο του 1916, αλλά έχασε τη δημοτικότητά του στην Ουκρανία μετά την επικράτηση της Σοβιετικής Ένωσης. Παρουσιάστηκε στο δυτικό κοινό από την Ουκρανική Εθνική Χορωδία και τον μαέστρο Oleksandr Koshetz κατά τη διάρκεια της περιοδείας συναυλιών του 1919 στην Ευρώπη και την Αμερική, όπου έκανε πρεμιέρα στις ΗΠΑ το 1922.
Η ουκρανική μουσική αποστολή, όμως, δεν τα κατάφερε τότε. Η Σοβιετική Ρωσία και η Ουκρανία είχαν εγκλωβιστεί σε μια αέναη διαμάχη για την εξουσία πριν καν φύγει η χορωδία και οι Σοβιετικοί διεκδίκησαν τη νίκη προς τα τέλη του 1921, την ίδια χρονιά που ο Leontovych δολοφονήθηκε από Σοβιετικό πράκτορα. Ενώ οι αρχικές αναφορές ανέφεραν ότι ο θάνατός του ήταν αποτέλεσμα ληστείας, ο συνθέτης ήταν στόχος λόγω της σχέσης του με την Ουκρανική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία.
Η αναγνώριση εκτός συνόρων
Η πιο δημοφιλής αγγλική διασκευή συντέθηκε το 1936 από τον Peter Wilhousky, ο οποίος επηρεάστηκε από την κουλτούρα των ανατολικοευρωπαίων γονιών του και την παραδοσιακή χριστιανική ιστορία των καλάντων, που ακούγονταν κατά τη γέννηση του Ιησού.
Άλλες αγγλικές διασκευές του τραγουδιού δημιουργήθηκαν το 1947, το 1957 και 1972 από τον M. Χόλμαν. Ο Wilhousky κατοχύρωσε τα πνευματικά δικαιώματα των νέων στίχων το 1936 και δημοσίευσε το τραγούδι, παρά το ότι είχε δημοσιευτεί σχεδόν δύο δεκαετίες νωρίτερα από την Ουκρανική Εθνική Δημοκρατία.
Το ostinato του Leontovych έχει διασκευαστεί πάνω από 150 φορές από το 2004 και μετά. Η πιο γνωστή εκτέλεση σε εμάς είναι από την εμβληματική χριστουγεννιάτικη ταινία του 1990 «Μόνος στο Σπίτι».
Η διεθνής αναγνώριση του «Carol of the Bells» σύστησε την ουκρανική κουλτούρα στον κόσμο. Σήμερα, έναν αιώνα μετά και σε μια από τις πιο δύσκολες στιγμές στην ιστορία της Ουκρανίας, η παλαιότερη παιδική χορωδία της χώρας περιοδεύει στέλντοντας ένα μήνυμα ελευθερίας και ειρήνης.
⚡️The famous Ukrainian carol 'Shchedryk,' also known as 'Carol of the Bells,' was performed at Carnegie Hall in New York City on Dec. 4.
The carol had its first performance at Carnegie hall 100 years ago, in 1922.
The concert included the Shchedryk Children’s Choir from Kyiv. pic.twitter.com/N0i3bwXOvQ
— The Kyiv Independent (@KyivIndependent) December 5, 2022
