Συγκλονιστικά είναι τα στοιχεία, για την κατάσταση που αντιμετώπιζαν ρώσοι στρατιώτες στην Ουκρανία. Ο Guardian φέρνει στο φως συνομιλίες ρώσων στρατιωτών με οικείους του, συνομιλίες που υπέκλεψαν οι ουκρανικές δυνάμεις.
Στη γραμμή του μετώπου, κοντά στην ανατολική ουκρανική πόλη Λίμαν, στις 8 Νοεμβρίου στις 15.10, ένας Ρώσος στρατιώτης με το όνομα Αντρέι αποφάσισε να αγνοήσει τις εντολές των ανωτέρων του και να καλέσει τη μητέρα του με ένα μη εξουσιοδοτημένο κινητό τηλέφωνο.
«Κανείς δεν μας τροφοδοτεί με τίποτα, μαμά», παραπονέθηκε. «Η τροφοδοσία μας είναι χάλια, για να είμαι ειλικρινής. Βγάζουμε νερό από λακκούβες, μετά το στραγγίζουμε και το πίνουμε».
Οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονταν στο πίσω μέρος της περιφέρειας του Ντονέτσκ εδώ και εβδομάδες. Το Λίμαν, που είχε καταληφθεί από τους Ρώσους τον Μάιο, απελευθερώθηκε από τις ουκρανικές δυνάμεις τον Οκτώβριο.
Δύο ημέρες πριν ο Αντρέι κάνει το απογευματινό τηλεφώνημα στο σπίτι του, οι ρωσικές δυνάμεις είχαν «επιτέλους» αρχίσει να πλήττουν τις ουκρανικές θέσεις με βόμβες φωσφόρου, είπε στη μητέρα του, αλλά οι υποσχέσεις για πυρομαχικά που θα μπορούσαν να αλλάξουν τη μάχη δεν είχαν αποδώσει τίποτα.
«Πού είναι οι πύραυλοι για τους οποίους καυχιόταν ο Πούτιν;» ρώτησε. «Υπάρχει ένα πολυώροφο κτίριο ακριβώς μπροστά μας. Οι στρατιώτες μας δεν μπορούν να το χτυπήσουν. Χρειαζόμαστε έναν πύραυλο κρουζ Caliber και αυτό είναι όλο».
Ο Αντρέι διαβεβαίωσε τη μητέρα του, που ζει στην Κοστρόμα, μια πόλη 310 μίλια βορειοανατολικά της Μόσχας, ότι θα είναι εντάξει. «Πάντα λέω προσευχές μαμά», είπε. «Κάθε πρωί».
Δεν είναι γνωστό αν οι προσευχές αυτές εισακούστηκαν. Όταν την πλησίασε ο Guardian, η μητέρα του είπε ότι ο γιος της δεν ήταν μαζί της, πριν ξεσπάσει σε δάκρυα και κατεβάσει το τηλέφωνο.
Το περιεχόμενο της συνομιλίας μεταξύ του στρατιώτη και της μητέρας, η οποία διήρκεσε πέντε λεπτά και 26 δευτερόλεπτα, μπορεί να ακουστεί και να διαβαστεί σήμερα, επειδή υποκλάπηκε από τον ουκρανικό στρατό και διαβιβάστηκε στην εφημερίδα.
Άλλες που μοιράστηκαν με τον Guardian, περιλαμβάνουν μια συνομιλία στις 6 Νοεμβρίου μεταξύ ενός πατέρα και των συναδέλφων του γιου του, Αντρέι, ο οποίος είχε σκοτωθεί υπηρετώντας στην 35η μηχανοκίνητη ταξιαρχία τυφεκιοφόρων, 5ος λόχος.
«Επέτρεψαν να σφαγιαστούμε όλοι»
«Ενισχύσεις: όχι, επικοινωνία: όχι», απάντησε ένας στρατιώτης στις ερωτήσεις του θλιμμένου γονέα σχετικά με την κατάσταση των ανδρών που είχαν επιβιώσει από την ουκρανική επίθεση. «Είπαν ότι δεν μας επιτρέπεται να υποχωρήσουμε. Διαφορετικά, μπορεί να μας πυροβολήσουν».
Σε μια τρίτη υποκλοπή από τις 26 Οκτωβρίου ένας στρατιώτης στην περιοχή του Ντονέτσκ λέει στη σύζυγό του πώς είχε διαφύγει με άλλους τρεις από την αιματοχυσία και σκεφτόταν να παραδοθεί. «Είμαι σε έναν υπνόσακο, βρεγμένος, βήχω, γενικά τα έχω παίξει», λέει.
«Επέτρεψαν να σφαγιαστούμε όλοι». Η σύζυγος του στρατιώτη αρνήθηκε να σχολιάσει όταν την πλησίασε η εφημερίδα.
Πρόκειται για τρεις μόνο από τις χιλιάδες κλήσεις μεταξύ στρατιωτών στα χαρακώματα ή σε θέσεις στο μέτωπο που οι Ουκρανοί εμπειρογνώμονες έχουν υποκλέψει, έχουν μελετήσει για αποσπάσματα πληροφοριών και στη συνέχεια, όπου υπάρχει προπαγανδιστική αξία, έχουν δημοσιοποιήσει.
Κατά την πρώτη περίοδο του πολέμου, η έλλειψη ασφάλειας γύρω από τις ρωσικές επικοινωνίες ήταν τέτοια που οι συνομιλίες για τη στρατηγική μεταξύ των στρατιωτικών διοικητών λαμβάνονταν, ακόμη και από ερασιτέχνες, χάρη στη χρήση ανοικτών ραδιοσυχνοτήτων από τον στρατό.
Αυτό, σύμφωνα με τον Dmitri Alperovitch, έναν εμπειρογνώμονα στον κυβερνοχώρο που ηγείται του Silverado Policy Accelerator, γίνεται όλο και πιο σπάνιο.
Μια σειρά από άρθρα στα μέσα ενημέρωσης που βασίζονται σε υποκλοπές και καταγράφουν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Μπούχα, την πόλη βόρεια του Κιέβου, όπου φέρεται να πυροβολήθηκαν πολίτες, και το ολοένα και πιο κακό ηθικό εντός του στρατού, είχε ως αποτέλεσμα οι ρωσικές δυνάμεις να οξύνουν τις ενέργειές τους – ως ένα βαθμό, όπως ανέδειξε το τηλεφώνημα του Αντρέι.
«Εξακολουθείτε να έχετε πολλούς στρατιώτες που φέρνουν κινητά τηλέφωνα στην πρώτη γραμμή και θέλουν να μιλήσουν με τις οικογένειές τους και είτε υποκλέπτονται καθώς περνούν από έναν ουκρανικό πάροχο τηλεπικοινωνιών είτε υποκλέπτονται στον αέρα», δήλωσε ο Alperovitch. «Αυτό δεν αποτελεί μεγάλη δυσκολία για τις ουκρανικές υπηρεσίες ασφαλείας».
Από μόνες τους, μια χούφτα υποκλαπείσες κλήσεις προσφέρουν περιορισμένη αξία στη διαμόρφωση μιας εικόνας για τη στάση των ρωσικών μαχητικών δυνάμεων.
Η τεράστια κλίμακα των κλήσεων που πραγματοποιούνται από στρατιώτες παρέχει, ωστόσο, μια πολύ σαφή ένδειξη των αδυναμιών του ρωσικού στρατού, σύμφωνα με έναν πρώην αξιωματούχο του Κρεμλίνου που ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.
«Η ασφάλεια ήταν πάντα ένα χάος, τόσο στον στρατό όσο και μεταξύ των αξιωματούχων της άμυνας», δήλωσε η πηγή. «Για παράδειγμα, το 2013 προσπάθησαν να πείσουν όλο το προσωπικό του υπουργείου Άμυνας να αντικαταστήσει τα iPhone μας με ρωσικής κατασκευής smartphones Yoto.
Αλλά όλοι συνέχισαν να χρησιμοποιούν το iPhone ως δεύτερο κινητό, επειδή ήταν πολύ καλύτερο. Απλώς κρατούσαμε το iPhone στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου για όταν επιστρέφαμε από τη δουλειά. Στο τέλος, το υπουργείο τα παράτησε και σταμάτησε να ενδιαφέρεται. Αν η κορυφή δεν παίρνει την ασφάλεια πολύ σοβαρά, πώς μπορείτε να περιμένετε οποιαδήποτε πειθαρχία στον τακτικό στρατό;».
Στα τέλη Σεπτεμβρίου, ο Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε μια «μερική κινητοποίηση» 300.000 εφέδρων και «όσων έχουν προηγούμενη στρατιωτική εμπειρία».
Ο πρώην Ρώσος αξιωματούχος δήλωσε ότι αυτό θα χειροτέρευε την κατάσταση της ασφάλειας. «Οι στρατιώτες λαμβάνουν ένα γρήγορο ταχύρρυθμο μάθημα για το πώς να μην προδίδουν ευαίσθητες πληροφορίες, αλλά αυτό γίνεται κυρίως για το θεαθήναι», δήλωσε ο αξιωματούχος.
«Οι διοικητές προσποιούνται ότι διδάσκουν [το μάθημα] και οι στρατιώτες προσποιούνται ότι ακούνε. Ακόμη και τώρα, βλέπουμε ότι οι στρατιώτες συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να μιλούν στις γυναίκες και τις μητέρες τους για τον πόλεμο, εκθέτοντας μερικές φορές την τοποθεσία τους. Απλώς δεν υπάρχει πειθαρχία και αυτό θα γίνει χειρότερο τώρα που έχουν κινητοποιήσει 300.000 ανθρώπους που θα είναι ελάχιστα εκπαιδευμένοι. Οι στρατιώτες που κινητοποιήθηκαν θα τρομοκρατηθούν από το γεγονός ότι βρίσκονται σε μια εμπόλεμη ζώνη και φυσικά θα προσπαθήσουν να τηλεφωνήσουν στην πατρίδα τους».
Ο ουκρανικός στρατός, ο οποίος εδώ και χρόνια επωφελείται από την εκπαίδευση υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ, δεν ήταν επιρρεπής σε τέτοιας ευρείας κλίμακας υποκλοπές επικοινωνιών.
Ο πρώην αξιωματούχος του Κρεμλίνου δήλωσε ότι ο Πούτιν μάθαινε με τον δύσκολο τρόπο ότι ο στρατός του χρειαζόταν επειγόντως εκσυγχρονισμό και ότι το μοντέλο σοβιετικού τύπου δεν ήταν κατάλληλο για τον σκοπό του.
«Το δόγμα του στρατού βασίζεται στην τιμωρία, οπότε οι στρατιώτες τιμωρούνται αν κάνουν λάθη, αλλά κανείς δεν προσπαθεί να τους εμποδίσει να δώσουν πληροφορίες εξ αρχής», δήλωσε η πηγή. «Τα λάθη θα συμβαίνουν μέχρι να αλλάξουν ολόκληρη τη φιλοσοφία».
