Όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τον Ντόναλντ Τραμπ και την υποψηφιότητά του στις επικείμενες αμερικανικές εκλογές, αναλύει σε σημερινό του άρθρο το Politico, καθώς τις τελευταίες μέρες γίνεται λόγος μέχρι και για απαγόρευση στον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ να «κατέβει» στην εκλογική μάχη.
«Μια σειρά από πολιτειακά δικαστήρια και εκλογικούς αξιωματούχους εξέδωσαν αποφάσεις σχετικά με ζητήματα δικαίου και συνταγματικής ιστορίας -που έχουν τις ρίζες τους στις ερμηνείες της 14ης Τροποποίησης- τα οποία οδήγησαν σε μια σειρά νομικών συμπερασμάτων σχετικά με το εάν ο Τραμπ «ενεπλάκη σε» μια «εξέγερση» όταν ένας όχλος υποστηρικτών του εισέβαλε στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021», αναφέρει το Politico.
«Το Ανώτατο Δικαστήριο του Κολοράντο έκρινε ότι ο Τραμπ δεν θα μπορούσε να υπηρετήσει ξανά ως πρόεδρος. Η υπουργός Εξωτερικών του Μέιν – ανώτατος εκλογικός αξιωματούχος της πολιτείας και Δημοκρατικός – έλαβε παρόμοια απόφαση. Αλλά τα ανώτατα δικαστήρια της πολιτείας τόσο στο Μίσιγκαν όσο και στη Μινεσότα επέτρεψαν στον Τραμπ να παραμείνει στα προκριματικά τους ψηφοδέλτια, όπως και ο υπουργός Εξωτερικών της Καλιφόρνια. Οι διάφορες αποφάσεις έχουν στρέψει τα φώτα της δημοσιότητας στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, το οποίο πολλοί νομικοί εμπειρογνώμονες αναμένουν ότι θα είναι ο τελικός διαιτητής της μοίρας του Τραμπ».
Τι πραγματικά συμβαίνει;
Η 14η Τροποποίηση του Συντάγματος περιλαμβάνει μια ρήτρα που απαγορεύει σε οποιονδήποτε έχει «εμπλακεί σε εξέγερση» κατά της κυβέρνησης των ΗΠΑ να κατέχει εκλεγμένο αξίωμα εάν είχε προηγουμένως ορκιστεί «να υποστηρίξει το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών».
Οι αναφέροντες σε σχεδόν κάθε πολιτεία έχουν επικαλεστεί αυτή την τροποποίηση για να αμφισβητήσουν τη δυνατότητα του Τραμπ να αναλάβει εκ νέου την προεδρία, επικαλούμενοι την υποκίνηση του για την εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου 2021 στο Καπιτώλιο.
Κάθε πολιτεία έχει διαφορετικούς νόμους και διαδικασίες για να καθορίσει εάν οι υποψήφιοι είναι επιλέξιμοι για το αξίωμα. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Κολοράντο και η υπουργός Εξωτερικών του Μέιν έκριναν ότι ο Τραμπ παραβίασε την 14η Τροποποίηση και, ως εκ τούτου, αποκλείεται από το να εμφανίζεται στα προεδρικά ψηφοδέλτια των πολιτειών.
Είναι, λοιπόν, ο Τραμπ στην πραγματικότητα εκτός ψηφοδελτίου σε αυτές τις πολιτείες;
Οχι. Αν και οι αποφάσεις ήταν και οι δύο βαρυσήμαντες, υπάρχει μια σημαντική πιθανότητα καμία από τις δύο να μην έχει καμία επίδραση στην πραγματική προεδρική κούρσα.
Οι δικαστές στο Κολοράντο και η υπουργός Εξωτερικών του Μέιν συμφώνησαν και οι δύο να διακόψουν την ισχύ της απόφασής τους ενώ άλλα δικαστήρια εξετάζουν το θέμα. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανό ο Τραμπ να εμφανιστεί τελικά στις προεδρικές εκλογές και στις δύο πολιτείες.
Ποια είναι η ρήτρα εξέγερσης της 14ης Τροποποίησης και πότε έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν;
Η ρήτρα εξέγερσης υιοθετήθηκε μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, κυρίως ως ένας τρόπος για να αποτραπεί η ανάληψη των ηνίων της εξουσίας στην Ουάσιγκτον και στις πολιτείες πρώην Συνομοσπονδιακών ηγετών. Σπάνια έχει χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε άλλο πλαίσιο και δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ στο παρελθόν σε υποψήφιο πρόεδρο.
Υπάρχει πραγματικά μόνο ένα σύγχρονο παράδειγμα χρήσης του. Στο Νέο Μεξικό, ένας τοπικός επίτροπος της κομητείας – ο Couy Griffin – απομακρύνθηκε από το αξίωμα το 2022 από πολιτειακό δικαστήριο, αφού κρίθηκε ένοχος με την κατηγορία της καταπάτησης για συμμετοχή στην επίθεση της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.
Η φιλελεύθερη ομάδα εποπτείας που προσπάθησε να τον απομακρύνει από το αξίωμα ήταν το Citizens for Responsibility and Ethics στην Ουάσιγκτον – που τώρα πρωτοστατεί στις προσπάθειες να κριθεί ο Τραμπ μη επιλέξιμος.
Ο Τραμπ δεν έχει κριθεί ένοχος ποινικά για την εξέγερση σε δικαστήριο. Γιατί λοιπόν του απαγορεύεται η πρόσβαση στις κάλπες βάσει της 14ης Τροποποίησης σε αυτές τις πολιτείες;
Υπάρχουν διιστάμενες νομικές απόψεις σχετικά με το εάν ο Τραμπ πρέπει πράγματι να κριθεί ένοχος για το έγκλημα της «εξέγερσης» προτού κριθεί συνταγματικά μη επιλέξιμος για να υπηρετήσει επειδή «ενεπλάκη».
Η υπουργός Εξωτερικών του Μέιν αναγνώρισε ότι θα ήταν ευκολότερο να καταλήξει στο συμπέρασμά της εάν ο Τραμπ είχε κριθεί ένοχος ή αθώος για το έγκλημα. Ωστόσο, είπε ότι η ευθύνη της ήταν να εξετάσει μόνη της τα στοιχεία και δεν εξαρτάται από την ύπαρξη ποινικής δίκης ή ετυμηγορίας. Οι αξιωματούχοι σε άλλες πολιτείες μπορεί να καταλήξουν σε διαφορετικό συμπέρασμα και αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο μπορεί να είναι απαραίτητη η αυθαιρεσία του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Ποιο είναι λοιπόν το επιχείρημα του Τραμπ για το γιατί δεν πρέπει να αποβληθεί;
Ο Τραμπ και εκείνοι που συμμάχησαν μαζί του έχουν προβάλει μια πληθώρα επιχειρημάτων για το γιατί δεν πρέπει να αποκλειστεί.
Πρώτα και κύρια, ο Τραμπ υποστηρίζει ότι οι ενέργειές του στις 6 Ιανουαρίου δεν συνιστούν συμμετοχή ή βοήθεια σε μια εξέγερση. Στην πραγματικότητα, υποστηρίζουν, ότι η 6η Ιανουαρίου δεν ήταν καθόλου εξέγερση επειδή λένε ότι δεν είχε οργάνωση και δεν ήταν βίαιη ή αρκετά παρατεταμένη για να καλύψει το συνταγματικό όριο.
Ο Τραμπ λέει επίσης ότι ασκούσε το δικαιώμά του στην ελευθερία του λόγου όταν παρότρυνε ένα πλήθος στις 6 Ιανουαρίου να «πολεμήσει σαν την κόλαση» για να ανατρέψει τις εκλογές.
Πέρα από αυτό, υπήρξαν και πιο εσωτερικά νομικά επιχειρήματα σχετικά με το γιατί η 14η τροποποίηση δεν πρέπει να εφαρμοστεί. Το ένα είναι ότι η τροπολογία δεν ισχύει για το γραφείο της προεδρίας επειδή η τροπολογία αναφέρει ρητά τα μέλη του Κογκρέσου, τους προεδρικούς εκλογείς και «οποιοδήποτε αξίωμα, πολιτικό ή στρατιωτικό, υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες» — όχι την προεδρία, η οποία υποστηρίζουν ότι δεν εμπίπτει κάτω από «οποιοδήποτε γραφείο… υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες». Λένε επίσης ότι ο όρκος που έδωσε ο Τραμπ ως πρόεδρος είναι πιο συγκεκριμένος από έναν όρκο «υποστήριξης» του Συντάγματος, επομένως αυτό το κομμάτιδεν ισχύει για αυτόν.
Επιπλέον, η ομάδα του Τραμπ υποστήριξε ότι η Ενότητα 3 της 14ης Τροποποίησης δεν είναι «αυτοεκτελούμενη» – ότι το Κογκρέσο και μόνο το Κογκρέσο μπορούν να αποφασίσουν εάν κάποιος πρέπει να θεωρηθεί μη επιλέξιμος και όχι μεμονωμένα δικαστήρια ή εκλογικοί αξιωματούχοι.
Ποιος βρίσκεται πίσω από αυτές τις προκλήσεις, τέλος πάντων;
Δύο φιλελεύθερες ομάδες παρακολούθησης – το CREW και το Free Speech for People – έχουν διεξάγει μεγάλο μέρος της δίκης.
Και ο Τζον Άντονι Κάστρο, ένας Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για την προεδρία, έχει επίσης υποβάλει διάφορες καταγγελίες για τον Τραμπ, αλλά θεωρούνται λιγότερο σοβαρές και σε μεγάλο βαθμό έχουν απορριφθεί γρήγορα.
Υπάρχουν όμως ορισμένοι εξέχοντες συντηρητικοί νομικοί επιστήμονες που υποστηρίζουν την ιδέα. Πιο αξιοσημείωτος είναι ο πρώην ομοσπονδιακός δικαστής Michael Luttig, ο οποίος συνέγραψε ένα άρθρο με τον γνωστό μελετητή Laurence Tribe στο The Atlantic τον Αύγουστο που πυροδότησε μεγάλο μέρος του δημόσιου διαλόγου γύρω από την ώθηση αποκλεισμού της 14ης Τροποποίησης.
Δεν υπήρξε ίσως κανένα άτομο πιο συνυφασμένο με τις νομικές συνέπειες από τις προσπάθειες του Τραμπ να ανατρέψει τις εκλογές που έχασε από τον Luttig. Ο Luttig συμβούλεψε τον τότε αντιπρόεδρο Μάικ Πενς ότι ο Πενς δεν είχε καμία εξουσία να μετράει τους λεγόμενους «ψεύτικους εκλέκτορες», βάζοντας τελικά τον Πενς στο δρόμο του να μετρήσει τους πραγματικούς εκλέκτορες στις 6 Ιανουαρίου. Και ένα άρθρο του Λούτιγκ στο οποίο υποστήριξε ότι ο Τραμπ δεν μπορούσε να παραπεμφθεί μετά την προεδρία αναφέρθηκε από πολλούς Ρεπουμπλικάνους γερουσιαστές, όταν τελικά ψήφισαν να μην τον καταδικάσουν.
Συγκεκριμένα, οι εξέχοντες Δημοκρατικοί παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό σε απόσταση αναπνοής από τις προσπάθειες να κριθεί ο Τραμπ μη επιλέξιμος. Ο Μπάιντεν είπε μετά την απόφαση του Κολοράντο ότι ήταν «αυτονόητο» ότι ο Τραμπ ήταν υπεύθυνος για την εξέγερση — αλλά «αν ισχύει η 14η τροποποίηση, θα αφήσω το δικαστήριο να λάβει αυτή την απόφαση».
Πότε θα παρέμβει το Ανώτατο Δικαστήριο;
Η εμπλοκή των δικαστών μπορεί να είναι επικείμενη, αν και δεν υπάρχει επίσημο χρονοδιάγραμμα. Τόσο το GOP του Κολοράντο όσο και οι ομάδες που απομάκρυναν τον Τραμπ στην πολιτεία ζήτησαν από το δικαστήριο να δράσει γρήγορα.
Οι πολιτείες αρχίζουν να οριστικοποιούν και να εκτυπώνουν τα πρωταρχικά τους ψηφοδέλτια και η προεδρική προκριματική αναμέτρηση απέχει λιγότερο από τρεις εβδομάδες από την επίσημη έναρξη της. Το GOP του Κολοράντο ζήτησε από το δικαστήριο να ορίσει ένα πρόγραμμα ενημέρωσης που θα επέτρεπε την εκδίκαση της υπόθεσης πριν από τη Σούπερ Τρίτη στις 5 Μαρτίου. Οι αμφισβητίες το θέλουν ακόμη πιο γρήγορα: Ζήτησαν από το δικαστήριο αυτή την εβδομάδα να προγραμματίσει τυχόν ακροάσεις, ώστε να μπορέσει να ληφθεί απόφαση που εκδόθηκε στις 11 Φεβρουαρίου, την ημέρα πριν από την ταχυδρομική αποστολή των προκριματικών ψηφοδελτίων στην πολιτεία.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, φυσικά, μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Αλλά οι περισσότεροι νομικοί εμπειρογνώμονες έχουν προτρέψει το δικαστήριο να το κρίνει το συντομότερο δυνατό.
