Η Μεγάλη Βρετανία προσφεύγει, την Πέμπτη (04/07), στις κάλπες για τις πρώτες εθνικές εκλογές ύστερα από σχεδόν πέντε χρόνια, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι το Συντηρητικό Κόμμα του πρωθυπουργού, Ρίσι Σούνακ, θα τιμωρηθεί επειδή δεν κατάφερε να τηρήσει τις υποσχέσεις που έδωσε κατά τη διάρκεια της 14χρονης διακυβέρνησής του.
Υπενθυμίζεται ότι ο Ρίσι Σουνάκ εξέπληξε τους πάντες, πριν από έξι εβδομάδες, όταν όρισε τις εκλογές για τις 4 Ιουλίου, δηλαδή τουλάχιστον τρεις μήνες νωρίτερα από το αναμενόμενο. Ενώ οι περισσότεροι παρατηρητές πίστευαν ότι οι εκλογές θα διεξάγονταν το φθινόπωρο, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου πόνταρε σε εκλογές το καλοκαίρι, ελπίζοντας ότι τα θετικά οικονομικά νέα θα τον βοηθούσαν να πείσει τους ψηφοφόρους ότι οι συντηρητικές πολιτικές άρχισαν να αποδίδουν.
Προβάδισμα των Εργατικών στις δημοσκοπήσεις
Μάλιστα, οι κεντροδεξιοί Συντηρητικοί ανέλαβαν την εξουσία κατά την παγκόσμια οικονομική κρίση και έκτοτε έχουν επικρατήσει σε άλλες τρεις εκλογικές αναμετρήσεις. Ωστόσο, αυτά τα χρόνια σημαδεύτηκαν από την υποτονική οικονομία, τις φθίνουσες δημόσιες υπηρεσίες και μια σειρά από σκάνδαλα, καθιστώντας τους Συντηρητικούς εύκολους στόχους για επικριτές από την Αριστερά και τη Δεξιά. Το Εργατικό Κόμμα, το οποίο κλίνει προς τα Αριστερά, προηγείται κατά πολύ στις περισσότερες δημοσκοπήσεις, αφού επικέντρωσε την εκστρατεία του σε μία και μόνη λέξη: «Αλλαγή».
Πάντως, όπως αναφέρει το AP, οι Συντηρητικοί αντιμετωπίζουν και άλλες προκλήσεις: Το νέο Μεταρρυθμιστικό Κόμμα απομυζά ψήφους από τη δεξιά πτέρυγα των Συντηρητικών, αφού επέκρινε την ηγεσία των Τόρις για την αποτυχία της να ελέγξει τη μετανάστευση.
Οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου θα εκλέξουν και τα 650 μέλη της Βουλής των Κοινοτήτων, ένα για κάθε τοπική εκλογική περιφέρεια. Δεν υπάρχουν προκριματικές ή επαναληπτικές εκλογές, παρά μόνο ένας μόνο γύρος ψηφοφορίας, που θα διεξαχθεί στις 4 Ιουλίου. Η Μεγάλη Βρετανία χρησιμοποιεί το σύστημα «first past the post», το οποίο σημαίνει ότι ο υποψήφιος που θα βγει πρώτος σε κάθε εκλογική περιφέρεια, θα εκλεγεί, ακόμη και αν δεν συγκεντρώσει το 50% των ψήφων. Αυτό έχει γενικά εδραιώσει την κυριαρχία των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, των Συντηρητικών και των Εργατικών, επειδή είναι δύσκολο για τα μικρότερα κόμματα να κερδίσουν έδρες, εκτός αν έχουν συγκεντρωμένη υποστήριξη σε συγκεκριμένες περιοχές.
Πώς θα εκλεγεί ο νέος πρωθυπουργός στη Μεγάλη Βρετανία
Το κόμμα που θα έχει την πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων, είτε μόνο του είτε με την υποστήριξη άλλου κόμματος, θα σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση και ο ηγέτης του θα είναι πρωθυπουργός. Αυτό σημαίνει ότι τα αποτελέσματα θα καθορίσουν την πολιτική κατεύθυνση της κυβέρνησης, της οποίας ηγούνται τα τελευταία 14 χρόνια οι κεντροδεξιοί Συντηρητικοί. Το κεντροαριστερό Εργατικό Κόμμα θεωρείται, όμως, το φαβορί γι’ αυτές τις εκλογές.
Ο Ρίσι Σούνακ, πρώην επικεφαλής του Υπουργείου Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος είναι πρωθυπουργός της χώρας από τον Οκτώβριο του 2022, οδηγεί το κόμμα του στις εκλογές. Βασικός αντίπαλός του είναι ο Κίρ Στάρμερ, πρώην διευθυντής της Εισαγγελίας στην Αγγλία και αρχηγός του Εργατικού Κόμματος από τον Απρίλιο του 2020.
Βέβαια, και άλλα κόμματα, ορισμένα από τα οποία έχουν ισχυρή περιφερειακή υποστήριξη, θα μπορούσαν να παίξουν καθοριστικό ρόλο όσον αφορά στον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, εάν κανένα δεν αποκτήσει την απόλυτη πλειοψηφία. Έτσι, το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας, το οποίο κάνει εκστρατεία για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα, το οποίο επιδιώκει τη διατήρηση των δεσμών μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, είναι σήμερα τα τρία μεγαλύτερα κόμματα στο κοινοβούλιο της χώρας μετά τους Συντηρητικούς και τους Εργατικούς. Πολλοί παρατηρητές εκτιμούν ότι το νέο Μεταρρυθμιστικό Κόμμα, με επικεφαλής τον Νάιτζελ Φάρατζ, που κάνει εκστρατεία για το Brexit, μπορεί να αποσπάσει ψήφους από τους Συντηρητικούς.
Ποια είναι τα μεγάλα ζητήματα σε αυτές τις εκλογές
Η Μεγάλη Βρετανία αντιμετώπισε υψηλό πληθωρισμό και αργή οικονομική ανάπτυξη που έκαναν τους περισσότερους ανθρώπους να αισθάνονται φτωχότεροι. Οι Συντηρητικοί κατάφεραν να ελέγξουν τον πληθωρισμό, ο οποίος επιβραδύνθηκε στο 2%έως τον Μάιο, αφού κορυφώθηκε στο 11,1% τον Οκτώβριο του 2022, αλλά η ανάπτυξη παραμένει υποτονική, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τις οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης.
Ακόμα, χιλιάδες αιτούντες άσυλο και οικονομικοί μετανάστες έχουν διασχίσει τη Μάγχη με φουσκωτά σκάφη τα τελευταία χρόνια, προκαλώντας επικρίσεις ότι η κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο των συνόρων της χώρας. Η πολιτική που υπογράφουν οι Συντηρητικοί για να σταματήσουν τις βάρκες, είναι ένα σχέδιο απέλασης ορισμένων από αυτούς τους μετανάστες στη Ρουάντα. Οι επικριτές λένε ότι το σχέδιο παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, είναι απάνθρωπο και δεν θα σταματήσει τους ανθρώπους που θέλουν να μια καλύτερη ζωή μακριά από τον πόλεμο, τις ταραχές και την πείνα.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας, το οποίο παρέχει δωρεάν υγειονομική περίθαλψη σε όλους, μαστίζεται από μεγάλες λίστες αναμονής για τα πάντα – από οδοντιατρική περίθαλψη έως θεραπεία για τον καρκίνο. Μάλιστα, τα μέσα ενημέρωσης βρίθουν από ιστορίες για βαριά άρρωστους ασθενείς που αναγκάζονται να περιμένουν ώρες για ένα ασθενοφόρο και στη συνέχεια, ακόμη περισσότερο, για ένα κρεβάτι στο νοσοκομείο.
Επίσης, ο Ρίσι Σούνακ υπαναχώρησε από μια σειρά περιβαλλοντικών δεσμεύσεων, μεταθέτοντας την προθεσμία για τον τερματισμό της πώλησης βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων επιβατικών οχημάτων και εγκρίνοντας νέες γεωτρήσεις πετρελαίου στη Βόρεια Θάλασσα. Οι επικριτές λένε ότι πρόκειται για λανθασμένες πολιτικές σε μια εποχή που ο κόσμος προσπαθεί να καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή.
