Στο μυαλό του Ντόναλντ Τραμπ τα πράγματα είναι απλά: Όποιος δεν υποτάσσεται… τιμωρείται. Υπό αυτό το πρίσμα, στο στόχαστρο του Αμερικανού Προέδρου – μεταξύ άλλων – έχουν μπει το τελευταίο διάστημα και τα αμερικανικά Πανεπιστήμια. Για την ακρίβεια όσα από αυτά θεωρεί πως έχουν μετατραπεί σε εστίες «αντισημιτισμού» και – κυρίως – ιδεολογικής χειραγώγησης, συμβάλλοντας, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, σε ένα μέτωπο αμφισβήτησής του.
Το όπλο του Ντόναλντ Τραμπ σε αυτήν την περίπτωση είναι η διακοπή της ομοσπονδιακής χρηματοδότησης, που είναι κρίσιμη για τα ανώτατα ιδρύματα. Καθηγητές, φοιτητές ακόμη και επικεφαλής των Πανεπιστημίων επισημαίνουν πως στόχος δεν είναι άλλος από την καταστολή της ακαδημαϊκής ελευθερίας και προειδοποιούν πως η μείωση των κρατικών κονδυλίων θα έχει σοβαρές συνέπειες, όχι μόνο στα πανεπιστήμια, αλλά και σε ολόκληρη την αμερικανική κοινωνία.
Η αλήθεια πίσω από τους ισχυρισμούς περί «αντισημιτισμού»
Οι ισχυρισμοί του Τραμπ περί «αντισημιτισμού» είναι προφανώς προσχηματικοί. Πρώτον η εναντίωση στη σφαγή στη Λωρίδα της Γάζας δεν μπορεί να ταυτίζεται με τον «αντισημιτισμό» και δεύτερον οι διοικήσεις των περισσότερων πανεπιστημίων, υπό την πίεση του αμερικανικού κράτους και του ισχυρού επιχειρηματικού λόμπι, έλαβαν συγκεκριμένα μέτρα για τον περιορισμό και την καταστολή του αντιπολεμικού κινήματος στην ακαδημαϊκή κοινότητα.
Είναι σαφές πως η στοχοποίηση των πανεπιστημίων δεν ξεκινά και δεν τελειώνει με τον πόλεμο στη Γάζα. Εδώ και δεκαετίες ο πολιτικός συντηρητικός χώρος στις ΗΠΑ βλέπει τα πανεπιστήμια – ειδικά τα πιο επιφανή – ως φυτώρια φιλελεύθερων ιδεών, που προωθούν τον προοδευτικό χώρο, την διαφορετικότητα, την ισότητα και εν γένει τη «woke ατζέντα», που «εκχυδαΐζοντας και καταστρέφοντας τις ηθικές αξίες της Αμερικής». Θεωρούν μάλιστα πως οι συντηρητικές φωνές φιμώνονται.
Όλα αυτά δεν είναι καινούργια. Όμως η απειλή για διακοπή της χρηματοδότησης είναι κάτι πρωτόγνωρο. Οι πραγματικές προθέσεις αντανακλώνται και στο γεγονός πως τα πανεπιστήμια που βρίσκονται στο στόχαστρο είναι σε πολιτείες που ψήφισαν κατά βάση Δημοκρατικούς στις τελευταίες προεδρικές εκλογές του 2024. Είναι δε ενδεικτικό πως στην επιστολή των κυβερνητικών αρχών προς το Χάρβαρντ για την περικοπή της χρηματοδότησης, αναφερόταν πως η διοίκηση του πανεπιστημίου απέτυχε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και γίνεται λόγος – μεταξύ άλλων – για φοιτητές που είναι «εχθρικοί» στις αμερικανικές αξίες.
Ποια πανεπιστήμια έχουν στοχοποιηθεί
Σύμφωνα με τους New York Times, τα πανεπιστήμια που έχουν μέχρι στιγμής υποστεί κυρώσεις ή έχουν ενημερωθεί ότι διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο απώλειας χρηματοδότησης είναι τα:
- Πανεπιστήμιο Brown: απειλείται με απώλεια $510 εκατ.
- Πανεπιστήμιο Columbia: επιδιώκει να ανακτήσει $400 εκατ.
- Πανεπιστήμιο Cornell: κινδυνεύει με περικοπή τουλάχιστον $1 δισ.
- Πανεπιστήμιο Harvard: διακυβεύονται περίπου $9 δισ. – Το βράδυ της Δευτέρας η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ότι προχωρά στο «πάγωμα» χρηματοδότησης ύψους 2,2 δισ.
- Πανεπιστήμιο Northwestern: κινδυνεύει με απώλεια $790 εκατ.
- Πανεπιστήμιο Pennsylvania: αναστάλθηκαν $175 εκατ. λόγω της στάσης του για συμμετοχή τρανς αθλήτριας το 2022.
- Πανεπιστήμιο Princeton: ανακοίνωσε ότι έχουν ανασταλεί «δεκάδες» επιχορηγήσεις. Ο Λευκός Οίκος έκανε λόγο για $210 εκατ.
Επιπλέον, δεκάδες άλλα ιδρύματα βρίσκονται στη «μαύρη λίστα» και υπό εξέταση από το Γραφείο Πολιτικών Δικαιωμάτων του Υπουργείου Παιδείας, που θυμίζει την «Επιτροπή κατά των Αντιαμερικανικών Ενεργειών» της εποχής του Μακαρθισμού.
Δέκα εξ αυτών βρίσκονται και στο στόχαστρο της ειδικής ομάδας που έχει δημιουργήσει ο Τραμπ για την «εξάλειψη του αντισημιτισμού». Πρόκειται για τα: Columbia, George Washington University, Harvard, Johns Hopkins, New York University, Northwestern, UC Berkeley, UCLA, University of Minnesota και University of Southern California.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν απειλεί μόνο τα πανεπιστήμια, αλλά και τα θυγατρικά τους ιδρύματα, όπως κλινικές, ινστιτούτα έρευνας κ.α. Το ποια ακριβώς προγράμματα και σε τι βαθμό πλήττονται είναι στη «διακριτική ευχέρεια» των επιτροπών του Ντόναλντ Τραμπ. Για παράδειγμα το Πανεπιστήμιο της Pennsylvania, ανέφερε ότι από τις περικοπές στην κρατική χρηματοδότηση επηρεάζονται ερευνητικά προγράμματα επτά σχολών, από μελέτες κατά νοσοκομειακών λοιμώξεων και τη φαρμακευτική έρευνα, έως υπολογιστές κβαντικής τεχνολογίας και μέτρα κατά χημικών επιθέσεων.
Το Columbia υποτάχθηκε, το Harvard αντιστέκεται
Μέχρι στιγμής τα περισσότερα πανεπιστήμια εκφράζουν την ανησυχία και την απογοήτευσή τους για το «κυνήγι» που δέχονται από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Υπήρξε όμως και η περίπτωση του Columbia, το οποίο τον Μάρτιο, αποδέχτηκε μια σειρά από απαιτήσεις τις αμερικανικής κυβέρνησης για να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με στόχο της αποκατάσταση της χρηματοδότησης. Μεταξύ των παραχωρήσεων, σύμφωνα με τους New York Times, ήταν η υπαγωγή του Τμήματος Μεσανατολικών, Νοτιοασιατικών και Αφρικανικών Σπουδών σε νέα εποπτεία, ενίσχυση της πανεπιστημιακής ασφάλειας και η αυστηροποίηση των κανονισμών πειθαρχίας και διαμαρτυρίας.
Η υποχώρηση αυτή προκάλεσε ανησυχία στους κύκλους της ανώτατης εκπαίδευσης. Ο πρόεδρος του Princeton, Κρίστοφερ Άισγκρούμπερ, δήλωσε στο PBS ότι η ακαδημαϊκή ελευθερία πρέπει να προστατευθεί και ότι τέτοιες παραχωρήσεις είναι επικίνδυνες.
Στον αντίποδα η διοίκηση του Harvard έκλεισε την πόρτα στον Τραμπ, ανακοινώνοντας πως απορρίπτει τα αιτήματα της κυβέρνησης για αλλαγές σε βασικές πολιτικές του πανεπιστημίου. Σε απάντηση για το πάγωμα των κονδυλίων, το πανεπιστήμιο παρέπεμψε σε προηγούμενη δήλωσή του, όπου αναφέρεται: «Η αποχώρηση της κυβέρνησης από αυτές τις συνεργασίες θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο την υγεία και την ευημερία εκατομμυρίων, αλλά και την οικονομική ασφάλεια και ζωτικότητα του έθνους μας».
«Ενημερώσαμε την κυβέρνηση μέσω των νομικών μας εκπροσώπων ότι δεν θα αποδεχθούμε τη συμφωνία που προτείνουν», δήλωσε ο Πρόεδρος του Χάρβαρντ, Άλαν Γκάρμπερ. «Το Πανεπιστήμιο δεν θα παραδώσει την ανεξαρτησία του ούτε τα συνταγματικά του δικαιώματα».
