Για περισσότερα από 400 χρόνια, η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία χρησιμοποιούν διαφορετικούς τρόπους για τον προσδιορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα. Ωστόσο, αυτή η Κυριακή (20/4) θα σηματοδοτήσει μια ιδιαίτερη στιγμή για τους Χριστιανούς, καθώς οι εκκλησίες γιορτάζουν την ανάσταση του Ιησού την ίδια ημέρα.
Επιπλέον, σύμφωνα με το AP, κορυφαίοι θρησκευτικοί ηγέτες – συμπεριλαμβανομένου του Πάπα Φραγκίσκου – εκφράζουν την επιθυμία να παραμείνει έτσι, αλλά η ασυνήθιστη ευθυγράμμιση του Πάσχα για Ορθόδοξους και Καθολικούς έχει προκαλέσει υποβόσκουσα δυσπιστία μεταξύ των δύο μεγάλων χριστιανικών κοινοτήτων.
Ο υπολογισμός του Πάσχα που διαφέρει
Η κινητή ημερομηνία για το Πάσχα ακολουθεί έναν φαινομενικά απλό κανόνα: Η Κυριακή που ακολουθεί την πρώτη πανσέληνο κατά ή μετά την εαρινή ισημερία. Ωστόσο, οι δύο εκκλησίες άρχισαν να χρησιμοποιούν διαφορετικά ημερολόγια μετά την προσαρμογή του Πάπα Γρηγορίου ΧΙΙΙ το 1582, όταν η δυτική εκκλησία υιοθέτησε το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, ενώ η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία διατήρησε το παλαιότερο Ιουλιανό.
Επιπλέον, κάθε εκκλησία χρησιμοποιεί τους δικούς της εκκλησιαστικούς υπολογισμούς για τους σεληνιακούς κύκλους και την ισημερία, οι οποίοι δεν ταιριάζουν απόλυτα με τις επιστημονικές προβλέψεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ημερομηνίες του Πάσχα να απέχουν μεταξύ τους έως και πέντε εβδομάδες. Μπορεί να συμπέσουν σε διαδοχικά έτη ή ακόμη και να περάσει μια δεκαετία χωρίς να συμβεί.
Η επιθυμία του Πάπα Φραγκίσκου
Ο Πάπας Φραγκίσκος αναφέρθηκε στον φετινό εορτασμό του Πάσχα επικαλούμενος την επέτειο της συμπλήρωσης 1.700 χρόνων από την ιστορική Σύνοδο της Νίκαιας, όταν οι Χριστιανοί ηγέτες συγκεντρώθηκαν για να διευθετήσουν θεμελιώδεις διαφωνίες σχετικά με την πίστη.
Χαρακτηριστικά, ο Πάπας Φραγκίσκος ανέφερε: «Για άλλη μια φορά, ανανεώνω την έκκλησή μου: Ας λειτουργήσει αυτή η σύμπτωση ως σημάδι – πρόσκληση προς όλους τους Χριστιανούς να κάνουν ένα αποφασιστικό βήμα προς την ενότητα γύρω από μια κοινή ημερομηνία για το Πάσχα».
Συγκεκριμένα, ο Πάπας Φραγκίσκος έχει βρει σύμμαχο τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, Οι δύο τους «μιλούν μεταξύ τους σαν αδέλφια», έχει πει ο Ποντίφικας. Από την πλευρά του, ο Βαρθολομαίος αποκάλεσε τον Φραγκίσκο «μεγαλύτερο αδελφό μας» και περιέγραψε την πασχαλινή πρωτοβουλία ως «ένα πραγματικό βήμα προς την αποκατάσταση παλαιών συγκρούσεων».
Η ιδέα ενός κοινού Πάσχα συζητείται από τη δεκαετία του 1960, με το ενδιαφέρον να κορυφώνεται συχνά όταν η γιορτή συμπίπτει. Το βασικό εμπόδιο ήταν πάντα ο υπαινιγμός ότι η μία πλευρά θα έπρεπε να υποχωρήσει. Οι Προτεστάντες, οι οποίοι ακολουθούν το ίδιο ημερολόγιο με τους Καθολικούς, συμμετείχαν επίσης στις συζητήσεις.
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών με έδρα τη Γενεύη – μια ένωση Ορθόδοξων και Προτεσταντικών φορέων – πρότεινε έναν συμβιβασμό, δηλαδή να χρησιμοποιηθεί η σύγχρονη αστρονομία, να βασιστεί ο υπολογισμός στην ώρα Ιερουσαλήμ και να ακολουθηθεί ο ίδιος βασικός κανόνας που τέθηκε πριν από αιώνες.
Ποια εμπόδια υπάρχουν
Ενώ η επιθυμία του Πάπα Φραγκίσκου μπορεί να έχει ισχυρή επιρροή μέσω της εξαιρετικά συγκεντρωτικής εξουσίας του Βατικανού, ο ρόλος του Βαρθολομαίου είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολικός σε σχέση με τις αυτοδιοικούμενες εθνικές και τοπικές εκκλησίες. Μάλιστα, οι συζητήσεις μεταξύ της Ρωσίας, της πολυπληθέστερης χώρας του ορθόδοξου κόσμου, και των εκκλησιών άλλων χωρών με ορθόδοξη πλειοψηφία παραμένουν στάσιμες λόγω του πολέμου και των εκκλησιαστικών διαιρέσεων στην Ουκρανία.
Πάντως, καθώς ο διάλογος μεταξύ των εκκλησιών εκτυλίσσεται σιγά-σιγά, ο κοινός εορτασμός του Πάσχα αποτελεί ήδη πρακτική πραγματικότητα σε μερικά μέρη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Φινλανδίας άλλαξε ημερομηνίες τη δεκαετία του 1920 για να ευθυγραμμίσει τους εορτασμούς με τη λουθηρανική πλειοψηφία. Επίσης, οι Καθολικοί στην Ελλάδα – αν και δεν έκαναν καμία επίσημη αλλαγή στο ημερολόγιό τους – γιορτάζουν μαζί με την υπόλοιπη χώρα από το 1970.
Easter’s date has remained divisive. But this year, Catholic, Protestant and Orthodox churches will celebrate Easter on the same day. ⛪
Sky’s @charline_bm explains the Easter Date Debate ⬇️ https://t.co/9SsAuQa0AJ pic.twitter.com/Ythowtk9Nx
— Sky News (@SkyNews) April 18, 2025
