Η Red Eléctrica, η διαχειρίστρια εταιρεία του ηλεκτρικού δικτύου στην Ισπανία, αποκλείει το ενδεχόμενο κυβερνοεπίθεσης ως αιτία του πρωτοφανούς μπλακ άουτ στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
«Δεν υπήρξε καμία εισβολή κανενός είδους», ανέφερε, σημειώνοντας ωστόσο πως η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη. Η Ισπανία αποκαθιστά την ηλεκτροδότηση, αν και περιστασιακά προβλήματα εξακολουθούν να υπάρχουν, ειδικά στις μεταφορές.
Το χρονικό του ιστορικού μπλακ άουτ
Το πρωτοφανές μπλακ άουτ στο ρεύμα σημειώθηκε το μεσημέρι της Δευτέρας (28/4) σε όλη την Ισπανία και την Πορτογαλία, παραλύοντας όλη την ιβηρική χερσόνησο και μάλιστα χωρίς να είναι σαφή τα αίτια που το προκάλεσε.
► «Ζούμε το απόλυτο χάος» – Έλληνας από τη Μαδρίτη στο iEidiseis για το μπλακ άουτ στην Ισπανία
Όπως ανακοίνωσε τα ξημερώματα της Τρίτης ο εθνικός διαχειριστής του δικτύου ηλεκτροδότησης στην Ισπανία REE (Red Eléctrica de España), το ρεύμα έχει επανέλθει σε περίπου 90% της ηπειρωτικής χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της REE, μέχρι τις 04:00 τοπική ώρα (03:00 Ελλάδας), το 87,37% του ηλεκτρικού δικτύου είχε επανέλθει σε λειτουργία.
Η αιτία της διακοπής δεν έχει ακόμη επίσημα προσδιοριστεί, ενώ οι αρμόδιες αρχές συνεχίζουν τις έρευνες για να εντοπίσουν την πηγή της βλάβης και να διασφαλίσουν ότι δεν θα επαναληφθεί.
Παρόμοια είναι η εικόνα στην Πορτογαλία, καθώς και στις περιοχές της Γαλλίας που είχαν βυθιστεί για περισσότερες από 12 ώρες στο απόλυτο ενεργειακό μπλακ άουτ.
Το υπουργείο Εσωτερικών της Ισπανίας κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά το πανεθνικό black out. Το υπουργείο πρόσθεσε ότι το καθεστώς έκτακτης ανάγκης θα εφαρμοστεί στις περιοχές που το ζητούν. Μέχρι στιγμής, η Μαδρίτη, η Ανδαλουσία και η Εστρεμαδούρα έχουν ζητήσει από την κεντρική κυβέρνηση να αναλάβει τη δημόσια τάξη και άλλες λειτουργίες. Επίσης για την ενίσχυση της ασφάλειας θα αναπτυχθούν 30.000 αστυνομικοί.
►Εγκλωβισμένοι σε τρένα και ανελκυστήρες, «νέκρωσαν» τα ATM στην Ισπανία
Σάντσεθ για το μπλακ άουτ: Δεν αποκλείουμε καμία υπόθεση
«Δεν έχουμε πειστικές πληροφορίες σχετικά με τους λόγους της διακοπής», ανέφερε στο διάγγελμά του ο Πέδρο Σάντσεθ σχετικά με το μπλακ άουτ στη χώρα του, για να προσθέσει: «Ζητώ από το κοινό να αναζητήσει πληροφορίες μέσω της επίσημης οδού. Είναι καλύτερο να μην κάνουμε εικασίες, θα μάθουμε τις αιτίες. Δεν αποκλείουμε καμία υπόθεση, πρέπει να επικεντρωθούμε στην αποκατάσταση της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος».
Σε άλλο σημείο του διαγγέλματός του, ο Ισπανός πρωθυπουργός ανέφερε ότι η χώρα του «έχει καθορίσει σχέδια αποκατάστασης για την αντιμετώπιση αυτού του σεναρίου. Ο εφοδιασμός έχει ήδη αποκατασταθεί σε αρκετές βόρειες και νότιες περιοχές χάρη στις διασυνδέσεις με τη Γαλλία και το Μαρόκο».
«Δεν έχει παρατηρηθεί καμία επίπτωση στην πολιτική προστασία, δεν υπάρχουν ζητήματα ασφαλείας», δήλωσε ο Πέδρο Σάντσεθ στο διάγγελμά του και πρόσθεσε: «Το νοσοκομειακό σύστημα λειτουργεί επαρκώς χάρη στις γεννήτριες, οι οποίες έχουν μακροχρόνια αυτονομία. Επίσης, διατηρούνται οι κατ’ οίκον υπηρεσίες για άτομα με ειδικές ανάγκες. Η λιμενική κίνηση λειτουργεί χωρίς περιστατικά, όπως και η αεροπορική κίνηση, αν και έχει μειωθεί κατά 20% για να διασφαλιστεί η ασφάλεια».
Ο Ισπανός πρωθυπουργός κάλεσε τους πολίτες να «ελαχιστοποιήσουν τα ταξίδια και τις μετακινήσεις τους», να «ακολουθούν μόνο τις επίσημες πληροφορίες» και όχι τις πληροφορίες από «αμφίβολες πηγές», καθώς αυτές οι κρίσεις «ευνοούν τη διάδοση φάρσας και παραπληροφόρησης».
Ακόμα, προέτρεψε τους πολίτες να «χρησιμοποιούν τα κινητά τους τηλέφωνα με υπευθυνότητα» κατά τη διάρκεια αυτών των «κρίσιμων περιόδων» και να κάνουν μόνο «σύντομες κλήσεις». Οι κλήσεις στο 112 -όπως τόνισε- θα πρέπει να «πραγματοποιούνται μόνο όταν είναι απαραίτητο».
Τι προκάλεσε το μπλακ άουτ σε Ισπανία και Πορτογαλία
Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός, Λουίς Μοντενέγκρο, εξήγησε ότι το θέμα προήλθε από την Ισπανία. Ο REN, ο εθνικός φορέας ηλεκτρικού δικτύου της Πορτογαλίας, έκανε λόγο για ένα «σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο», το οποίο έχει προκαλέσει σοβαρή ανισορροπία στις θερμοκρασίες που οδήγησε σε εκτεταμένες διακοπές λειτουργίας.
Ο REN ανακοίνωσε: «Λόγω ακραίων θερμοκρασιακών διακυμάνσεων στο εσωτερικό ή στην Ισπανία, υπήρξαν ανώμαλες ταλαντώσεις στις γραμμές πολύ υψηλής τάσης (400 kV), ένα φαινόμενο γνωστό ως επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση».
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός της Πορτογαλίας από το 2015 έως το 2024,δήλωσε ότι «δεν υπάρχουν στοιχεία ότι επρόκειτο για κυβερνοεπίθεση», αλλά επισήμανε ότι η τελική αιτία είναι ακόμα ασαφής.
► Ισπανία και Πορτογαλία «παρέλυσαν» από το μπλακ άουτ (εικόνες, βίντεο)
Η ανώτερη αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ισπανίδα Τερέζα Ριμπέρα, δεξί χέρι της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μίλησε στο Radio 5 της πατρίδας της και ανέφερε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν πως μια σκόπιμη ενέργεια προκάλεσε τη διακοπή.
Ωστόσο, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Ισπανίας συγκλήθηκε τη Δευτέρα (28/4) για να αξιολογήσει τη διακοπή. Από την πλευρά του, ο Μοντενέγκρο σημείωσε τι ήταν πολύ νωρίς για να πει με βεβαιότητα τι προκάλεσε το μπλακ άουτ.
Ο ρόλος των ΑΠΕ και τι είναι η εξισορρόπηση φορτίου
Καθότι έχει αφθονία σε ήλιο και ανέμους, η Ισπανία έχει χαράξει μια στρατηγική να ηγηθεί της «πράσινης» ενέργειας.
Το περασμένο έτος (2024) ήταν μια περίοδος ρεκόρ για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η οποία ισοδυναμούσε με το 56% του συνόλου του ηλεκτρικού ρεύματος που καταναλώθηκε. Μέχρι το 2030 το ποσοστό αυτό αναμένεται να ανέλθει στο 81%.
Αυτή η αλλαγή θα βοηθήσει την Ισπανία να σταματήσει την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ενέργειας, αλλά φέρνει επίσης τις δικές της προκλήσεις. Κάθε εθνικό δίκτυο στον κόσμο θα χρειαστεί να δαπανήσει πολλά για την αναβάθμιση των συστημάτων διανομής για τη σύνδεση της διάσπαρτης παραγωγής ΑΠΕ και τη διασφάλιση της ισορροπίας της.
Χρειάζεται συνεχή διαχείριση για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπερφορτωθεί το δίκτυο από υπερβολική παραγωγή ή δεν θα μείνει «λειψό». Οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής θα κλείσουν αυτόματα, εάν η συχνότητα ξεφύγει από το κανονικό εύρος.
Η εξισορρόπηση του φορτίου είναι σημαντική για κάθε δίκτυο, αλλά απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή εν μέσω της ταχείας μετάβασης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική, οι οποίες είναι διακοπτόμενες.
Οι περιστρεφόμενοι αεριοστρόβιλοι είναι η τυπική τεχνολογία για τη διαχείριση της συχνότητας εδώ και δεκαετίες, αλλά οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα χρειαστούν επενδύσεις σε άλλες επιλογές, όπως οι σφόνδυλοι ή προηγμένα ηλεκτρονικά ισχύος. Κοινώς, χρειάζονται τα κατάλληλα εργαλεία για να εξασφαλιστεί μια απρόσκοπτη λειτουργία του συστήματος.
Δεν ήταν το πρώτο τέτοιου εύρους μπλακ άουτ
Ο Τάκο Έλχελααρ, ο Ολλανδός διευθύνων σύμβουλος στη Neara, πάροχος λογισμικού σε επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας ενέργειας, δήλωσε ότι μια τέτοια εκτεταμένη αποτυχία του συστήματος ήταν «εξαιρετικά ασυνήθιστη».
Ωστόσο, υπάρχουν και προηγούμενα παραδείγματα. Το 2003, ένα πρόβλημα με μια υδροηλεκτρική γραμμή μεταξύ Ιταλίας και Ελβετίας προκάλεσε μεγάλη διακοπή λειτουργίας σε ολόκληρη την Ιταλία για περίπου 12 ώρες. Μια υπερφόρτωση ηλεκτρικού ρεύματος στη Γερμανία το 2006 προκάλεσε διακοπές ηλεκτροδότησης μέχρι την Πορτογαλία και το Μαρόκο.
«Η διασύνδεση μεταξύ των χωρών είναι ζωτικής σημασίας για την κοινή χρήση “καθαρής” ενέργειας, αλλά δημιουργεί επίσης νέους δρόμους προς το να εξαπλωθεί γρήγορα ένα πρόβλημα», τόνισε ο Ένχελααρ.
