Καγκελάριος της Γερμανίας με… κομμένα τα φτερά είναι ο Φρίντριχ Μερτς που κατάφερε να εκλεγεί με τη… δεύτερη.
Νωρίτερα την Τρίτη ο Μερτς εξελέγη με 325 ψήφους ωστόσο ο τρόπος που επετεύχθη η εκλογή του είναι ένα σημαντικό πλήγμα για τον ίδιο και τη νέα κυβέρνηση της χώρας.
Ο επικεφαλής του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) στην πρώτη ψηφοφορία συγκέντρωσε μόλις 310 ψήφους, έξι λιγότερες από τον απαιτούμενο αριθμό των 316 και 18 λιγότερες από το σύνολο (328) των βουλευτών του κυβερνητικού συνασπισμού (CDU/CSU – SPD). Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, που ένας υποψήφιος Καγκελάριος δεν καταφέρνει να συγκεντρώσει τις απαιτούμενες ψήφους.
Το ποιοι και γιατί δεν έδωσαν θετική ψήφο παραμένει άγνωστο, καθώς η ψηφοφορία είναι μυστική. Μπορεί να πρόκειται για «αντάρτες» στο εσωτερικό του CDU, που έχουν εκφράσει κατά καιρούς τις διαφωνίες τους για διάφορες πολιτικές θέσεις του Μερτς. Μπορεί να ήταν βουλευτές του SPD, που εκτιμούν πως η συνεργασία με το CDU θα φέρει περισσότερα δεινά για το κόμμα τους. Μπορεί να ήταν και ένας συνδυασμός.
Εξάλλου στελέχη από τα δύο κόμματα με δηλώσεις ισχυρίζονταν πως οι «διαρροές» ήταν… από τους άλλους, αδυνατώντας να εξηγήσουν τα αίτια για την «ταπεινωτική» και «ντροπιαστική» ήττα του Μερτς, όπως την χαρακτήρισαν γερμανικά και διεθνή ΜΜΕ.
Τελικά – και αφού προηγήθηκαν ώρες παρασκηνιακών συνομιλιών – το κοινοβούλιο αποφάσισε να προχωρήσει στη διεξαγωγή και δεύτερης ψηφοφορίας, κατά την οποία ο Φρίντριχ Μερτς εξελέγη με ψήφους 325 υπέρ, 289 κατά και τρία άκυρα, όσοι δηλαδή ήταν και οι ψήφοι που έλειπαν από το σύνολο της πλειοψηφίας του κυβερνητικού συνασπισμού. Τρεις κυβερνητικοί διαφωνούντες φαίνεται πως δεν μετακινήθηκαν από την αρχική τους θέση, στέλνοντας και δεύτερο μήνυμα στον νέο Καγκελάριο.
«Λαβωμένος» από τους αντάρτες
Ο Φρίντριχ Μερτς βγαίνει πληγωμένος από τους «αντάρτες» βουλευτές και οι «πληγές» στον κυβερνητικό συνασπισμό δύσκολα θα κλείσουν. Ο ηγέτης του CDU δεν υπήρξε ποτέ ιδιαίτερα δημοφιλής, παρότι το κόμμα του κέρδισε τις εκλογές. Σε τελευταία δημοσκόπηση μόνο το 38% υποστήριξε πως είναι μια καλή επιλογή για Καγκελάριος, ενώ το 56% δήλωσε πως είναι το λάθος άτομο για τη θέση. Στους δε Σοσιαλδημοκράτες το ποσοστό αντιπάθειας εκτοξεύεται στο 62%, ένα ποσοστό που θα μπορούσε να εκληφθεί και ως προαναγγελία του σημερινού ναυαγίου.
Η απώλεια 18 βουλευτών στην πρώτη, στην πιο απλή, αλλά και κρίσιμη ψηφοφορία, ενίσχυσε τις φωνές της αντιπολίτευσης – και κυρίως της ακροδεξιάς AfD – που εκτιμούν πως ο κυβερνητικός συνασπισμός δεν θα μακροημερεύσει. Είναι ενδεικτικό πως το AfD, που σε τελευταίες δημοσκοπήσεις εμφανίζεται πρώτο κόμμα στη Γερμανία, έσπευσε αμέσως να ζητήσει την παραίτηση του Μερτς και την προσφυγή σε νέες εθνικές κάλπες.
Η Αριστερά (Die Linke) εκτίμησε πως το μέλλον του Μερτς μετά το φιάσκο – και ανεξάρτητα από την εκλογή του στη δεύτερη ψηφοφορία – θα είναι πολύ δύσκολο, ενώ και οι Πράσινοι διεμήνυσαν πως εάν ο Καγκελάριος δεν μπορεί να συγκεντρώσει μια κυβερνητική πλειοψηφία, τότε είναι φυσιολογικό όλοι να διερωτώνται για την ικανότητά του.
Οι αμφιβολίες για το μέλλον του Μερτς και της κυβέρνησης έκαναν την εμφάνισή τους και στο εσωτερικό των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού. Η Μάγια Βάλσταϊν Φοίνιξ, βουλευτής του SPD, δήλωσε πως μετά την αποτυχία του Μερτς στον πρώτο γύρο έχει ένα αίσθημα «αβεβαιότητας». «Θα είμαι ειλικρινής: Πλέον, τώρα, δεν είμαι σίγουρη».
► Ποιος είναι ο Φρίντριχ Μερτς: Περίμενε 25 χρόνια να γίνει καγκελάριος της Γερμανίας
Ιστορικό κάζο και δύσκολη επόμενη μέρα
Η ανακοίνωση του τελικού αποτελέσματος βρήκε τον Μερτς να ξεφυσά με ανακούφιση και να δηλώνει έτοιμος να πιάσει δουλειά. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να έλεγε κάτι διαφορετικό όταν η Γερμανία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια οικονομική κρίση, εξαιτίας δομικών προβλημάτων που αναδείχθηκαν από την απώλεια του φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου που για χρόνια τροφοδοτούσε τη βαριά βιομηχανία της χώρας.
Τα οικονομικά αδιέξοδα (2 χρόνια ύφεσης με συρρίκνωση 0,3% το 2023 και 0,2% το 2024) πυροδότησαν και μια σπάνια πολιτική κρίση στη Γερμανία που οδήγησε στην κατάρρευση του προηγούμενου τρικομματικού κυβερνητικού συνασπισμού (SPD, Πράσινοι και Φιλελεύθεροι) υπό τον Όλαφ Σολτς και στις πρόωρες εκλογές. Ως συνέπεια όλων αυτών, ο ρόλος του Βερολίνου έχει υποβαθμιστεί σημαντικά στη διεθνή πολιτική σκηνή.
Τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο Φριντριχ Μερτς είναι πολλαπλά. Από κοινού με τις προσπάθειες για αναθέρμανση της οικονομίας, την αποκατάσταση της θέσης της Γερμανίας στην Ευρώπη και στον κόσμο και το Ουκρανικό, θα πρέπει να «επουλώσει» και το σοβαρό τραύμα που άφησε στον ίδιο και στον κυβερνητικό συνασπισμό του η εκλογή του στην ηγεσία της χώρας. Στη θεωρία η εκλογή του ήταν τυπική διαδικασία όμως στην πράξη αποδείχθηκε ένα ιστορικό «κάζο».
► Φιάσκο για τον Φρίντριχ Μερτς – Απέτυχε να εκλεγεί Καγκελάριος στην πρώτη ψηφοφορία
Τι θα συμβεί από εδώ και στο εξής
Η ομάδα του νέου καγκελάριου θα είναι πρόθυμη να αφήσει πίσω της το δράμα της Τρίτης, καθώς θα συνεχίσει τη δουλειά της διακυβέρνησης της χώρας, και θα είναι πρόθυμη να απορρίψει την αρχική ήττα ως μια απλή αναποδιά.
Ο Μερτς έχει προγραμματίσει να επισκεφθεί το Παρίσι και τη Βαρσοβία την Τετάρτη, στα πρώτα του ταξίδια στο εξωτερικό, ενώ την Πέμπτη θα ακολουθήσουν εκδηλώσεις για την Ημέρα της VE Day και την Παρασκευή μια συνάντηση του ΝΑΤΟ. Όλα αυτά είναι ευκαιρίες για τον ίδιο να παίξει τον ρόλο του πολιτικού άνδρα και όχι του ταλαιπωρημένου ηγέτη που μελανιάζει άσχημα πριν καν ξεκινήσει.
Τι μάθαμε από το δράμα της Τρίτης
Πάντα γνωρίζαμε ότι αυτό θα ήταν ένα ευμετάβλητο κοινοβούλιο και η ψηφοφορία το υπογράμμισε αυτό. Ο Μερτς τα κατάφερε στο τέλος, αλλά ο συνασπισμός του είναι εύθραυστος και, σαφώς, η υποστήριξη δεν είναι σταθερή ακόμη και μεταξύ των δύο κυβερνητικών κομμάτων.
Το ακροδεξιό κόμμα AfD, εν τω μεταξύ, εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο το χάος, δίνοντας ίσως μια ένδειξη για το πώς σκοπεύει να προσεγγίσει αυτό το κοινοβούλιο, στο οποίο είναι το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης. Εδώ και καιρό υποστηρίζουν ότι ο «μαυροκόκκινος» συνασπισμός θα καταλήξει να αποτύχει μάλλον νωρίτερα παρά αργότερα.
Σε ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η συμπρόεδρος του AfD Alice Weidel δήλωσε ότι η ψηφοφορία «καταδεικνύει τα αδύναμα θεμέλια» στα οποία στηρίζεται ο συνασπισμός και αργότερα ζήτησε πρόωρες εκλογές.
Το κόμμα της έρχεται ήδη πρώτο σε ορισμένες δημοσκοπήσεις, εν μέρει λόγω της αυξανόμενης απογοήτευσης από τα κυρίαρχα κόμματα και της απογοήτευσης από τον ρυθμό της διαδικασίας σχηματισμού κυβέρνησης.
Τυχόν περαιτέρω κέρδη του AfD θα θέσουν σοβαρά υπό αμφισβήτηση την ιδέα ότι το κόμμα μπορεί να παραμείνει πίσω από το «τείχος προστασίας» που επιδιώκει να το κρατήσει στο περιθώριο της γερμανικής πολιτικής.
Αλλά το κόμμα αντιμετωπίζει επίσης σοβαρά νομικά προβλήματα, αφού η υπηρεσία εσωτερικών πληροφοριών της Γερμανίας το κατέταξε επίσημα στην κατηγορία των εξτρεμιστικών ομάδων.
Το κόμμα δήλωσε ότι θα ασκήσει έφεση κατά του χαρακτηρισμού.
