Ένα διπλωματικό πόκερ βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία 24ωρα για τον πόλεμο στην Ουκρανία με τους εμπλεκόμενους να επιδίδονται σε τελεσίγραφα, απειλές και ελιγμούς, με έναν βασικό στόχο: Να δείξουν πως η άλλη πλευρά είναι υπεύθυνη για τον μη τερματισμό της σύγκρουσης.
Το γαϊτανάκι ξεκίνησε με τους Ευρωπαίους να στέλνουν αιφνιδιαστικά το Σάββατο, ένα τελεσίγραφο προς τη Μόσχα. Όπως ανακοίνωσαν, έχοντας και την υποστήριξη των ΗΠΑ, η Ρωσία θα έπρεπε μέχρι σήμερα Δευτέρα να προχωρήσει σε μια κατάπαυση του πυρός διαφορετικά θα βρεθεί αντιμέτωπη με νέες σοβαρότερες κυρώσεις.
Παρότι δεν διευκρινίστηκε ποιες ακριβώς θα μπορούσαν να είναι αυτές οι κυρώσεις μετά από τρία χρόνια πολέμου στην Ουκρανία και τον – θεωρητικά – πλήρη αποκλεισμό της Ρωσίας από τη Δύση, το μήνυμα εστάλη και ελήφθη από το Κρεμλίνο.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ωστόσο απάντησε με έναν διπλωματικό ελιγμό, που «μπλόκαρε» τους ευρωπαίους και έσπασε ξανά το κοινό μέτωπο που επιχείρησαν να δημιουργήσουν με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο Ρώσος Πρόεδρος, αψηφώντας το τελεσίγραφο, απέρριψε την κατάπαυση του πυρός – που όπως υποστηρίζει έχει ως μόνο στόχο να κερδηθεί κρίσιμος χρόνος να ενισχυθεί ο ουκρανικός στρατός- και αντιπρότεινε άμεσες συνομιλίες με την ουκρανική ηγεσία στην Κωνσταντινούπολη την ερχόμενη Πέμπτη.
Ενθουσιασμένος ο πρόεδρος των ΗΠΑ τόνισε στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι πως θα πρέπει να αποδεχτεί την πρόταση και να συμμετάσχει σε άμεσες διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία. Μάλιστα τη Δευτέρα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να ταξιδέψει και ο ίδιος στην Κωνσταντινούπολη για να συμμετάσχει στις συνομιλίες. Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ουκρανίας, υποκύπτοντας στην πίεση, ανακοίνωσε πως είναι θετικός σε απευθείας συζητήσεις με τη Ρωσία, αρκεί να παραστεί ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσωπικά. «Θα περιμένω τον Πούτιν στην Τουρκία την Πέμπτη», είπε χαρακτηριστικά, επιδιώκοντας να κερδίσει πόντους σε ηθικό και διπλωματικό επίπεδο έναντι της θέσης ισχύος του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η Τουρκία από την πλευρά της εμφανίστηκε έτοιμη να φιλοξενήσει τις συνομιλίες Ρωσίας – Ουκρανίας όπως δηλωσε χαρακτηριστικά τη Δευτέρα, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. «H Άγκυρα συνεχίζει να καταβάλλει προσπάθειες για την ειρηνική επίλυση του πολέμου στην Ουκρανία», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, τονίζοντας πως «γίνονται αναζητήσεις συμβιβασμού» και η Τουρκία «προσπαθεί να παίξει τον ρόλο που της αναλογεί».
Υπενθυμίζεται πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από την αρχή του πολέμου χάραξε μια ανεξάρτητη στρατηγική, διατηρώντας στενές σχέσεις και με τις δύο πλευρές, εξοπλίζοντας για παράδειγμα με drones το Κίεβο και παράλληλα αρνήθηκε να συμμετάσχει στις κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Τεστ ενότητας για το ευρωπαϊκό μπλοκ
Η «ντρίπλα» του Βλαντιμίρ Πούτιν, προκάλεσε αμηχανία στο ευρωπαϊκό μπλοκ που θεωρούσε πως είχε στριμώξει τη Μόσχα. Στην Ευρώπη εκφράζεται ανησυχία για πιθανό ρήγμα που θα μπορούσε να δημιουργηθεί στην ενότητα του ευρωπαϊκού μπλοκ, καθώς ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι δεδομένο πως σε πιθανές απευθείας συνομιλίες θα επαναλάβει τους δύο βασικούς όρους του για τερματισμό του πολέμου.
Πρόκειται για όρους που έχουν επισημανθεί εδώ και καιρό – σε όλους του τόνους – και περιλαμβάνονται και στο σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ, που έχει διαρρεύσει και σύμφωνα με τις πληροφορίες έχει κατατεθεί ως «τελική προσφορά» προς το Κίεβο και τους Ευρωπαίους. Αυτοί είναι: Αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου στην Κριμαία και στις περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας που έχουν καταληφθεί από την έναρξη του πολέμου, αλλά και δέσμευση για μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Επίσημα, η παραχώρηση εδαφών απορρίπτεται κατηγορηματικά από το Κίεβο – τουλάχιστον μέχρι τώρα. Ανεπίσημα όμως όλο και περισσότεροι δυτικοί ηγέτες φαίνεται να παραδέχονται πως για να τελειώσει ο πόλεμος, το Κίεβο θα πρέπει να αποδεχτεί μια οδυνηρή παράδοση εδαφών.
Μετά το κάλεσμα του Πούτιν για απευθείας συνομιλίες με την Ουκρανία στην Κωνσταντινούπολη, στο Λονδίνο πραγματοποιήθηκε συνάντηση των ισχυρότερων ευρωπαϊκών δυνάμεων (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία και Πολωνία), με τη συμμετοχή και της επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, με σκοπό να διερευνηθεί η δυνατότητα για τα επόμενα κοινά βήματα, καθώς φαίνεται πως «έχασαν» και πάλι τον Ντόναλντ Τραμπ από το πλευρό τους. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ενώ υποστήριξε αρχικά το «ευρωπαϊκό» τελεσίγραφο, τελικά ευθυγραμμίστηκε με την πρόταση του Πούτιν για άμεσες διαπραγματεύσεις, αποδυναμώνοντας μέσα σε λίγες ώρες την πίεση προς τη Μόσχα.
«Συζητήσαμε πώς θα ενισχύσουμε περαιτέρω τις ευρωπαϊκές προσπάθειες για την υποστήριξη της Ουκρανίας στη συνεχιζόμενη άμυνά της κατά του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας», αναφέρεται στην κοινή δήλωση της αποκαλούμενη και «ομάδας της Βαϊμάρης». «Η Ουκρανία θα πρέπει να είναι σίγουρη για την ικανότητά της να συνεχίσει να αντιστέκεται με επιτυχία στη ρωσική επιθετικότητα με τη δική μας υποστήριξη», επισημαίνεται.
Η «στιγμή της αλήθειας» για την Ευρώπη
Σημειώνεται πάντως πως ήδη η Ιταλία έχει εκφράσει ανοιχτά τη διαφωνία της με την αποστολή στρατού – ως δύναμη ασφαλείας – στην Ουκρανία, σπάζοντας τον αποκαλούμενο «Συνασπισμό των Προθύμων», στον οποίο πρωτοστατούν η Γαλλία και η Βρετανία. Ακόμη όμως και η Πολωνία, από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Κίεβου, έχει απορρίψει πριν από λίγο καιρό την αποστολή στρατού, υπογραμμίζοντας πως οι εγγυήσεις ασφαλείας μπορούν να δοθούν μόνο με τη συμμετοχή των ΗΠΑ ή του ΝΑΤΟ.
«Πρέπει να παραμείνουμε ενωμένοι, σύμμαχοι στην προστασία της κυριαρχίας, της ειρήνης και της Ουκρανίας», δήλωσε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντέβιντ Λάμι , αντανακλώντας τις ανησυχίες στον «Συνασπισμό των Προθύμων».
Το σκηνικό γύρω από την Ουκρανία παραμένει ρευστό και απρόβλεπτο, με τους βασικούς παίκτες να επιδιώκουν μια επίδειξη ισχύος, για ενίσχυση της διαπραγματευτικής τους θέσεις. Οι εξελίξεις των επόμενων ημερών ενδέχεται να καθορίσουν όχι μόνο την πορεία του πολέμου, αλλά να αποτελέσουν και μια πρόκληση για την ενότητα και της σταθερότητα της υποστήριξης ευρωπαϊκού μπλοκ. Όπως επισήμανε χαρακτηριστικά δυτικός διπλωμάτης, «πλησιάζει η στιγμής της αλήθειας» για την Ευρώπη, όπου ίσως χρειαστεί να δράσει μόνη της, χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ. Και τότε ο καθένας θα πρέπει να πάρει την απόφασή του.
