Το Ηνωμένο Βασίλειο πιέζει να «ιδιοποιηθούν» τα σχεδόν 200 δισεκατομμύρια ευρώ ρωσικών «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων που διατηρούνται στο Βέλγιο, σε ένα ξεχωριστό επενδυτικό ταμείο, ανέφεραν αξιωματούχοι στο Politico.
Οι υποστηρικτές λένε ότι η κίνηση θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σκαλοπάτι για την κατάσχεση των κρατικών περιουσιακών στοιχείων και την παράδοσή τους στην Ουκρανία -μια ιδέα που υποστηρίζεται από τη Βρετανία, ωστόσο σε αυτήν αντιτίθενται μεγάλες χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Ιταλίας.
Η ιδέα έρχεται καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες και οι Ηνωμένες Πολιτείες εργάζονται για να συνάψουν τους όρους μιας εκεχειρίας 30 ημερών με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, με σκοπό την έναρξη επίσημων ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία.
Ένας βιώσιμος μηχανισμός κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων, πιστεύουν πολλοί, θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιβολή οποιωνδήποτε συμφωνηθέντων όρων.
Η Γαλλία είχε προηγουμένως προτείνει ότι η απειλή μεταφοράς των κεφαλαίων στο Κίεβο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να διασφαλιστεί ότι η Μόσχα δεν θα βρει κίνητρο για να παραβιάσει μια εκεχειρία.
Παρόλο που τα βρετανικά κρατικά ομόλογα είναι μεταξύ των «παγωμένων» ρωσικών κεφαλαίων, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επί του παρόντος ελάχιστη επιρροή στον τρόπο διαχείρισής τους, καθώς κατατίθενται επίσημα με την επωνυμία Euroclear -ένα αποθετήριο με έδρα το Βέλγιο, το οποίο κατέχει το μεγαλύτερο μέρος των «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας και υπόκειται στους κανόνες της ΕΕ.
Το ακριβές μερίδιο των βρετανικών περιουσιακών στοιχείων που κατέχει η Euroclear είναι άγνωστο, αλλά η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έχει δηλώσει προηγουμένως ότι κατέχει 25 δισεκατομμύρια λίρες σε «παγωμένα» ρωσικά ιδιωτικά και κρατικά κεφάλαια.
Τι θέλει να πετύχει η Βρετανία
Η μεταφορά των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων σε ένα «όχημα ειδικού σκοπού» που αναγνωρίζει επίσημα τα συμφέροντα του Ηνωμένου Βασιλείου, θα έδινε στο Λονδίνο μεγαλύτερο έλεγχο και δυνητικά θα ενίσχυε τον ρόλο του Βρετανού πρωθυπουργού, Κιρ Στάρμερ, ως γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ.
«Το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να εμπλακεί, αλλά με τους δικούς μας όρους. Δεν μπορούν να πάνε ενάντια σε αυτό που αποφασίζεται στην Ευρώπη», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ στο Politico. Τόσο η συγκεκριμένη πηγή, όσο και άλλες που εμπλέκονται σε αυτήν την ιστορία, έλαβαν την ανωνυμία για να μιλήσουν για ένα ευαίσθητο θέμα.
Ένας εκπρόσωπος που εκπροσωπεί το Γραφείο Εξωτερικών, Κοινοπολιτείας και Ανάπτυξης του Ηνωμένου Βασιλείου είπε στο αμερικανικό Μέσο: «Εργαζόμαστε εντατικά με τους εταίρους για να διερευνήσουμε όλες τις νομικές οδούς για να διασφαλίσουμε ότι η Ρωσία θα πληρώσει για τη ζημιά που προκάλεσε στην Ουκρανία».
Το ζήτημα που θα τεθεί στις Βρυξέλλες
Τα κράτη της ΕΕ που είναι υπέρ της Ουκρανίας, επιθυμούν να δράσουν γρήγορα, λόγω των ανησυχιών ότι η Ουγγαρία, η οποία είναι πιο κοντά στη Ρωσία, θα εμποδίσει την ανανέωση των κυρώσεων στη Μόσχα στα τέλη Ιουλίου.
Το καθεστώς κυρώσεων του μπλοκ πρέπει να ανανεώνεται ομόφωνα κάθε έξι μήνες και η ουγγρική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα απειλήσει να χρησιμοποιήσει το βέτο της για να επιστρέψει τα κεφάλαια αυτά στη Μόσχα.
Ωστόσο, η μεταφορά κεφαλαίων από την Euroclear σε ξεχωριστό όχημα θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμη ασπίδα έναντι αυτού του κινδύνου -αν και δεν είναι ακόμη σαφές εάν ο μηχανισμός θα ήταν νομικά υγιής.
Επειδή η Euroclear εδρεύει στην επικράτειά του, το Βέλγιο είναι εκτεθειμένο σε οποιαδήποτε νομική ή οικονομική επίπτωση που σχετίζεται με τη δήμευση.
Το Βέλγιο πιθανότατα θα καλωσόριζε μια δομή παρόμοια με αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου που μοιράζει την ευθύνη σε πολλές χώρες.
«Δεν θα είναι δυνατό για το Βέλγιο να ενεργήσει μόνο του (σε περίπτωση κατάσχεσης). Πρέπει οπωσδήποτε να “απλώσουμε” τους κινδύνους», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου, Μαξίμ Πρεβό, σε πρόσφατη συνέντευξη.
Ο πρωθυπουργός της χώρας, Μπαρτ ντε Βέβερ, μετέφερε παρόμοιο μήνυμα στους κορυφαίους συμβούλους του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κατά τη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψής του στο Κίεβο, δήλωσε στο Politico ένας αξιωματούχος που ενημερώθηκε για τη συνάντηση.
Ο μεγάλος κίνδυνος για την ΕΕ
Αντιμέτωπη με πολλές πιθανές εφεδρικές επιλογές για την εξουδετέρωση της απειλής του βέτο της Ουγγαρίας, η Euroclear αναζητά σαφήνεια από την ΕΕ σχετικά με το τι θα συμβεί εάν δεν ανανεωθούν οι κυρώσεις.
Οποιοδήποτε εκτεταμένο νομικό κενό απειλεί να αμαυρώσει τη φήμη της Euroclear ως αξιόπιστου τόπου επιχειρηματικής δραστηριότητας και θα μπορούσε να την εκθέσει σε αξιώσεις αποζημίωσης από τους κατόχους περιουσιακών στοιχείων που έχουν κατασχεθεί.
Άλλες χώρες, ωστόσο, εφιστούν προσοχή στην ιδέα της οριστικής κατάσχεσης των περιουσιακών στοιχείων. «Υπάρχει πάντα μια ευκαιρία να προχωρήσουμε ως τελική επιλογή στη δήμευση, αλλά νομίζω ότι αυτήν τη στιγμή δεν θα ήταν συνετό», είπε ο Λιθουανός υπουργός Οικονομικών, Ριμάντας Σάτζιους, στο αμερικανικό Μέσο.
Το κόστος της ευκαιρίας που παρουσιάζεται
Ένα άλλο κίνητρο για να προχωρήσει γρήγορα η νέα αυτή δομή, είναι ότι τα κεφάλαια θα μπορούσαν στη συνέχεια να διατεθούν σε επενδύσεις με μεγαλύτερο κίνδυνο, ικανές να αποφέρουν πολύ υψηλότερες αποδόσεις.
Σύμφωνα με τους κανόνες λειτουργίας της, η Euroclear είναι υποχρεωμένη να επενδύσει τα περιουσιακά στοιχεία στη βελγική Κεντρική Τράπεζα, η οποία προσφέρει το χαμηλότερο διαθέσιμο ποσοστό απόδοσης χωρίς κίνδυνο.
Το 2024 τα απροσδόκητα κέρδη που προέκυψαν από τέτοιες επενδύσεις ανήλθαν σε 4 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία αργότερα προορίζονταν για την εξυπηρέτηση ενός δανείου 45 δισ. ευρώ για την Ουκρανία για το σύνολο της G7.
Αλλά, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι αυτό το δάνειο δεν θα επαρκεί για να στηρίξει την οικονομία της Ουκρανίας τα επόμενα χρόνια, καθώς έχει πληγεί σημαντικά από τον πόλεμο.
Η ΕΕ πρόκειται να χορηγήσει το πλήρες μερίδιο του δανείου ύψους 18 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το τέλος του έτους -προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι Βρυξέλλες θα χρηματοδοτήσουν περαιτέρω την Ουκρανία.
Όσοι υπερασπίζονται το νέο επενδυτικό όχημα, λένε ότι με τις ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας να προχωρούν με ρυθμό σαλιγκαριού, κάθε ημέρα που τα κεφάλαια παραμένουν ανεκμετάλλευτα, μειώνει τις ευκαιρίες τόσο για το Κίεβο όσο και για τους υποστηρικτές της.
«(Το πραγματικό ερώτημα είναι) μπορούμε να δημιουργήσουμε περισσότερο ενδιαφέρον μέσω του οχήματος ειδικού σκοπού;», διερωτήθηκε ένας αξιωματούχος με γνώση της διαδικασίας.
