Η τηλεφωνική επικοινωνία της Δευτέρας μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βλαντιμίρ Πούτιν χαρακτηρίστηκε ως «εξαιρετική» από τις δύο πλευρές. Το ερώτημα είναι για ποιους ήταν «εξαιρετική»; Και το Κίεβο δεν συγκαταλέγεται σε αυτούς…
Όπως προκύπτει από τις επίσημες δηλώσεις μετά το δίωρο τηλεφώνημα, ο Ντόναλντ Τραμπ όχι μόνο δεν άσκησε πιέσεις στον Βλαντιμίρ Πούτιν αλλά οι δύο τους συζήτησαν και για μια νέα εποχή στις αμερικανορωσικές σχέσεις, με «μεγάλης κλίμακα εμπορική συνεργασία» μόλις ολοκληρωθεί το «λουτρό αίματος» στην Ουκρανία. Το κλίμα, όπως ειπώθηκε, ήταν τόσο «φιλικό», που κανείς από τους δύο ηγέτες δεν ήθελε να κλείσει το τηλέφωνο. Ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκαθάρισε πως Μόσχα και Κίεβο θα πρέπει να καταλήξουν μόνοι τους σε μια συμφωνία και πως εάν δεν τα καταφέρουν, τότε οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν οριστικά από το ρόλο του μεσολαβητή.
Συγκεκριμένα, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, όπως συνέβη στην Κωνσταντινούπολη την περασμένη Παρασκευή. Oύτε χρονοδιάγραμμα, ούτε πίεση στη Μόσχα. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία είναι πρόθυμη να εργαστεί με την Ουκρανία για ένα «μνημόνιο για μια πιθανή μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία», που θα περιλαμβάνει και «τις αρχές πάνω στις οποίες θα βασίζεται» και μια «πιθανή προσωρινή κατάπαυση του πυρός, αν επιτευχθούν ορισμένες συμφωνίες».
Ο Τραμπ εγκαταλείπει τον Ζελένσκι
Η ουκρανική ηγεσία δήλωσε πως δεν έχει ακούσει ξανά για «μνημόνιο» και δεν κατάλαβε περί τίνος πρόκειται – ή μάλλον έκανε πως δεν κατάλαβε περί τίνος πρόκειται. Έχοντας ολοκληρώσει και τη συμφωνία για τον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας, επί της ουσίας, σημειώνουν οι Financial Times, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, δείχνει πως εγκαταλείπει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος από την πλευρά του επισήμανε πως «είναι κρίσιμο να μην αποστασιοποιηθούν οι ΗΠΑ από τις συνομιλίες για την αναζήτηση μιας ειρηνευτικής λύσης, γιατί ο μόνος που θα επωφεληθεί από αυτό είναι ο Πούτιν».
Αυτό βέβαια ελάχιστα φαίνεται να απασχολεί τον Ντόναλντ Τραμπ. Η νέα αμερικανική κυβέρνηση έχει διαμηνύσει σε όλους τους τόνους πως «αυτός δεν είναι ένας δικός τους πόλεμος». «Ήταν εξαρχής ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα και έπρεπε να παραμείνει τέτοιο», τόνισε ο Τραμπ.
Στην πραγματικότητα, ο Αμερικανός Πρόεδρος με τη χτεσινή συνομιλία του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν επισφράγισε τη στρατηγική του και ενημέρωσε και τους Ευρωπαίους για αυτήν. Σε επικοινωνία που είχε με τους ευρωπαίους ηγέτες κατέστησε σαφές πως δεν πρόκειται να ασκήσει πιέσεις στη Μόσχα, όπως ανέφεραν στους Financial Times δύο πρόσωπα που ενημερώθηκαν για το περιεχόμενο των συνομιλιών.
Η πρόταση που έχει καταθέσει είναι συγκεκριμένη και προβλέπει μεταξύ άλλων αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου στην Κριμαία και στις περιοχές την ανατολικής Ουκρανίας που έχει καταλάβει ο ρωσικός στρατός από την έναρξη του πολέμου, αλλά και ξεκάθαρη δέσμευση για μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Είναι μια πρόταση «take or leave it». Ή το Κίεβο θα την αποδεχτεί και ο Τραμπ θα παρουσιαστεί ως ο Πρόεδρος που τερμάτισε τον πόλεμο ή θα την αρνηθεί και οι ΗΠΑ θα σταματήσουν κάθε εμπλοκή αφήνοντας Ουκρανούς και Ευρωπαίους να βρουν λύση.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ φρόντισε μάλιστα να προτείνει και τον αντικαταστάτη ως βασικού διαμεσολαβητή: Τον Πάπα Λέοντα ΙΔ’. «Το Βατικανό έχει εκφράσει ενδιαφέρον να φιλοξενήσει διαπραγματεύσεις», έγραψε στο Truth Social.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, οι οποίοι μίλησαν στο Bloomberg υπό τον όρο της ανωνυμίας, ανέφεραν ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες αντιλαμβάνονται πως ο Τραμπ αποσύρεται από την διπλωματική προσπάθεια, καθιστώντας σαφές πως δεν επιθυμεί να επιβάλει περισσότερες κυρώσεις, εγκαταλείποντας ακόμη και τη δική του πρόταση για κατάπαυση του πυρός. Το Κίεβο και ο «Συνασπισμός των Προθύμων» διαφωνούν με το σχέδιο του Τραμπ για απευθείας συνομιλίες Ρωσίας και Ουκρανίας. Ευρωπαίος αξιωματούχος σημείωσε χαρακτηριστικά πως αυτό ουσιαστικά επιτρέπει στον Πούτιν να κερδίσει χρόνο.
Τα «δυνατά χαρτιά» και το σχέδιο του Πούτιν
«Αυτή η συνομιλία με τον Τραμπ ήταν νίκη για τον Πούτιν», δήλωσε ο Στίβεν Πίφερ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία. «Ο Πούτιν ξεκαθάρισε ότι δεν προβλέπεται κατάπαυση του πυρός σύντομα, και παρ’ όλα αυτά δεν θα του επιβληθούν νέες κυρώσεις». Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται πιο πρόθυμος να απεμπλακεί και να επαναπροσεγγίσει τη Μόσχα, παρά να ασκήσει πιέσεις για μια ειρηνευτική λύση. Αυτό εκτιμά πως είναι το συμφέρον των ΗΠΑ και όπως έχει τονίσει «Πρώτα η Αμερική». Όλα τα άλλα έρχονται δεύτερα.
Από την πλευρά του ο Βλαντιμίρ Πούτιν πόνταρε στο χρόνο και στην επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ και δικαιώνεται. Από θέση ισχύος και απαλλαγμένος από την εμπλοκή των ΗΠΑ μπορεί να προωθήσει τους δικούς του σχεδιασμούς. Προετοίμασε τη Ρωσία για έναν μακροχρόνιο πόλεμο και οι απειλές των Ευρωπαίων για νέες κυρώσεις προφανώς δεν «τρομάζουν» το Κρεμλίνο. Οι πιο σημαντικές κυρώσεις έχουν ήδη επιβληθεί εδώ και τρία χρόνια πολέμου και η ρωσική οικονομία έχει επιδείξει μια απρόσμενη ανθεκτικότητα, έχοντας και την υποστήριξη της Κίνας και των άλλων διεθνών συμμάχων της Μόσχας.
Έχοντας και το πλεονέκτημα στο πεδίο μαχών, ο Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να συνεχίσει τη σταδιακή προώθηση του ρωσικού στρατού για την κατάληψη ολόκληρων των περιοχών της ανατολικής Ουκρανίας (Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Ζαπορίζια, Χερσώνα), οι οποίες – βάσει και των επίσημων όρων που έχει θέσει για μια συμφωνία – επιθυμεί να αναγνωριστούν ως ρωσικό έδαφος. Οι δε Ευρωπαίοι είναι αμφίβολο σε τι βαθμό μπορούν να συνεχίσουν την υποστήριξη στο Κίεβο χωρίς τις ΗΠΑ.
Στη στάση του Ρώσου Προέδρου αντανακλάται η αυτοπεποίθηση πως μπορεί να επιτύχει τους βασικούς στρατιωτικούς στόχους του, εκτιμώντας πως έχει «δυνατά χαρτιά» στα χέρια του σε αντίθεση με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος όπως του είχε πει και ο Ντόναλντ Τραμπ στην επεισοδιακή συνάντησή του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι… «δεν έχει κανένα χαρτί».
«Από στρατιωτικής πλευράς, η Ρωσία μπορεί να συνεχίσει τον πόλεμο προς το παρόν. Η ρωσική ηγεσία πιθανότατα πιστεύει ότι μπορεί ακόμη να βελτιώσει τη θέση της στο μέτωπο», σημείωσε στους Financial Times, ο Ρομπ Λι, αναλυτής στο Foreign Policy Research Institute. Καθώς μπαίνουμε στο καλοκαίρι, οι καιρικές συνθήκες ευνοούν τις επιθετικές επιχειρήσεις και αυτό μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος της Ρωσίας. Η Μόσχα ίσως προσπαθήσει κερδίσει όσο το δυνατόν περισσότερα εδάφη μέχρι το τέλος του καλοκαιρού, πριν καθίσει στο τραπέζι για σοβαρές διαπραγματεύσεις», κατέληξε.
