Μία σειρά διαταγμάτων με στόχο την «αναγέννηση» της πυρηνικής ενέργειας στις ΗΠΑ υπέγραψε τις τελευταίες ημέρες ο Ντόναλντ Τραμπ, αναφέροντας μάλιστα σε σχετική συνέντευξη Τύπου ότι «ήρθε ο καιρός των πυρηνικών».
Ειδικότερα, το σχέδιο του Τραμπ περιλαμβάνει μια «συνολική αναθεώρηση» των κανόνων ασφάλειας και αδειοδότησης – μια κίνηση που ορισμένοι εμπειρογνώμονες του κλάδου ανησυχούν ότι θα αποδυναμώσει την εποπτεία, όπως μεταδίδει το Politico.
Οι κίνδυνοι από τα διατάγματα του Τραμπ για την πυρηνική ενέργεια
Τα τέσσερα εκτελεστικά διατάγματα του αμερικανού προέδρου έχουν ως στόχο να τετραπλασιάσουν την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας των ΗΠΑ μέχρι τα μέσα του αιώνα. Αλλά υπάρχουν σοβαροί λόγοι που μόνο τρεις πυρηνικοί αντιδραστήρες έχουν τεθεί σε λειτουργία στις ΗΠΑ τα τελευταία 30 χρόνια:
Η κατασκευή και η λειτουργία τους είναι αρκετά δαπανηρή, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να μην διαθέτουν μόνιμο χώρο για τη φύλαξη των ραδιενεργών αποβλήτων τους, μεγάλο μέρος του κοινού εξακολουθεί να ανησυχεί για τον κίνδυνο πυρηνικών ατυχημάτων, ενώ αν το πυρηνικό υλικό πέσει σε λάθος χέρια, τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι καταστροφικά.
Ωστόσο, σε αντίθεση με όλα τα παραπάνω, η «λύση» του Τραμπ είναι: η επιτάχυνση της αδειοδότησης, η εξέταση της μείωσης των ορίων ασφαλείας για την έκθεση στην ακτινοβολία και η αναδιοργάνωση της Πυρηνικής Ρυθμιστικής Επιτροπής (NRC), της ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής της χώρας για την ασφάλεια. Η διαταγή κατηγορεί την NRC ότι καλλιεργεί μια «κουλτούρα υπερβολικής αποφυγής κινδύνου» που απαιτεί από τα πυρηνικά εργοστάσια «να εκπέμπουν όσο το δυνατόν λιγότερη ακτινοβολία».
Παράλληλα, ο καταιγισμός διαταγών θα σημάνει μειώσεις προσωπικού στην NRC, επιβεβαίωσε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
«Θα είναι αδύνατο για την NRC να διατηρήσει τη δέσμευσή της για την ασφάλεια και την εποπτεία με τα επίπεδα προσωπικού να έχουν μειωθεί και την τεχνογνωσία να έχει χαθεί», δήλωσε την περασμένη Παρασκευή ο γερουσιαστής Εντ Μάρκεϊ (Δημοκρατικός από τη Μασαχουσέτη), επικριτής της πυρηνικής ενέργειας.
Ανησυχίες για πολιτικές παρεμβάσεις στους ελέγχους ασφαλείας στα πυρηνικά
Ο Τραμπ εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο κατασκευής πυρηνικών αντιδραστήρων σε ομοσπονδιακά εδάφη και στρατιωτικές βάσεις, ενδεχομένως για να τροφοδοτήσει τα ενεργοβόρα κέντρα δεδομένων. Τα υπουργεία Ενέργειας και Άμυνας θα επιβλέπουν αυτούς τους αντιδραστήρες, παρακάμπτοντας πολλά σημεία ελέγχου της NRC.
Ορισμένοι πρώην επίτροποι της NRC ανησυχούν ότι οι διαταγές του Τραμπ -οι οποίες κατευθύνουν την ανεξάρτητη υπηρεσία να αναθεωρήσει τους κανονισμούς της σε συνεννόηση με τον Λευκό Οίκο- θα οδηγήσουν σε πολιτικές παρεμβάσεις.
«Νομίζω ότι θα βλάψει πραγματικά τη δημόσια εμπιστοσύνη», δήλωσε στην Pete η Άλισον ΜακΦάρλαν, πρώην πρόεδρος του NRC.
Ωστόσο, ορισμένοι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας λένε ότι οι κανονισμοί της NRC είναι ξεπερασμένοι, καθυστερώντας την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς μικρότερων αντιδράσεων, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί για να είναι ασφαλέστερες και πιο αποδοτικές – αν και η τεχνολογία δεν έχει δοκιμαστεί σε εμπορική κλίμακα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Το εκτελεστικό διάταγμα προκαλεί την υπηρεσία να επανεξετάσει τις διαδικασίες της για να βεβαιωθεί ότι εξισορροπούν κατάλληλα τους κινδύνους και τα οφέλη και ότι δεν επιβάλλουν περιττά ρυθμιστικά βάρη», δήλωσε ο Τζέφρι Μέριφιλντ, πρώην επίτροπος της NRC και δικηγόρος στην Pillsbury Winthrop Shaw Pittman.
Η NRC δεν ευθύνεται εξ ολοκλήρου για την αργή ανάπτυξη, δήλωσε ο συνταξιούχος διευθυντής κοινής ωφέλειας Amir Afzali. Πριν από περίπου 25 χρόνια, η NRC αδειοδότησε 14 νέες αιτήσεις για αντιδραστήρες. Ο μόνος που κατασκευάστηκε -μια επέκταση του εργοστασίου Vogtle στη Τζόρτζια- καθυστέρησε επτά χρόνια και τελικά κόστισε 35 δισεκατομμύρια δολάρια. Το υψηλό κόστος αποθάρρυνε πολλές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.
«Η NRC έχει πολλούς τομείς στους οποίους πρέπει να βελτιωθεί», δήλωσε ο Afzali. «Αλλά η υπονόμευσή της ως αποτελεσματικής ρυθμιστικής αρχής δεν συνάδει με τα γεγονότα».
Πώς τα διατάγματα του Τραμπ θα επηρεάσουν τις τιμές του ουρανίου και τις επενδύσεις
Παράλληλα, σύμφωνα με ειδικούς του κλάδου, οι κινήσεις του Τραμπ για την πυρηνική ενέργεια θα μπορούσαν να βγάλουν την αγορά ουρανίου από την τρέχουσα ύφεση και να ενισχύσουν το ενδιαφέρον των επενδυτών.
Οι τιμές spot ουρανίου έχουν μειωθεί κατά περίπου 30% από τα υψηλά που σημειώθηκαν το 2023, καθώς οι θεσμικοί επενδυτές αποσύρθηκαν υπό τον φόβο ύφεσης και γεωπολιτικής αστάθειας.
Οι τιμές υποχώρησαν για λίγο στα 64,30 δολάρια ανά λίβρα φέτος, αφού άγγιξαν το υψηλό 14 ετών των 82 δολαρίων τον Φεβρουάριο του 2023, εν μέσω μιας παγκόσμιας ώθησης για καθαρή ενέργεια και προσδοκιών για περιορισμένη προσφορά.
Ωστόσο, τα νέα εκτελεστικά διατάγματα θα μπορούσαν να δώσουν νέα ώθηση στην εγχώρια παραγωγή ουρανίου στις ΗΠΑ, προκειμένου να καλυφθεί η αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας, σύμφωνα με ανθρώπους της αγοράς που επικαλείται το Reuters.
Η ζήτηση αυξάνεται κυρίως λόγω των data centers που απαιτούν τεράστια ποσά ενέργειας για να τροφοδοτήσουν την έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης, και η πυρηνική ενέργεια αποτελεί ελκυστική επιλογή για τεχνολογικούς κολοσσούς όπως η Amazon, η Google, η Microsoft και η Meta, χάρη στην αξιοπιστία και το σχεδόν μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα.
Ωστόσο, τα πυρηνικά έργα βρίσκονται αντιμέτωπα με ολοένα και αυξανόμενο κόστος και έντονο ανταγωνισμό από τις μονάδες φυσικού αερίου. Ο πυρηνικός σταθμός Vogtle, ο τελευταίος που τέθηκε σε λειτουργία στις ΗΠΑ, ξεπέρασε τον προϋπολογισμό κατά 16 δισ. δολάρια και καθυστέρησε για αρκετά χρόνια.
Ο Curtis Moore, ανώτερος αντιπρόεδρος της Energy Fuels, επισήμανε ότι η παρούσα αδυναμία της αγοράς ουρανίου καθιστά δύσκολη την προώθηση νέων εγχώριων έργων, εξαιτίας της περιορισμένης επενδυτικής διάθεσης, μια εκτίμηση που συμμερίζονται και άλλες εταιρείες του κλάδου.
Οι μετοχές των μεγάλων εταιρειών του κλάδου, όπως η Energy Fuels (UUUU.A), η Uranium Energy Corp (UEC.A) και η Encore Energy (EU.O), κατέγραψαν πτώση 13%, 23% και 53% αντίστοιχα φέτος. Την Παρασκευή, μετά την υπογραφή των διαταγμάτων, οι μετοχές τους αυξήθηκαν μεταξύ 17% έως 23%.
«Τα διατάγματα αυτά θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη ότι τα ομοσπονδιακά κεφάλαια που έχουν ήδη δεσμευτεί για την υποστήριξη της εγχώριας εφοδιαστικής αλυσίδας πυρηνικών καυσίμων θα διατεθούν άμεσα, κάτι που με τη σειρά του θα προσελκύσει περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις», δήλωσε ο Nick Amicucci της Evercore ISI.
«Ακόμα και πριν από την έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης και τη φρενίτιδα για μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMR), οι προοπτικές για το ουράνιο ήταν ισχυρές», δήλωσε ο Robert Crayfourd της Geiger Counter.
Οι τιμές του ουρανίου spot είναι σήμερα γύρω στα 70 δολάρια/λίβρα, με τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια να βρίσκονται γύρω στα 80 δολάρια/λίβρα.
«Η απόφαση αυτή ανοίγει τον δρόμο για την ανανέωση των συμβολαίων και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στη μακροχρόνια τροφοδοσία», δήλωσε ο Marco Mencini, επικεφαλής έρευνας της Plenisfer Investments.
Αυτήν τη στιγμή, οι αμερικανικές εταιρείες κοινής ωφέλειας διατηρούν αποθέματα ουρανίου για λιγότερο από δύο χρόνια, ενώ η σύναψη νέων συμβολαίων έχει μειωθεί κατά 40% το 2024.
Τα εκτελεστικά διατάγματα περιλαμβάνουν και οδηγία για την επιτάχυνση της αδειοδότησης νέων αντιδραστήρων, κάτι που θα μπορούσε να ενισχύσει τις συμφωνίες μεταξύ παραγωγών και παρόχων ενέργειας.
«Πρόκειται ουσιαστικά για ένα μέτρο άμυνας εν καιρώ πολέμου», δήλωσε ο Justus Parmar της Fortuna Investments. «Παράγουμε μόνο 1 εκατομμύριο λίβρες ουρανίου ετησίως ενώ καταναλώνουμε 50 εκατομμύρια. Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι πλέον επιλογή – είναι αναγκαιότητα».
Οι ειδικοί του κλάδου αναμένουν ότι η πολιτική αυτή θα επιταχύνει την εγκατάσταση μικρών αντιδραστήρων, θα ενισχύσει τις ροές κεφαλαίων και θα στηρίξει την παράταση ζωής υφιστάμενων αντιδραστήρων.
Ο Travis McPherson της NexGen Energy προβλέπει «αγώνα δρόμου για τη διασφάλιση πηγών ουρανίου».
«Θα είναι σαν μουσικές καρέκλες, πολλοί θα μείνουν όρθιοι χωρίς καρέκλα», σχολίασε χαρακτηριστικά.
