Μία διαφορετική υπόθεση γύρω από την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή συγκλονίζει το Βέλγιο και όχι μόνο.
Με βάση τις αποκαλύψεις της βρετανικής εφημερίδας The Guardian, τις οποίες επιβεβαίωσε το βελγικό υπουργείο Υγείας, 52 παιδιά γεννήθηκαν στο Βέλγιο μεταξύ 2008 και 2017 από σπέρμα του ίδιου Δανού δότη, ο οποίος φέρει μια σπάνια γενετική μετάλλαξη που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου σε νεαρή ηλικία.
Η υπόθεση αγγίζει τουλάχιστον 37 οικογένειες, οι οποίες ενημερώθηκαν ότι τα παιδιά τους πιθανότατα έχουν 50% πιθανότητες να φέρουν το μεταλλαγμένο γονίδιο TP53, το οποίο σχετίζεται με το σύνδρομο Li-Fraumeni (LFS) – μια σπάνια αλλά ιδιαίτερα επικίνδυνη κληρονομική νόσο που προδιαθέτει σε πρώιμη εμφάνιση διαφόρων μορφών καρκίνου.
Σύμφωνα με την Le Soir, δέκα από τα παιδιά αυτά έχουν ήδη νοσήσει – με περιπτώσεις όπως λευχαιμία και λέμφωμα – ενώ οι υπόλοιπες οικογένειες βρίσκονται σε διαρκή ιατρική επαγρύπνηση.
Ο υπουργός Υγείας του Βελγίου, χαρακτήρισε την υπόθεση «διπλό τραύμα» για τις οικογένειες, λόγω του αυξημένου γενετικού κινδύνου, αλλά και επειδή πληροφορήθηκαν πως το παιδί τους προήλθε από δότη που είχε χρησιμοποιηθεί ευρέως, παραβιάζοντας ίσως τα νόμιμα όρια.
Προειδοποίηση και για άλλες χώρες – Ανάμεσά τους και η Ελλάδα
Το βελγικό υπουργείο Υγείας προειδοποίησε πως ο ίδιος δότης χρησιμοποιήθηκε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες: Βουλγαρία, Κύπρο, Γερμανία, Ισπανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ολλανδία και Πολωνία.
Ο πρώτος συναγερμός είχε σημάνει από τον Απρίλιο του 2020, όταν ένα παιδί που είχε προέλθει από τον συγκεκριμένο δότη διαγνώστηκε με καρκίνο. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος (ESB) προχώρησε σε προσωρινό αποκλεισμό του, αλλά οι εξετάσεις δεν εντόπισαν τη μετάλλαξη και ο δότης εγκρίθηκε εκ νέου. Τον Οκτώβριο του 2023, όταν έγινε νέα, πιο εξειδικευμένη γενετική ανάλυση, η ESB τον απέκλεισε οριστικά.
Η υπόθεση ανέδειξε σοβαρές αδυναμίες στο σύστημα εποπτείας της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Παρά το ότι από το 2007 ο βελγικός νόμος περιορίζει τη χρήση σπέρματος ενός δότη σε μόλις έξι γυναίκες, δεν υπάρχουν μηχανισμοί που να εξασφαλίζουν την τήρηση του ορίου, ιδίως όταν το δείγμα προέρχεται από ξένες τράπεζες.
Ενδεικτικά, τα ανώτατα επιτρεπόμενα όρια γεννήσεων από έναν δότη ποικίλλουν: στη Γαλλία είναι 10, στο Ηνωμένο Βασίλειο 12, στη Γερμανία και τη Δανία 15, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος είχε υιοθετήσει ανώτατο όριο… 75 παιδιών ανά δότη.
